Αφορισμένε. Η ιστορία αλλά και η χρήση του λήμματος απ' τους Έλληνες του Πόντου
"Αφορισμένε" εις την Ποντιακήν Λαογραφίαν
Εάν συγκατοικήσει κανείς με Έλληνες Ποντίους, θα διαπιστώσει ότι η πρώτη λέξη της ευχής ή της κατάρας που μεταχειρίζονται είναι η λέξη “αφορισμένε” ακριβώς όπως χρησιμοποιείται στην Ελλάδα η έκφραση "μα τον Χριστό σου, μα την Παναγία σου”. Η λέξη αφορισμένε, κοινό γνώρισμα των Ελλήνων Ποντίων έχει την αρχή της ήδη απ’ την εποχή της αλώσεως και προήλθε απ’ την επήρεια των κληρικόφρονων καθώς μετά την πολιτική υποδούλωση των Ελλήνων του Πόντου, η θρησκεία ήταν το μόνο έρεισμα του Ελληνισμού υπό την έννοια της “Πίστης”.
Read more ... Add new comment
Κατά το 1897 ο ιερός ναός της Ιεράς και Σταυροπηγιακής Μονής του Αγίου Γεωργίου του Χουτουρά έπαθε καθίζηση η οποία κατά περιόδους επιδεινωνόταν αλλεπάλληλα. Τότε ο από Κρώμνης του Πόντου καταγόμενος ηγούμενος της Μονής Πανάρετος, το γένος Ξενίδη, αποφάσισε την ανέγερση νέου ναού σε απόσταση 10-15 μέτρα δυτικότερα του παλιού, σε πιο στέρεα βάση. Για την υλοποίηση του σκοπού αυτού ενήργησε εράνους, ταξίδεψε στην Ρωσία και κατάφερε να συγκεντρώσει το απαιτούμενο χρηματικό ποσό, οπότε κατά το έτος 1898 άρχισε την κατεδάφιση του παλιού και την ανέγερση του νέου, αγοράζοντας τα απαιτούμενα υλικά και προσέλαβε τους αρμόδιους μαστόρους και εργάτες.
Καρχανά ή Κερχανά (όπως προφερόταν στο χωριό του Μελανοφρύδη) ήταν άγνωστη λέξη στην περιφέρεια μας και μόνο στο μοιρολόγι : “..Γουρπάν’τς οσπιτοχάλαστε και τσαχοποζεμέντσα, εχάλασες την καρχανά σ’ κι επόζεψες το κέγρος”, εξ όσων θυμούμαι απαντάται με την σημασία του οίκου ή μάλλον του συνόλου της οικογένειας, του οικογενειακού κύκλου του οποίου η αποθανούσα αποτελούσε μέλος. Ως ορθή γραφή είναι «εχάλασες την κερχανά σ’ και επόζεψες το κέγρο σ’» αν και η πρωτότυπη γραφή του κ Μελανοφρύδη ήταν η : “Εχάλασες την κερχανά σ’ κι επόζεψες το κάστρο σ’ ”.
Ήταν παραμονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του μοιραίου εκείνου έτους 1914 που για τελευταία φορά παραθερίσαμε στο σπίτι μας στην Κρώμνη. Βρισκόμουν σε μεγάλη κίνηση κι έτρεχα εδώ κι εκεί για να βρω από διάφορες γνωστές, την πολυτελή φορεσιά (ζουπούνα), που ήθελα να φορέσω την άλλη μέρα στις 6 Αυγούστου για να πάω στην Μεταμόρφωση στου Σεϊχάντων. Βρήκα ό,τι μου χρειαζόταν. Μια καινούρια ζουπούνα σεβαϊ, ένα γαλάζιο ατλαζένιο σαλβάρι, ένα πουκάμισο κεναρλήν, ένα ωραίο περσικό λαχώρι και μια ωραία μεταξωτή φοτά, ενώ για το κεφάλι ένα πλούσιο τεπελούκ.
Ένα απ’ τα πολλά δείγματα του άκρατου πατριωτισμού, της παλληκαριάς και της ψυχικής δύναμης του Ποντιακού Ελληνισμού αποτελεί και το παρακάτω περιστατικό. Αποτελεί αληθινή και πραγματική ιστορία. 
Ένα από τα πολλά έθιμα που φέραμε απ’ την Χάρσορα του Πόντου και διατηρούμε κι εδώ στην νέα μας πατρίδα, είναι και ο πάνδημος πανηγυρικός εορτασμός της ημέρας των Τριών Ιεραρχών. Με συγκίνηση φέρνω στην μνήμη μου έναν τέτοιον εορτασμό της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Χάρσορας το έτος 1908. Αλησμόνητα χρόνια κι αλησμόνητοι τόποι. Μετά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας, ξενικά όλο το εκκλησίασμα για το Σχολείο. Προηγούνται τα εξαπτέρυγα, ο δίσκος με τα κόλλυβα, ο ιερέας με τα άμφια του κι ακολουθούν οι σχολικοί έφοροι, οι διδάσκαλοι κι οι μαθητές, έπειτα οι επίτροποι και όλοι οι κάτοικοι του χωριού.