Σα χ̆ίλια̤ πεντακόσ̆ια̤ σερανταπέντε της χρονίας, πρωτού η σουλτάνα Μαρία Γκιούλ Μπαχάρ, η Λιβερίτσα να παίρ’ άντραν-ατς τον σουλτάνον Μουράτ το φερμέν ντο όριζεν, να μη πατούν ση Τραπεζούντας το βιλαγέτ Εβραίοι, ένας Εβραίος χαχάμς έρθεν σην Τραπεζούνταν για να πασ̆κίζ κι έρχουνταν εκεί Εβραίοι για εμπόριον, γιατί Εβραίοι έχνε όρκον, νιά αλέτρ να κρατούνε και νιά τσ̆ακούτσ̆. Τον χαχάμ σην Τραπεζούνταν έτυχαν-ατονα ο μολάς τση πολιτείας κι είνας ποπάς, κι άμον μαρκατάσ̆ηδες επροσκάλεσαν-ατονα κι εποίκαν-ατονα τραπέζ σ’ έναν μαειρείον.

Εκ της συλλογής Α. Σουμελίδη

Είνας χωρέτες, ση κρεατινής την εβδομάδαν, ευρέθεν σ’ έναν μοναστήρ. Εκείν’ την εβδομάδαν οι καλογέρ έτρωγαν κι έπιναν. Ο χωρέτες σον ουρανόν ντ’ εράγεβεν σην γήν εύρεν-ατο. Όλεν την εβδομάδαν με τοι καλογέρτς εντάμαν έτρωγεν κι έπινεν, κι άμον ντ΄ελογαρίασεν, ασο μοναστήρ και καλλίον πουθέν ‘κ̆’ επορεί να ευρίκ’, κι’αγέτς πα εσέγκεν σο νούν-ατ’ ν’ απομέν’ εκεί. Εθάρρεσεν οι καλογέρ άλλο τιδέν δουλίαν ‘κ̆’ έχνε και πάντα τρώγνε και πίνε. Εδέβαν τ’ εμπονέσ̆τα̤ κι έρθεν η μεγάλ’ Δευτέρα.

Σαν ορόσημο στεκότανε η εκκλησία (ναός) του Αγίου Θεοδώρου πάνω στο λόφο που στεφάνωνε τη δυτική ακραία ενορία της Κρώμνης που λεγόταν τη Σαράντων. Πίσω απ’ το λόφο εκείνο που ήταν συνέχεια των βουνών της Μόχωρας, έχασκε ένα τεράστιο βάραθρο με πυθμένα το ποτάμι που έβρεχε τις άκρες του χωρίου Λειβάδ’.  Το βάραθρο αυτό σε απότομες, κάποτε κατακόρυφες πλαγιές ανέβαινε απ’ τη μια πλευρά ως την κορυφή του Αγίου Ηλία του ομώνυμου βουνού μεταξύ Κρώμνης και Ίμερας κι’ απ’ την άλλη ως την απομονωμένη ενορία της Ίμερας της λεγόμενης Θωμάντων και παραπέρα ως την κορυφή του χωρίου Λυκάστ’.

Οι γειτονάδες εκάθουσαν απάν’ ΄ς σο δώμαν τη Σοχτάβας, έπλεκαν τ’ ορτάρα̤ τουν, εμπάλωναν τα λώματα τοι μωρίων τουν και εκεβεζελέγευαν. Ο Πότζιολον τη Μαρούλας επέγνεν κι έρχουτον έμπρια̤ του και με τ’ έναν τσιπίν φορκαλή εκαθάριζεν τα δόντια̤ τ’. Τερούν ατόν οι γυναίκ’ και γελούν, κι ασ’ ολουνούς πολλά γελά η Φανή η Ιορδανάβα.
- Φανή ντο γελάς ; Ερωτά ‘τεν η Βαρβάρα τη Τσουπογιάν.
- Κιά πως να μη γελώ ναι Βαρβάρα. Ασή Μαρούλας έρθα. Απάν’ σο φαγίν ερούξα. Ντο έφαγαν ; μαλέζ δίχα ψωμίν, κι ο Πότζιολον αγλαθά̤ζ’ τα δόντια̤ τ’, να εθαρρεί η γειτονία πως έφαγεν κρέας …

Ιστορικόν και Λαογραφικόν Σημείωμα

Ενδυμασία : 
Οι γυναίκες για συνηθισμένη ενδυμασία είχαν το εντερί, φόρεμα μακρύ, σχιστό στα πλάγια. Από μέσα φορούσαν το καμίς (πουκάμισο), ολοκόκκινο οι νέες ενώ μπλέ (γερανέον) όπως το έλεγαν οι ηλικιωμένες. Μάλλινο ή μεταξωτό όπως και να ήταν καμωμένο φαινόταν απ’ τη σχιστή πλευρά στα πλάγια του εντερί. Πάνω απ’ το εντερί φορούσαν το κοντέσ̆, ένα είδος ανδρικού γιλέκου κοντό και κομψό. Δεξιά κι αριστερά στο στήθος ήταν κεντημένος απ’ τον ράφτη ο δικέφαλος αετός με τρόπο ώστε να μη γίνεται αντιληπτός απ’ τους τούρκους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι γυναίκες δεν έραβαν αλλά μόνο ύφαιναν ο,τι ήταν απαραίτητο στο σπίτι, τα ρούχα τους όλα τα έραβε ο ράφτης.