Το στολίδι και το καύχημα της Κερασούντας. Τα παλιά της κάστρα με τους τεράστιους ογκόλιθους φαντάζουν σαν να κατασκευάστηκαν για διάκοσμο του τοπίου και όχι για την οχύρωση του. Προβάλουν τόσο φυσικά, απαλά, ήρεμα. Η πρόσβαση στο κάστρο και στην ακρόπολη ήταν εφικτή από πολλές πλευρές. Το πλάτωμα πάνω στην ακρόπολη ήταν σκεπασμένο πάντοτε με χλόη και φυτεμένο, χάρη στις προσπάθειες του αείμνηστου καπετάν Γιώργη πασά, με αειθαλή δέντρα, προπαντός ταφλάνια (καλλωπιστικά φυτά). Σε ένα σημείο του κάστρου αρχίζει υπόγεια σήραγγα που σύμφωνα με τις αφηγήσεις των παλιότερων κατέληγε κάτω στην παραλία όπου μια μπούκα που βλέπαμε στα πλευρά του βράχου, θεωρείτο η έξοδος της σήραγγας.

Πρόσωπον λέγεται το μπροστινό μέρος του κεφαλιού. Άλλα παραδείγματα με την ίδια έννοια : 1) πρόσωπο του τοίχου ή της πέτρας (το μπροστινό - το πελεκημένο μέρος), 2) της λίμνης, δηλαδή η επιφάνεια του νερού και γενικά της γης, 3) του υφάσματος, η καλή του όψη αλλά και το ίδιο το ύφασμα γενικώς αλλά όχι η φόδρα, 4) πρόσωπο του χωραφιού, το σπαρτό, το χόρτο. Για άνθρωπο λέγεται : στενοπρόσωπος ή πλατυπρόσωπος δηλαδή με στενό ή πλατύ πρόσωπο.

Καθαροδευτέρα.
Η πρώτη ημέρα της μεγάλης νηστείας στον τόπο μας, ήταν πράγματι ημέρα καθαριότητας. Πρώτα-πρώτα όλα τα μαγειρικά σκεύη έπρεπε να καθαριστούν. Θα εβράσκουσαν τα σ̆κεύα̤ ‘ς έναν τρανόν χαλκόν απέσ’ με σαχταροζούμ’ (κατενήν) και οι κοδέσπενες θ’ απομανικούσαν και θα έτριφταν να εβγάλ’νε όλα̤ τα λίγδας. Αυτό γινόταν και για σκεύη που δεν χρησιμοποιούνταν ποτέ. Πρέπ’ έλεγεν η σχωρεμένη η θεία μου, να στράφτ’νε τα τέσσερα μερόδες και με τη νηστεία και με τα μετάνα̤ς να καθαρίζομε την ψύν’ εμουν και τ’ απέσ’ εμουν. Την Καθαρή Δευτέρα άρχιζε το Θοδώρισμαν. Επι τρείς ημέρες οι περισσότερες γριές και πολλές νέες δεν έτρωγαν ούτε έπινα νερό.

Μια απ τις δειράδες (κορυφογραμμές) της οροσειράς του ΑϊΚώστα, κατερχόμενη προς βορρά αποτελεί τη ράχη που διαχωρίζει την κτηματική περιοχή μεταξύ Άδισσας και Χαβίανας – Θόμπορας αφενός και Ζουγουδέν αφετέρου κι όσο προχωρά παραπέρα σχηματίζει το μεταλλειοφόρο βουνό του Κουντέν του οποίου η εκμετάλλευση γινόταν ταυτόχρονα στα μεταλλεία της Κορόνιξας και του Κανίου μη αφήνοντας άλλα ίχνη παρά τις σωρείες των εκβολάδων (τσοχάρια) και τα πολλαπλά σπήλαια (μαγαράδες) εκ των οποίων σπουδαιότερο ήταν “τ’ Αράπ’ το τρυπίν”.

Ίνας άνθρωπος έστειλεν με τον παραγυιόν ατ’ ΄ς σον σύντεκνον ατ’ δώρα: έναν πίτταν στρογγυλόν, τριάντα ωβά κι έναν τουλούμ καλά γομάτον κρασίν, κι είπεν ατον να λέει τον σύντεκνον ατ’ : Αβούτα τα δώρα π’ εδέκε με να φέρω ’σε, είπε με να λέω σε : “Ο φέγγον ολόγιος, τα ημέρας τριάντα κι η κοιλία τη βαρεσμέντσας εννέα μηνών”.
Εκείνος, ΄ς ίναν έγκεν τα δώρα, επαίρεν ατα κι είπεν τον παραγυιόν να λέει τον σύντεκνον ατ’ : “Ο φέγγον ημσός, τα ημέρας δεκαπέντε κι η κοιλία τ’ ημσόν καταιβασμένον”. Αέτς εποίκαν οι δύ’ συντέκν’ κι εγνώρτσαν πως ο παραγυιόν έκλεψεν ΄ς σην στράταν τ’ ημσόν την πίτταν, τα δεκαπέντε ωβά και τ΄ ημσόν το κρασίν.

Αστείον Ποντικόν ανέκδοτον εκ Τσαγχρακίου Κερασούντος- Περίοδος 1884-1885
Πηγή : Εβδομαδιαίον περιοδικόν Τραπεζούντος Αστήρ του Πόντου τεύχος 46ον