Εμάεψες ‘μεν γιάβρικα μ’ / Καθιστικός σκοπός Σαντάς Πόντου
Εμάεψες ‘μεν γιάβρικα μ’ / Καθιστικός σκοπός Σαντάς Πόντου (παρόλα ταύτα ο σκοπός υπήρχε σε όλη την περιφέρειας Τραπεζούντας και Αργυρούπολης).
Εμάεψες ‘με γιάβρικα μ’, αρ’ έ’εις ‘με μαγεμένον
ανάμεσα ‘ς σα μαλλόπα σ’ αρ’ έ’εις με εσύ πλεγμένον
Εμάεψες ‘μεν γιάβρικα μ’ / Καθιστικός σκοπός Σαντάς Πόντου - Παρακολουθείστε το βίντεο
Εμάεψες ‘με πουλόπο μ’ και ‘ς σο φαϊν εκόπα
λιγούμαι όντες τερούνε ‘μεν και τ’ εσά τ’ ομματόπα
Κανείται ντ’ ετυράνν’τσεν ‘με γεράν έχ̆’ το καρδόπο μ’
πέει ‘με το ναι μικρόν πουλίν εβγαίν’ και στέκ’ το ψ̆όπο μ’
Το δημώδες αυτό άσμα μεταφέρει στην εποχή μας την παλιά πρακτική χρήσης της μαγείας με σκοπό την απόκτηση της αγάπης συγκεκριμένου προσώπου. Οι δυστυχείς άνθρωποι ανήμποροι να αντέξουν την απόρριψη του έρωτα πολλές φορές κατέφευγαν στη μαγεία για να αποκτήσουν με δόλιο τρόπο το ποθούμενο. Στο δημώδες αυτό άσμα σκιαγραφείται η κατάσταση στην οποία μετέρχεται ο μαγεμένος άνθρωπος : απώλεια της όρεξης για φαγητό, σωματικός και ψυχικός μαρασμός, απώλεια της επιθυμίας για ζωή και τέλος τον θάνατο. Αν και ο στίχος ανήκει στον Χρύσανθο Θεοδωρίδη παραμένει εκπληκτική η ικανότητα του στη σύνθεση εικόνων του παρελθόντος, ήτοι της καθημερινής ζωής των προγόνων μας στον Πόντο.
Λεξιλόγιο:
• Εμάεψες = μάγεψες
• Γιαβρί = γ͜ιαρίν/γ͜ιαρί, από το τουρκικό yavru = νεογνό ζώου. Στην ποντιακή διάλεκτο έχει την έννοια θωπευτικώς για μικρό παιδί με το υποκοριστικό γ͜ιαβρόπον & γ͜ιαρόπον
• έ’εις = έχεις
• εκόπα = κόπηκα
• λιγούμαι = λιγώνομαι – χάνω τις αισθήσεις μου
• γεράν = πληγή
• εβγαίν’ και στέκ’ το ψ̆όπο μ’ = βγαίνει η ψυχή μου αλλά δεν πεθαίνω = μία κατάρα για να τυραννιέται η ψυχή
Στο παραπάνω συνημμένο βίντεο μου, παίζει λύρα ο Γεωργούλης Κουγιουμτζίδης. Τραγουδά ο Χρύσανθος Θεοδωρίδης στον οποίο ανήκουν και οι στίχοι.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
