Αε–Χαράλαμπον κι ο Γουρζουλάς. Διήγησις Αργυρουπόλεως Πόντου
Σα παλαιά τα χρόνι͜α ερούξεν ση Κανί τα χωρία ο γουρζουλάς. Πολλούς εντώκεν και πολλοί επέθαναν ασόν γουρζουλάν. Το μιλέτ εχάσεν το νούν’αθες και ερούξεν σ’ Άϊς και σα παρακκλήσ͜ια̤. Σο Κάν Αε-Θοδωρέτ εκλειδώθαν απές σον Αε-Θόδωρον και παρεκάλ’ναν την χάριν ατ να κουρταρεύει ατς ασο κακόν. Σον Αε-Θόδωρον απέσ’ έσαν πολλά παρεκκλήσι͜α̤.
Αε-Χαράλαμπον κι ο γουρζουλάς. Θρύλοι και παραμύθια του Πόντου
Απάν’ σον γυναικαρίον έτον Αε-Χαράλαμπον. Εκιαπάν’ επήγαν οι Αποστολάντ’ με το σόϊν ατουν. Έναν βράδον σα μεσάνυχτα όλ’ έσαν τοπλαεμέν’ εκιαπέσ’. Έψαν όλα̤ τα καντήλας και παρεκάλ’ναν τον Αε-Χαράλαμπον ν’ εφτάϊγ’ το θάμαν ατ’, να διώχ’ τον γουρζουλάν και κουρταρεύει’ ατς. Σ΄ εκείν’ απάν’ ‘κ̆’ επρόφτασαν να κοιμούνταν κι έκ’σαν σ̆ουχουλτήν. Κάτ’ς έβγαινεν τα μερτιβένι͜α. Οντός τερούν, ντο τερούν, ση σκάλας το κιφάλ΄ εφάνθεν γουρζουλάς, απ’ αδά κι εκεί απάν’, μαύρος άμον άνθρωπος κι άμον θερίον, σο χ̆έρ’ν ατ’ πά εκράτ’νεν έναν μιζτράχ. Εκόπεν το αίμαν ατουν. Ούλ’ εγύρτ’σαν σην εικόναν τ’ Αε-Χαραλάμπ’ και με τ’ έναν στόμαν παρεκάλ’ναν ατον να γλυτών’ ατς. Αε-Χαράλαμπον έκ’σεν τα παρακαλίας ατουν κι επέρασεν ασα κιφάλια̤ τουν απάν’, εστάθεν εκείνος ση σκάλας το κιφάλ’ κι έδειξεν σον γουρζουλάν την στράταν. Εκείνος άλλο τιδέν ΄κ̆΄ επόρεσεν ν’ εποίνεν, εγύρτσεν, εφούρξεν τ’ εκκλησίας την κάταν π’ εκάθουτουν εκεκά, κι εδέβεν πλάν. Αέτς πα εγλύτωσεν όλες το Κάν με την δύναμιν τ’ Αε-Χαραλάμπ’.
Λεξιλόγιο:
• Ερούξεν = έπεσε
• Γουρζουλάς = πανούκλα.
• Εντώκεν = χτύπησε.
• Μιλέτ = ο κόσμος (τούρκικη λέξη)
• Σ’ Αϊς = στους αγίους.
• Γυναικαρίον = γυναικωνίτης.
• Τοπλαεμέν = μαζεμένοι.
• Σουχουλτήν = θόρυβος.
• Μερτεβένι͜α = σκάλες.
• Απ’αδά κι εκιαπάν = θεόρατος.
• Μιζτράχ = κοντάρι.
• Εφούρξεν = έπνιξε.
• Εδέβεν πλάν = έφυγε, ανεχώρησε
Θρύλοι και παραμύθια του Πόντου: Θρύλοι αγίων και ανέκδοτα / Πηγή: Συλλογή Π. Σαλλαπασίδη
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης- www.kotsari.com
