Είναι γνωστά τα μοναστήρια της Χαλδίας του Πόντου, τα οποία αναφέρονται σε μονογραφίες αλλά και στο Γεωγραφικό λεξικόν του κ. Γεωργίου Κανδηλάπτη (Κάνεως). Αναγράφουμε τα γνωστότερα. Ανδρικά ήταν : Μονή Γουμερά στην Τσίτε (Τσίτη), Χάρσερας του Χαλιναρά, Δεβρεντζή, Χουτουρά, Κελώρια. Ενώ γυναικεία (καλογραιών) ήταν : Ζανταέρτς στη Μούζαινα, Αγίου Ιωάννη στην Ίμερα και της Παναγίας στην Κάτω Χαβίανα και στου Αμπρικάντων.

Οι Οφίτες έλεγαν κι αυτό το τραγούδι ίσως σαν κάποιο παιγνίδι

Μάννα, μάννα, Μεληδόνα, χελιδόνα κουπάς τα Άεα
Αναβάρα και Κουντούρα και Ζωή κι Αναστασία,
Το δίφυλλον, το τρίφυλλον πας παίζουν τα καράβια,
σκαμνίν ποδάκι κότσιξε, ενίβα ΄ς σο γλυκόμηλο,
εσήστεν το γλυκόμηλο ερώξεν τα πετάσα̤

Οι χοροί των Κρωμναίων είναι σχεδόν ίδιοι με εκείνους των περιφερειών Τραπεζούντος και Χαλδίας και είναι όλοι κυκλικοί. Απ’ αυτούς, οι χοροί που προτιμούνται στις πανηγύρεις αλλά και στους γάμους και τις λοιπές οικογενειακές διασκεδάσεις ήταν το Λαγγευτόν ή το χ̌υτόν και τ’ Ομάλ’ ή Διπάτ, χοροί που δεν διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, ο μεν πρώτος πιο γοργός ενώ ο δεύτερος πιο αργός.  Παρακολουθείστε το σχετικό μας βίντεο

Τη Βασιλιά χαρτίν έρθεν δράκοι δρακοντοπούλια,
δράκοι δρακοντόπουλα, Ρωμαίϊκα παληκάρια,
ζωστέστεν τα λωρίτζα σουν, κρεμάστεν τα σπαθία,
δράκοι και δρακοντόπουλα, επάρτεν τα ραχία,
περάστεν ‘ς σα παρχάρια σουν ΄ς σα δυό κρύα πεγάδια.

Οι ενορίες της Κρώμνης βρίσκονται στις κατωφέρειες του νότιου μέρους της ενώ στα βόρεια και ψηλότερα της μέρη βρίσκονται τα παρχάρια (λιβάδια-βοσκότοποι). Στα παρχάρια υπήρχαν οι καλύβες όπου κατά την περίοδο του θέρους διέμεναν οι ρωμάνες, οι γυναίκες εκείνες που αναλάμβαναν το άρμεγμα των προβάτων και των αγελάδων τα οποία έβοσκαν στους απέραντους βοσκότοπους των οροπεδίων.  Υπάρχουν μεγάλες ενορίες με πολλά σπίτια και μικρές με λιγότερα. Οι μεγαλύτερες ενορίες αποτελούνται από συνοικίες οι οποίες κατά το πλείστον παίρνουν τα ονόματα τους απ’ το όνομα κάποιας οικογένειας και βρίσκονται η μία κοντά στην άλλη. Οι ενορίες της Κρώμνης ήταν οι εξής :
1. Σιαμανάντων. Ήταν η μεγαλύτερη όλων και βρισκόταν κοντά στο ποτάμι της Κρώμνης. Συνοικίες της ενορίας Σιαμανάντων ήταν των : Σιαμανάντων, Γαραλάντων, Βαρτανάντων, Μωυσάντων, Τυρκάντων, Γοϊμψιάντων, Καλλιστράντων κλπ. Στην ενορία των Σιαμανάντων ανήκαν επίσης οι συνοικίες των Σεϊχάντων, Γεράντων, και τμήμα των Αλχαζάντων.