Άγιος Θεοφύλακτος επίσκοπος Νικομήδειας Πόντου
Άγιος Θεοφύλακτος επίσκοπος Νικομήδειας Πόντου - Πίστη και ανδρεία – Πόντος και Ορθοδοξία. Τω αυτώ Μηνί Μαρτίω Η΄, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Θεοφυλάκτου Επισκόπου Νικομηδείας Πόντου.
« Καὶ σαρκὸς ἐξόριστος, ὡς καὶ πατρίδος,
Θεῖος Θεοφύλακτος, οὗ Θεὸς φύλαξ.
Ἤλυθεν ὀγδοάτῃ Θεοφύλακτος Θεοῦ ἄγχι »
Άγιος Θεοφύλακτος επίσκοπος Νικομηδείας Πόντου - Παρακολουθείστε το σχετικό μου βίντεο
Ούτος ο άγιος Θεοφύλακτος κατήγετο εκ της Ανατολής, ακμάσας εν έτει ψοθ΄. Πορευθείς δε εις Κωνσταντινούπολιν, δυνεσχετίσθη μετά του Ταρασίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, όταν ακόμη ήτο Πρωτασηκρήτις (ήγουν πρώτος μεταξύ των υπηρετούντων ταις βασιλικαίς Σάκραις και γράμμασιν, οι οποίοι λατινιστί ονομάζονται ασηκρήται), και υπ’ αυτού καλώς επαιδεύθη τα Θεία. Όταν δε θεία ψήφω ἐξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ὁ Ταράσιος, σε διαδοχὴ του οικειοθελώς παρετηθέντα Πατριάρχου Παύλου του Κύπριου, ο οποίος επειδή έλαβε την αρχιεροσύνη παρά των εικονομάχων, ωνόμασε μόνος τον εαυτό του ανάξιον, τότε ο Μιχαήλ ο Συνάδων και ο ιερός Θεοφύλακτος γίνονται μοναχοί και πέμπονται υπό του Θείου Ταρασίου εις το Μοναστήριον, το ευρισκόμενον εν τη εισόδω του Ευξείνου Πόντου. Όθεν τα κυνικά καύματα ήσαν εις επίτασην κατά τον καιρόν του θέρους, και εδίψων υπερβολικώς, τότε οι μακάριοι δια γύμνασιν της δίψης και εγκρατείας των, ήνοιξαν τον χάλκινον σωλήνα της βρύσεως και αφήκαν να χύνηται το ύδωρ χωρίς αυτοί να πίωσι παντελώς. Ούτοι οι Άγιοι ήταν παρόντες και εις την Αγίαν και Οικουμενικήν εβδόμην Σύνοδον, και ταύτην λόγοις τε και πράξεσι κατηγλάϊσαν. 
Επειδή δε η αρετή των ανωτέρω δύο Πατέρων εμεγαλύνθη και ήστραψεν ως αστήρ φωτεινότατος, τούτου ένεκα εκρίθησαν υπό του μεγάλου Ταρασίου άξιοι αρχιεροσύνης, και ευθύς ο μεν Μιχαήλ προεχειρίσθη Επίσκοπος εις τα Σύναδα* (ήτις ήτο πόλις ένδοξος της μεγάλης Φρυγίας, περίφημος δια τα θαυμαστά μάρμαρα της, Επισκόπους είκοσιν έχουσα τώρα δε είναι κρημνισμένη). Ο δε ιερός Θεοφύλακτος εχειροτονήθη Επίσκοπος εις την Νικομήδειαν. Όσα σε διέπραξε εκεί κατορθώματα ο μακάριος Θεοφύλακτος, αυτά τα πράγματα μαρτυρούσι, διότι Εκκλησίας έκτισε και νοσοκομεία, επροστάτευε των ορφανών και χηρών, ηλέει και εκαθάριζε ιδίαις χερσίν ο συμπαθέστατος τους τυφλούς και χωλούς, και τους άλλους ασθενείς, τους έχοντας τα μέλη των βεβλαμμένα.
Αφ΄ου δε ο μέγας Ταράσιος πατριαρχεύσας δεκαεννέα έτη, απήλθε προς Κύριον, και αφ’ ου έγινε Πατριάρχης ο πάνσοφος Νικηφόρος, τότε ηκολούθησε μεγάλη ταραχή και συμφορά εις την του Χριστού Εκκλησίαν, διότι εβασίλευσε ο Λέων ο Αρμένιος εν έτει ωιγ’, ος τις ελύσσαξε κατά των αγίων Εικόνων. Όθεν ο Άγιος Νικηφόρος έστειλε και έφερε τους εκλεκτούς και ελλογίμους Αρχιερείς, ήτοι του Κυζίκου Αιμιλιανόν, τον Σάρδεων Ευθύμιον, τον Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, τον Αμορίου Ευδόξιον, των Συνάδων Μιχαήλ και άλλους πολλούς, σύν τω μακαρίω τούτω Θεοφυλάκτω, παραλαβών δε όλους αυτούς, υπήγεν εις τον δυσσεβή και αποστάτην βασιλέα. Όθεν προτείναντες πολλάς μαρτυρίας εκ των Θείων Γραφών, αι οποίαι υποστηρίζουσιν ότι πρέπει να προσκυνώνται αι άγιαι Εικόνες, δεν ηδυνήθησαν να καταπείσωσι τον άφρονα, άλλ΄ έμεινεν αδιόρθωτος. Και οι μέν άλλοι Αρχιερείς εσιώπησαν, ο δε μακάριος ούτος Θεοφύλακτος είπε προς τον Βασιλέα. Ηξεύρω ότι καταφρονείς την μακροθυμίαν και υπομονήν του Θεού, γίνωσκε όμως ότι θα επέλθη αίφνης επί σου μέγας όλεθρος και αφανισμός, και η καταστροφή σου θέλει γίνη καθώς ο ανεμοστρόβιλος, ώστε να μην εύρης τινά να σε λυτρώση εκ του κινδύνου. Τους λόγους τούτους ακούσας ο θηριώνυμος Βασιλεύς, παρωργίσθη σφόδρα και παρευθύς προστάσσει να εξορισθώσιν όλοι οι ανωτέρω Αρχιερείς, όθεν ο μέν Άγιος Νικηφόρος εξωρίσθη εις την νήσον Θάσον, ο δε αοίδιμος Μιχαήλ Σινάδων εξωρίσθη εις την Ευδοκιάδα ( η οποία λέγουσι τινές είναι το νύν λεγόμενον Τοκάτ {Τοκάτη του Πόντου}, πόλις εξαίρετος της Καππαδοκίας, και εμπόριον έχουσα περίφημον, προς τον ποταμόν Σάρον). Ομοίως και άλλος Αρχιερεύς εξωρίσθη εις άλλο μέρος, ο δε μακάριος Θεοφύλακτος εξωρίσθη εις Στρόβηλον, το οποίο ήτο φρούριον παραθαλάσσιον, εν τη τοποθεσία των Κυβερραιωτών ευρισκόμενον. Εκεί λοιπόν διελθών ο αοίδιμος έτη τριάκοντα και υπομείνας γενναίως την κακοπάθειαν της εξορίας, απήλθε προς Κύριον. Αφ΄ου δε εφονεύθη ο Λέων ο Αρμένιος κατά την νύκτα των Χριστουγέννων, ψάλλων τον ειρμόν «Τω Παντάκαντος εξεφαύλισαν πόθω», και αφ΄ου η Ορθοδοξία έλαμψεν επι Θεοδώρας της ευσεβεστάτης Βασιλίδος εν έτει ωμβ΄ τότε ο αγιώτατος Πατριάρχης Μεθόδιος, έφερεν εκ της εξορίας το τίμιον Λείψανον του μακαρίου τούτου Θεοφύλακτου, και απέθετο αυτό εις την Νικομήδειαν εν τω υπ’ αυτού κτισθέντι Ναώ. Ο Ελληνικός βίος τούτου σώζεται εν τη Μεγίστη Λαύρα και εν τη Ιερά Μονή των Ιβήρων, ου η αρχή «Άλλοις μεν, άλλαι βίων αιρέσεις».
*Tα Σύναδα βρίσκονταν στη Φρυγία. Ταυτίζονται με τη σημερινή πόλη Şuhut, στο δυτικό άκρο καλά αρδευόμενης πεδιάδας. H πόλη εντοπίζεται σε απόσταση 26 χλμ. νότια του Ακροϊνού (σημ. Αφιόν Καραχισάρ). Ήταν κτισμένη σε καίριο οδικό κόμβο. Προς βορρά συνδεόταν οδικώς με την Πρυμνησό, το Aκροϊνόν και, τουλάχιστον κατά τη Ρωμαϊκή εποχή, με το Δοκίμιον, ενώ νότια και δυτικά με την Aπάμεια Kιβωτό και την Aττάλεια. Τα Σύναδα γράφονται δια δύο ν και ωνομάζοντο πρότερον Συνναία, διότι κατωκήθησαν από μιαν σύναξιν λαών, των κατά την Ασίαν ευρισκομένων Μακεδόνων, κατά τον Γεωγράφον Μελέτιον.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Φύλαξ ἄγρυπνος, τῆς Ἐκκλησίας, καὶ καθαίρεσις, τῆς δυσσεβείας, Ἱεράρχα Θεοφύλακτε πέφηνας· τοῦ γὰρ Χριστοῦ τὴν Εἰκόνα σεβόμενος, ὑπερορίας καὶ θλίψεις ὑπέμεινας· Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Ὡς ἀρραγῆ, Ὀρθοδοξίας πρόμαχον, καὶ ἰσχυρόν, κακοδοξίας ἔλεγχον, εὐφημοῦμεν καὶ βοῶμέν σοι, Ἱερομύστα Θεοφύλακτε· Ἐκ πάσης ἐπηρείας διαφύλαττε, τοὺς πίστει ἑορτάζοντας τὴν μνήμην σου, πρεσβεύων σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Μεγαλυνάριον.
Ὡς θησαυροφύλακι ἱερῷ, τῶν θεοτυπώτων, παραδόσεων καὶ θεσμῶν, χαῖρέ σοι βοῶμεν, ψυχῆς ἐν εὐφροσύνῃ, Πατέρων χαῖρε δόξα, ὦ Θεοφύλακτε.
Πηγή: Μέγας Συναξαριστής του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
