Ιστορικόν και Λαογραφικόν Σημείωμα

Ενδυμασία : 
Οι γυναίκες για συνηθισμένη ενδυμασία είχαν το εντερί, φόρεμα μακρύ, σχιστό στα πλάγια. Από μέσα φορούσαν το καμίς (πουκάμισο), ολοκόκκινο οι νέες ενώ μπλέ (γερανέον) όπως το έλεγαν οι ηλικιωμένες. Μάλλινο ή μεταξωτό όπως και να ήταν καμωμένο φαινόταν απ’ τη σχιστή πλευρά στα πλάγια του εντερί. Πάνω απ’ το εντερί φορούσαν το κοντέσ̆, ένα είδος ανδρικού γιλέκου κοντό και κομψό. Δεξιά κι αριστερά στο στήθος ήταν κεντημένος απ’ τον ράφτη ο δικέφαλος αετός με τρόπο ώστε να μη γίνεται αντιληπτός απ’ τους τούρκους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι γυναίκες δεν έραβαν αλλά μόνο ύφαιναν ο,τι ήταν απαραίτητο στο σπίτι, τα ρούχα τους όλα τα έραβε ο ράφτης.

Έτον είνας πολλά οκνέας. Ώκνηνεν να τρώει πιλέ. Ελιγοθύμεσεν έναν ημέραν ας σην πείναν και έχ̆’ κι’ επεθάν’νεν. Έγκαν ατον κάτ’ να τρώει άμα ατός την τσ̆εγκέν ατ’ ώκνησεν να λαϊζ’ και μασά το φαγίν. Επουγαλεύταν οι χωρέτ’ ατ’ και είπαν : «αβούτος να ζή ‘κ̆΄ έν’, άμον ντο λιγοθυμά θα παίρωμε και πάμε θάφτωμ’ ατον».

Είνας γαρή, σίτε έλμεγεν το χτήνον ατ’ς, εξ̆ύεν το γάλαν.
- Ανάθεμά σε δά̤βολε ! είπεν κι΄ εχολιάστεν. Ο δά̤βολον έτρεξεν ΄ς ση μάνναν ατ’ και είπεν :
- Μάννα ! για τέρ’ α, εγώ εκεί ‘κ̆’ έμουν και πάλ’ κατηγορούνε ‘με !
- Γιάβρου μ’, εσύ αν ‘κ̆’ έσουν πα εκεί, τ’ ουραδόπο σ’ εκεί έτον ! είπεν η μάννα τ’.

Πηγή : Αρχείον Πόντου, Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, Παράρτημα 1, Αρχ. Άνθιμου Παπαδόπουλου «Ιστορική Γραμματική της Ποντιακής διαλέκτου, σελ 216».

Αγάπη σ’ κοφτερόν μαχ̆αίρ’ και σίδερον ξαμμένον, ναϊλλοί εκείνο την καρδά̤ν, όθεν έν’ καρφωμένον.

Αούτο ο κόσμος ψεύτικον καμμίαν κ̆ι τελείται, που τρώει και πίν’ και χ̆αίρεται καμμίαν ΄κ̆ι κομπούται.

Αροθυμία σ’ θα τρώει ‘με εγάπη σ’ θα τελό̤̤ν ‘με, έναν πουλλίν για στείλον ‘με τιδέν ας έρται λέει ΄με.

Ασπρήμερον κεράσ’ είσαι νασάν που αγαπά ‘σε, και άμον μάλαμαν σταυρόν πάει κι έρται προσκυνά ‘σε.

Παρακολουθείστε το σχετικό μας βίντεο

Ταπι͜ά̤τ’
(το) Ταπιά̤τιν, Ταπι͜ά̤τ’ , Ταπιγι͜ά̤τιν, Ταπιγιέτ, από το Αραβικό tabiat = διάθεση, έξις, φύσις, συνήθεια, χαρακτήρ’ (φυσική διάθεσις)

Εξεργάτ’κα, Έξεργος (έξ-έργον)=αργία, μή εργάσιμη ημέρα, το ανήκον εις μη εργάσιμη ημέρα (γιορτινή).
Έπεργος=εργάσιμη ημέρα.
“Τον έξεργον που ‘κ̌ι’ κρατεί , τον έπεργον θα χάν’”.
Δημώδες άσμα : «Απές ‘ς σο κεμεντζόπο μου πουλόπο μ’ να εχώρ΄νες, τ’ εξεργάτ’κα τα λώματα τον έπεργον να εφόρ’νες».