Ποντιακά έτυμα, Κώστα Καραποτόσογλου B' μέρος (Μελεχέμιν, Μοτζίριν, Μουστρίν, Μουταρά).
• Μελεχέμιν (το), αμάρτ. Μελεχέμ' Χαλδ. Μελαχέμ' Χαλδ. Μελεάμ' Χαλδ. Από το Αραβ. Merhem . Αλοιφή ιαματική παρασκευαζόμενη από πίσσα, κερί, λιβάνι, λάδι και άσπρο σαπούνι. Η τουρκική γνωρίζει τον τύπο mellekem = pflaster , salbe , hautkrem = έμπλαστρο, αλοιφή, αλοιφή του δέρματος. Τύπος που απαντάται στην τουρκική από το 1533 από τον οποίο προέρχεται η ποντιακή λέξη.
• Μοτζίριν (το), Κερ. Μοτζίρ' Σάντ. Χαλδ. Αγνώστου ετύμου. Τέφρα εστίας διάπυρος. Η λέξη ετυμολογήθηκε από το αρμενικό mos ' < s ' = ts > ir = καρβουνόσκονη, με την υποσημείωση ότι η τουρκική λέξη mucur = σκωρία, σκουριά σιδήρου καέντος, υποστάθμη μεταλλικού άνθρακος ή άλλου πράγματος, σκύβαλον, ίσως προέρχεται από την αρμενική. Η σύνδεση του τουρκικού mocir = σπίθα, με το ποντιακό μοτζίριν = τέφρα εστίας διάπυρος, δεν μπορεί να θεωρηθεί σχέση παραγωγική, δηλ, η ποντιακή να προέρχεται από την τουρκική γιατί η λέξη mocir = σπινθήρας, είναι περιορισμένης χρήσης, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε η τελική αναγωγή τόσο του ποντιακού μοτζίριν όσο και του τουρκικού mocir στο σλαβικό pozar = πυρκαγιά, είναι ανεπιτυχής, όταν γνωρίζουμε με σαφήνεια ποιες τουρκικές λέξεις ετυμολογούνται από το σλαβικό pozar .Το συμπέρασμα που προκύπτει από τα ανωτέρω είναι ότι η αρμενική λ. mos ' < s ' = ts > ir , πέρασε στην ποντιακή διάλεκτο ως μοτζίρ(ιν) και στην τουρκική ως micir , musur , mocir .
• Μουστρίν (το), Κερ. Κατά τον Ι.Βαλαβ. προέρχεται από το λατινικό monstrum = τέρας. Μετων. άνθρωπος κατηφής, σκυθρωπός. Η λ. προέρχεται από το τουρκικό mustur = πρόσωπο, μούτρο καθώς και το επίσης τουρκικό surat =πρόσωπο, κατήφεια, σουράτι, μούτρα.
• Μουταρά (η), Τραπ. Χαλδ. Πληθ οι μουταράδες. Από το Περσ,. Mudara = υπόκρισις, προσποίησις. 1. επι οικονομικών μέσων διαβιώσεως, πενιχρότης, φτώχια. 2. Ανάγκη. Η λ. προέρχεται από το τουρκικό mudara = λίγος, σπάνιος, αδύνατος, δανεικός, σημασίες που πλησιάζουν περισσότερο προς αυτές της ποντιακής λέξης.
Ποντιακά έτυμα, του Κώστα Καραποτόσογλου. Πηγή: Αρχείον Πόντου Τόμος 40ος.
Ποντιακή Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
