Ο Άγιος Κανίδιος από την Τσολόχ̌αινα της Χαλδίας του Πόντου, συναθλητής του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Ευγενίου του Τραπεζουντίου
Από την Θρησκευτική παράδοση των Ελλήνων του Πόντου.
“Τη ΚΑ’ (21η) Ιανουαρίου, οι Άγιοι Μάρτυρες Κάνδιδος ή Κανίδιος, Ευγένιος, Ουαλεριανός και Ακύλας οι εκ Τραπεζούντος, ξίφει τελειούνται. Ούτοι οι άγιοι μαρτύρησαν κατά τους χρόνους του Διοκλητιανού και Μαξιμιανού και Λυσίου Δουκός εν έτει 292, διότι κρυπτόμενοι ούτοι εις τα όρη της Τραπεζούντος συνελήφθησαν οι τρείς εξ’ αυτών ως Χριστιανοί υπό του Λυσίου και ομολογήσαντες τον Χριστόν, εξορίζονται εν τίνι στενώ φρουρίω της χώρας των Λαζών, Πιτνούς ονομαζομένω.
Read more ... Add new comment
Ο Άγιος Ιερομάρτυς Βασιλεύς έζησε κατά τους χρόνους του βασιλέως Λικινίου (307-323 μ.Χ.) και ήταν Επίσκοπος της Αμασείας του Πόντου. Ο Επίσκοπος Βασιλεύς διακρινόταν για τον ζήλο του υπέρ της πίστεως και την ακοίμητη δραστηριότητα στην επιτέλεση των καθηκόντων του. Επειδή παντού υπήρχαν και πλάνες και κίνδυνοι, έσπευδε παντού και ο ίδιος κηρύττοντας, συμβουλεύοντας, παρηγορώντας, ενισχύοντας, στηρίζοντας, ελκύοντας, πυκνώνοντας και εγκαρδιώνοντας τις Χριστιανικές τάξεις και αναδεικνύοντας αυτές όσο το δυνατόν ισχυρότερες πνευματικά έναντι του ειδωλολατρικού κόσμου.
Οι Άγιοι Θεόδωροι θεωρούνταν από τους μεγαλύτερους Αγίους του Πόντου και το όνομα Θεόδωρος είναι ακόμα και σήμερα από τα πιο δημοφιλή μεταξύ των Ελλήνων Ποντιακής καταγωγής. Πολλές ήταν οι εκκλησίες, τα εξωκκλήσια και τα κάθε είδους προσκυνήματα επ' ονόματί τους σε ολόκληρο τον Πόντο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέτρησα 50 εκκλησίες τιμώμενες στο όνομά τους, μόνο σε 3 Μητροπόλεις του Πόντου (Χαλδίας, Ροδοπόλεως και Κολωνείας) από τις οποίες οι Ροδοπόλεως και Κολωνείας ήταν οι πιο μικρές στον Πόντο. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, στην Ελλάδα, με ημερομηνία 31-12-1971 υπήρχαν συνολικά 57 Ναοί προς τιμήν τους (πηγή : Ο Εφημέριος 15-31972). Στην Αμάσεια κατά τον 5ο αιώνα, ο αυτοκράτορας Αναστάσιος ο Α΄ (491-518) έχτισε Ναό του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.
Η Αγία Βαρβάρα έζησε περί το τέλος του 3ου και αρχές του 4ου μ. Χ. αιώνα, στην Ηλιούπολη. Ο πατέρας της ονομαζόταν Διόσκορος και ήταν φανατικός ειδωλολάτρης. Ήταν επίσης πολύ πλούσιος και διοικητής της Ηλιούπολης, με μεγάλη πολιτική εξουσία και δύναμη. Φανατικός δε ιερεύς της ειδωλολατρίας. Οι ιστορικές πληροφορίες, δεν αναφέρουν καθόλου το όνομα της μητέρας της, ούτε ποιά στάση τήρησε σε όλη την περιπέτεια και το φρικτό μαρτύριο της κόρης της. Μήπως είχε πεθάνει; Αυτό μόνο σαν υπόθεση μπορεί να σταθεί. Γιατί από την προτροπή του τυράννου, κατά το μαρτύριο της Αγίας, «να λυπηθεί τους γονείς της», βγαίνει το συμπέρασμα, ότι ζούσε, αλλά δεν συνταυτίστηκε με την κόρη της, όπως συνέβη με άλλες μητέρες μαρτύρων, παρά σαν φανατική ειδωλολάτρις και αυτή, συνταυτίσθηκε με τη στάση του φανατισμένου και τυφλού στην ψυχή άνδρα της Διόσκορου. 
Η Αγία Μεγαλομάρτυς Κυριακή καταγόταν από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας. Είχε χριστιανούς γονείς οι οποίοι της έδωσαν το όνομα αυτό επειδή γεννήθηκε ημέρα Κυριακή. Μαρτύρησε τον 3ο αιώνα επί Διοκλητιανού. Στον Πόντο και στη Θράκη εξαιτίας της αγίας ο Ιούλιος μήνας ονομαζόταν και Αϊ - Κεριακίτης. Στον Πόντο ήταν γνωστή η έκφραση : Τ' Αε Κερεκής τ' άψιμον. 
