Παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ ὅσα καταχωρήθηκαν στὸ 28-29ον τεῦχος τῆς Ποντιακῆς Ἑστίας γιὰ τὸ Μοναστήρι τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Καστροτείχου (Κρώμνης), θεωρῶ σκόπιμον νὰ παραθέσω δύο γραπτὰς μαρτυρίας μὲ τὸ Μοναστήρι αὐτό.
Εφτά καράβι͜α έτανε ‘ς της πόλης το πογάζι,
εντάμαν όλα̤ εχπάστανε σα Πλάτανα να πάνε.
Τρανόν καυγάν είχανε τα δύο μαχαλάδες τη Σίχτορμης: Τ’ απάν’ και τ’ αφκά, που να χτίζ’νε την εκκλησίαν ατούν. Τ’ απάν’ οι μαχαλέτ εθέλναν εκεί να χτίζ’νε την εκκλησίαν γιατί και τοι Παπαδάντων ‘κ̆’ είχ̆εν εκκλησίαν και θα έρχουνταν κι εκείν’ εκεί.
Η Χατσέτσα η Ελένε με την αδελφήν ατς την Αναστασίαν ασήν Αε-Φωκάν, μετ’ έναν χάταλον, ανεψιόν ατουν, εσκώθαν ασό Κάν να πάγνε σήν Μούζαιναν. Μαρτή καιρός έτον, τα χ̆ιόνι͜α ελίγουνταν και τα νερά έταν πολλά. Γεφύρι͜α εκείν’ τον καιρόν ‘κ̆’ έταν. Με τα ποδάρι͜α έσ̆κιζαν κι’ επέραναν τα νερά.
Εἶναι ὁ σπαρακτικὸς ἐκεῖνος σκοπὸς μὲ τὸν ὁποῖο κατὰ τὸ ἔθος, ἀποχαιρετοῦσε ἡ νύφη τοὺς οἰκείους της, πατέρα, μητέρα καὶ τ' ἀδέλφια. Μὲ δάκρυα καὶ πόνο ψυχῆς γέμιζαν τους πάντες οἱ στιγμὲς ἐκεῖνες τοῦ ἀποχωρισμοῦ.
Καλά ‘ποίκα κι εγάπεσα σουμά ‘ς σην γειτονία,
εμπαίν’ εβγαίν’ ελέπ’ ατό και χ̆αίρετ' η καρδία μ’.