Ο Όσιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης γεννήθηκε στην πρωτεύουσα του Πόντου την Τραπεζούντα μεταξύ των ετών 927-930. Οι γονείς του ήσαν πλούσιοι και ευγενείς. Το όνομα του ήταν Αβραάμιος. Ο πατέρας καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και η μητέρα από την Κολχίδα του Πόντου. Πριν γεννη­θεί, ο πατέρας απέθανε και λίγο μετά τη γέννηση του, και η μητέρα απήλθε από τον παρόντα κόσμο. Ο μικρός Αβραάμιος, ορφανός και από τους δύο γονείς, τέθηκε υπό την προστασία συγγενής του μοναχής, η οποία ανέλαβε την φροντίδα και την παιδαγωγία αυτού. Όλη δε η ζωή και η συμπεριφορά της μοναχής επέδρασε θετικά και καταλυτικά στην μετέπειτα εξέλιξη του Αβρααμίου.

Απολαύστε την αγρυπνία (ασματική ακολουθία) απ' την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους

Η ήρεμη καρδιά του απλοϊκού ψαρά της Γεννησαρέτ ήταν φτιαγμένη γιά να δεχθεί το φως, τα λόγια των προφητών για την έλευση του Μεσσίου είχαν και τήν καρδιά του γλυκάνει και τη σκέψη του ετοιμάσει.
Το αυστηρό κήρυγμα του Ιωάννου του Βαπτιστού τον είχε τραβήξει πολύ.
Ήταν δε μαθητής του Ιωάννου ,όταν μια μέρα άκουσε από το στόμα του να λέει:
" Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του Κόσμου. "

Ο Γρηγόριος Νεοκαισαρείας, γνωστός και ως Γρηγόριος ο Θαυματουργός (περ. 213 - 270 μΧ ) ήταν Χριστιανός επίσκοπος του 3ου αιώνα. Είναι Πατέρας της Εκκλησίας και Άγιος από την Ορθόδοξη και την Καθολική Εκκλησία. Ο Θεόδωρος, όπως ονομαζόταν αρχικά ο Γρηγόριος, γεννήθηκε στην Νεοκαισάρεια του Πόντου (γνωστή στην αρχαιότητα και ως Καβηρία, Διάσπολις και Σεβαστή, το σημερινό Νικσάρ) και προερχόταν από εύπορη και εξέχουσα οικογένεια παγανιστών. Ο πατέρας του πέθανε όταν ήταν 14 χρονών, ενώ ο γαμπρός του ήταν Ρωμαίος κυβερνήτης της Παλαιστίνης.

Σύμφωνα με την παράδοση που διασώζουν τα Πάθη, ο Ευγένιος ήταν ένας νέος άνδρας από την Τραπεζούντα, ο οποίος συνελήφθη, βασανίστηκε και δολοφονήθηκε από το δούκα Λυσία, την εποχή των διωγμών του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού (303-305), επειδή ήταν πρόμαχος της χριστιανικής πίστης και, σύμφωνα με μεταγενέστερες εκδοχές του κειμένου, επειδή κατέστρεψε ένα τοπικό ιερό αφιερωμένο στον παγανιστικό θεό Μίθρα. Μαρτύρησε μαζί με τρεις συντρόφους του, το Βαλεριανό (Ουαλεριανό), τον Κανίδιο και τον Ακύλα, οι οποίοι συχνά εμφανίζονται στις περιγραφές των θαυμάτων που φέρεται ότι έκανε ο Ευγένιος. 

Τα Πάθη του Ευγενίου φαίνεται ότι καταγράφηκαν πρώτη φορά στην Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο, όταν σχετικές λατρείες άρχισαν να οργανώνονται και να εξαπλώνονται στον Πόντο. Οι πιο πρώιμες ασφαλείς αναφορές της λατρείας στην Τραπεζούντα βρίσκονται στο έργο του Προκοπίου Περί κτισμάτων του 6ου αιώνα, όπου ανάμεσα στα οικοδομικά σχέδια του Ιουστινιανού αναφέρεται ένα υδραγωγείο αφιερωμένο στον άγιο Ευγένιο, και στην υποτιθέμενη αυτοβιογραφία κάποιου Ανανία από το Shirak της Αρμενίας, ενός λογίου που ταξίδεψε στην Τραπεζούντα στις αρχές του 7ου αιώνα για να μαθητεύσει κοντά στον Τυχικό, τον οποίο βρήκε να διδάσκει «στο ιερό της Αγίας Ευγενίας» (πιθανότατα λάθος όνομα, αντί του Ευγενίου).