Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Π.Η. Μελανοφρύδη: Μέγγκλα, Τα ζώδια, Κύρβας, Χαντσεύω, Κρούγω. Γ' Μέρος.

Μαθητές του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος 1903Μέγγκλα
Μέγγκλα = χοντρό, στραβό ραβδί, μαγκούρα, κατ’ αντίθεση προς την βίτσαν = λεπτή εύκαμπτη βέργα, στουράκ = βακτηρία /μπαστούνι, λοπούτ’ = χοντρή βακτηρία, τοπούζ’ = ρόπαλο, λεπτό στα λαβή και χοντρό στο κάτω μέρος. Χλευαστικά λεγόταν: Άμον μέγγκλα = άγαρπο, άσχημο. Η λέξη μεγγκλαράς δεν υπήρχε ως έκφραση.

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Π.Η. Μελανοφρύδη: Σελβίρα, Σ’ αποκαμάρωμαν έρθεν, Μνημόρα̤ ανοί’, Τσιμπαρά̤ουμαι, Μιαντή, Χόχορας (κουκουβάγια), Χατσένια. Β' Μέρος.

Κρωμναίοι μαθητές στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας του ΠόντουΣελβίρα
Ένα σπάνιο όνομα που δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ξενόφερτο. Το όνομα Ελβίρα δεν ήταν γνωστό στον Πόντο. Φαίνεται να προέρχεται απ’ το τουρκικό σεβλίν που είναι το κυπαρίσσι. Δηλαδή Σελβίρα σημαίνει Κυπαρισσένια, Κυπαρέσσα, εξ' ου και το Παρέσσα.

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Παντελή Η. Μελανοφρύδη με λήμμα το Κηφάλ (κεφάλι) - Μέρος Δεύτερο

Παντελής Μελανοφρύδης • Σκεπάγ’ κρούει ‘σε ο ήλον ‘ς σο κηφάλ’ = παθαίνεις ηλίαση
• Πα̤ντοκέφαλον = η αρχή του αυλακιού του μυαλού
• Καφηλόπονος και Κηφαλοπονίος = όπως γουλόπονος, κοιλόπονος και κοιλοπονίος  Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Παντελή Η. Μελανοφρύδη με λήμμα το Κηφάλ.

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Παντελή Η. Μελανοφρύδη με λήμμα το Κηφάλ (κεφάλι) - Μέρος Πρώτο

Ο αείμνηστος Αδυσσινός λόγιος δάσκαλος, συγγραφέας και ερευνητής κ. Παντελής ΜελανοφρύδηςΚρούω κηφάλ’ = (χτυπώ κεφάλι) κάνω μίαν έρευνα, ρίχνω ματιά να δω τι γίνεται. «Επήγεν εντώκεν έναν κηφάλ’ ‘ς σήν αγοράν κι έσ’».

Το κηφάλ’τ ατ’ έξ’ έν’ = λέγεται για άνθρωπο που δεν είναι προσηλωμένος στη δουλειά του / για παντρεμένο άντρα ή γυναίκα που επιζητεί έρωτες εκτός της συζυγικής εστίας.

Κλίθω κηφάλ’ = κλίνω την κεφαλή, υποτάσσομαι, υπακούω.

Print

Το Φέσ' (φέσι). Ανέκδοτο Τραπεζούντας. Πηγή: Ποντιακή Εστία τεύχος 24, Θεσσαλονίκη 1952

Περιφορά του Τιμίου Σταυρού των Θεοφανείων απο τα μέλη της Εκκλησιαστικής ΕπιτροπήςΑπέσ’ ‘ς σον Θερνόν τ’ Αε-Θανασή την ημέραν ο Παπάρζαλης, ο Νάνον, ο Τσ̆αμάλτς, ο Πάντσ̆ο̤ν και ο Λοϊζογλης ο Χατσίκας επήγαν ‘ς σον Αε-Θανάσ’ αφκά ‘ς σο γι͜αλόν τη Κερασέας. Ασ’ σην εκκλησίαν κι ύστερα εκατήβαν ‘ς σο γι͜αλόν να λούσκουνταν. Έβγαλαν τα λώματα ‘τουν απάν’ ‘ς σην πέτραν και ελάγκεψαν ‘ς σην θάλασσαν.

Print

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ