Ο Χαράλαμπος Λαζαρίδης ή όπως τον γνώριζαν οι περισσότεροι , ο Λάμπον ο Χορόης γεννήθηκε το 1886 στην ηρωική επτάκωμο Σαντά του Πόντου και άφησε την τελευταία του αναπνοή στην νέα πατρίδα, την Νέα Σάντα του Νομού Κιλκίς στις 5 Ιανουαρίου του 1958. Υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του θρυλικού οπλαρχηγού των ανταρτών της Σαντάς, του Καπετάν Ευκλείδη και τον έκλαψαν πικρά κατά την εκδημία του, όλοι οι Σανταίοι. Απ’ το 1917 έως το 1924 στάθηκε πραγματικό φόβητρο των τσετέδων του αιμοβόρου Κάλφα. Όλα τα βουνά της ηρωϊκής Σάντας (Σαντάς κατά το ορθότερον), γνώριζαν την λεβεντιά και την παλληκαριά του. Η ματωμένη και πολύπαθη γή της ένδοξης Μακεδονίας δέχτηκε με στοργή τόσο τον Λάμπον τον Χορόη αλλά και τόσους άλλους επιφανείς ήρωες του ποντιακού αντάρτικου.

Πηγή : Ποντιακή Εστία

Περί της μεσαιωνικής γλώσσης του Πόντου - Γλωσσολογικά, σημασιολογικά και ετυμολογικά Πόντου

Ταβή ή Ταβί.
Η λέξη προέρχεται απ την τουρκική και αραβική dava που σημαίνει έριδα, φιλονικία, δίκη. O Miklosich στο σύγγραμμα του Die Turkischen element in den Sudost und ost europaischen sprachen, (Το τουρκικό στοιχείο στις γλώσσες της Νοτιοανατολικής και Ανατολικής Ευρώπης ) Halfte σελ 100 , δίνει παράγωγα στην νέα Ελληνική τις λέξεις : Νταβά και Δαβατζής (νταβατζής). Στα Κυπριακά, ταβατζής είναι ο ενάγων ο απαιτητής.

Στην επαρχία της Χαλδίας αλλά και σε άλλες περιοχές του Πόντου, επικρατούσε ένα παλιό έθιμο, το μας̆ και το ρήμα μασοκρατώ, παράγωγο του ρήματος μάχομαι = θυμώνω. Σύμφωνα με αυτό το έθιμο, οι νύφες δεν επιτρεπόταν να μιλούν στην πεθερά και στον πεθερό αλλά και στα μεγαλύτερα αντραδέλφια κι αντράδελφες όπως και οι άλλες νύφες στην πρώτη νύφη του σπιτιού. Πολλές φορές έζησαν και πέθαναν νυφάδες χωρίς να ανταλλάξουν λέξη με τους παραπάνω αλλά ακόμα και με τους μειζοτέρ’τς του συγγενικού περιβάλλοντος του γαμπρού χωρίς να διακόψουν ποτέ το μασ̆.

Το πιο φτηνό και άφθονο προϊόν της Μαύρης Θάλασσας ήσαν τα χαψία που αποτελούσαν μαζί με τα φασόλια και το καλαμπόκι την εθνική ας πούμε τροφή των λαϊκών τάξεων του παραθαλάσσιου Πόντου. Γι αυτό και η εποχή των χαψίων για τους φτωχούς Έλληνες του Πόντου ήταν σωστό πανηγύρι όπως για πολλού είναι το πάτημα των σταφυλιών. Στην περιφέρεια των Σουρμένων οι εύποροι Σουρμενίτες μετέφεραν τα χαψία με τα άλογα απ΄ τον γιαλό στα χωριά. Οι φτωχοί όμως τα κουβαλούσαν μόνοι τους στην πλάτη και φυσικά η εργασία αυτή επιβάρυνε τις γυναίκες καθώς οι άντρες στα Σούρμενα θεωρούσαν προσβολή την ενασχόληση τους με τις δουλειές του χωραφιού και του σπιτιού, ασχολούνταν ως τεχνίτες ή εμπορευόμενοι ενώ στην μεγάλη τους πλειοψηφία, ξενιτεύονταν.

Στην αξιόλογη γεωγραφική και ιστορική του μελέτη «Απ’ τα ιστορικά βουνά του Πόντου», ο κ. Δ.Κ. Παπαδόπουλος, γράφει για το όρος Αεσέρ’. Λέξη που παράγεται εκ του Γεσίρ (αιχμάλωτος) ή εκ του σωρός (σερεύω) ή εκ του Εσέρ-αγά. Πιθανόν οι παραπάνω ερμηνείες και οι ετυμολογήσεις του κ Παπαδόπουλου να είναι ορθές καθώς πολλές ονομασίες ορέων ή τοποθεσιών έχουν ιστορική προέλευση. Επειδή στην περιφέρεια Τορούλ (Μεσοχάλδιον) ήταν πασίγνωστη και περιλάλητη η ψηλή κορυφή του Αεσέρ, τον οποίον δικαίως ύμνησε στον μέγιστο βαθμό η λαϊκή μούσα, θεωρώ επιβεβλημένη την ανάγκη να προσθέσω λίγα ακόμη πάνω στην λαμπρή πραγματεία του κ. Παπαδόπουλου. Αεσέρτς στην Ποντιακή γλώσσα είναι ο Άγιος Σέργιος του οποίου οι εκκλησίες (ναοί) βρίσκονται και αλλού όπως και στην Τσίτη όπου τιμόταν ως πολιούχος.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μας βίντεο