Σαν ορόσημο στεκότανε η εκκλησία (ναός) του Αγίου Θεοδώρου πάνω στο λόφο που στεφάνωνε τη δυτική ακραία ενορία της Κρώμνης που λεγόταν τη Σαράντων. Πίσω απ’ το λόφο εκείνο που ήταν συνέχεια των βουνών της Μόχωρας, έχασκε ένα τεράστιο βάραθρο με πυθμένα το ποτάμι που έβρεχε τις άκρες του χωρίου Λειβάδ’.  Το βάραθρο αυτό σε απότομες, κάποτε κατακόρυφες πλαγιές ανέβαινε απ’ τη μια πλευρά ως την κορυφή του Αγίου Ηλία του ομώνυμου βουνού μεταξύ Κρώμνης και Ίμερας κι’ απ’ την άλλη ως την απομονωμένη ενορία της Ίμερας της λεγόμενης Θωμάντων και παραπέρα ως την κορυφή του χωρίου Λυκάστ’.

Tweet

Οι γειτονάδες εκάθουσαν απάν’ ΄ς σο δώμαν τη Σοχτάβας, έπλεκαν τ’ ορτάρα̤ τουν, εμπάλωναν τα λώματα τοι μωρίων τουν και εκεβεζελέγευαν. Ο Πότζιολον τη Μαρούλας επέγνεν κι έρχουτον έμπρια̤ του και με τ’ έναν τσιπίν φορκαλή εκαθάριζεν τα δόντια̤ τ’. Τερούν ατόν οι γυναίκ’ και γελούν, κι ασ’ ολουνούς πολλά γελά η Φανή η Ιορδανάβα.
- Φανή ντο γελάς ; Ερωτά ‘τεν η Βαρβάρα τη Τσουπογιάν.
- Κιά πως να μη γελώ ναι Βαρβάρα. Ασή Μαρούλας έρθα. Απάν’ σο φαγίν ερούξα. Ντο έφαγαν ; μαλέζ δίχα ψωμίν, κι ο Πότζιολον αγλαθά̤ζ’ τα δόντια̤ τ’, να εθαρρεί η γειτονία πως έφαγεν κρέας …

Tweet

Ιστορικόν και Λαογραφικόν Σημείωμα

Ενδυμασία : 
Οι γυναίκες για συνηθισμένη ενδυμασία είχαν το εντερί, φόρεμα μακρύ, σχιστό στα πλάγια. Από μέσα φορούσαν το καμίς (πουκάμισο), ολοκόκκινο οι νέες ενώ μπλέ (γερανέον) όπως το έλεγαν οι ηλικιωμένες. Μάλλινο ή μεταξωτό όπως και να ήταν καμωμένο φαινόταν απ’ τη σχιστή πλευρά στα πλάγια του εντερί. Πάνω απ’ το εντερί φορούσαν το κοντέσ̆, ένα είδος ανδρικού γιλέκου κοντό και κομψό. Δεξιά κι αριστερά στο στήθος ήταν κεντημένος απ’ τον ράφτη ο δικέφαλος αετός με τρόπο ώστε να μη γίνεται αντιληπτός απ’ τους τούρκους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι γυναίκες δεν έραβαν αλλά μόνο ύφαιναν ο,τι ήταν απαραίτητο στο σπίτι, τα ρούχα τους όλα τα έραβε ο ράφτης.

Tweet

Έτον είνας πολλά οκνέας. Ώκνηνεν να τρώει πιλέ. Ελιγοθύμεσεν έναν ημέραν ας σην πείναν και έχ̆’ κι’ επεθάν’νεν. Έγκαν ατον κάτ’ να τρώει άμα ατός την τσ̆εγκέν ατ’ ώκνησεν να λαϊζ’ και μασά το φαγίν. Επουγαλεύταν οι χωρέτ’ ατ’ και είπαν : «αβούτος να ζή ‘κ̆΄ έν’, άμον ντο λιγοθυμά θα παίρωμε και πάμε θάφτωμ’ ατον».

Tweet

Είνας γαρή, σίτε έλμεγεν το χτήνον ατ’ς, εξ̆ύεν το γάλαν.
- Ανάθεμά σε δά̤βολε ! είπεν κι΄ εχολιάστεν. Ο δά̤βολον έτρεξεν ΄ς ση μάνναν ατ’ και είπεν :
- Μάννα ! για τέρ’ α, εγώ εκεί ‘κ̆’ έμουν και πάλ’ κατηγορούνε ‘με !
- Γιάβρου μ’, εσύ αν ‘κ̆’ έσουν πα εκεί, τ’ ουραδόπο σ’ εκεί έτον ! είπεν η μάννα τ’.

Πηγή : Αρχείον Πόντου, Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, Παράρτημα 1, Αρχ. Άνθιμου Παπαδόπουλου «Ιστορική Γραμματική της Ποντιακής διαλέκτου, σελ 216».

Tweet