Τη βουδί τ' αράεμαν. Διήγηση απ' την Τσιμερά της Μούζαινας της Χαλδίας του Πόντου

 βουδί,αράεμαν,μούζαινα,χαλδίας,πόντου,τσιμερά,αράγεμαν,γαρή,αραήν,ραχ̆ίν,μοσκώβ,παρχάρ,μαντρίν,τα̤τά̤,εχολιά̤στεν,αράεμαν Διήγηση εκ της Μούζαινας της Χαλδίας του Πόντου

Στην Τσιμεράν τη Μούζαινας Ανανίας εχάσεν το βούδ’ν-ατ. Ερούξεν σ’ αράγεμαν η γαρή-ατ και τα παιδί-ατ. Εράεψαν αδά, εράεψαν εκεί, πουθέν ‘κ̆’ εύραν ατο, εσκώθεν κι Ανανίας σην αραήν. Ετέρεσεν σο χωριόν κές, ‘κ̆’ ηύραν ατο, εντώκεν σο ραχ̆ίν κι΄αν’ ν’ αραγέβει ατο. Εξέβεν ούς τη Μοσκώβ τον παρχάρ. Σ’ εκείν’ απάν εβράδυνεν κιόλα, το βούδ’ ευρέθεν σο χωρίον αφκά, με τα κάτινος ζά εταράεν κι εσέβεν σο μαντρίν ατουν.

Print

Η Ιμερίτ'σσα (Ιμερίτισσα). Ανέκδοτη διήγηση Π. Η. Μελανοφρύδη

Ιμερίτισσα,μελανοφρύδης,ποντιακή,τραπεζούντα,πρόσφυγες,καράβι,ετζάϊζαν,γραία,Πόλη,Κωνσταντινούπολη,κιβέρταν,τσαρουλίζνε,ίμερα,ιμερίτσα,λαογραφία,ιστορία,ξεριζωμόςΟυντάν έρχουνταν α σην Τραπεζούνταν οι πρόσφυγες, το καράβ’ το εφέρνεν ατ’ς εσέβεν σα Στενά. Νύχτα έτον κα τα φώσα̤ ολόερα εφώταζαν. Ούλ’ ετζάϊζαν ; αχά η Πόλ’ ! Έρθαμε στην Πόλ’ !
Είνας γραία, τσίτσιρος, Ιμερίτ’σσα πα έτον σο καράβ’. Ουντάς έκ’σεν «έρθαμε στη Πόλ’ !» γάλα̤ γάλα̤ εξέβεν κι εκείνε απάν σην κιβέρταν τη παπορί κι ετέρεσεν : μακρά τσαρουλίζνε τα φώσα̤.
- Αούτο έν’ η Πόλ’ ; ερώτεσεν,
- Ναι ! θεία, είπαν ατέν, ατό έν’ η Πόλ’.
- Η γραία ελάϊξεν το κιφάλ’ν ατ’ς και είπεν : Αϊ ! μαύρον Ίμερα !

Πηγή : Παντελή Η. Μελανοφρύδη - Ποντιακή Εστία Τεύχος 1ον

Print

Πόθεν η ονομασία Σουμελά (Παναγία) - Γλωσσολογικά Πόντου

Η Iερά και Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Μελά ή Σουμελά η Αθηνιώτισσα έργο του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή ΛουκάΔιάβασα κάποτε σε ένα βιβλίο, μια ιστορία για την υπερκείμενη της Τραπεζούντας Ιερά Μονή της Παναγίας στο όρος Μελά που τιμά την κυρία Θεοτόκο, ότι η προσφώνηση “Σουμελά” παράγεται απ’ το τροπάριο “Ω σύ Μελά”. Ας αναλύσουμε τα δεδομένα. Το άρθρο (του), αρτικόν (τ) στο Ποντιακό ιδίωμα εξομοιώνεται με το τελικό (ς) των προθέσεων (‘ς=εις) που σημαίνει (ας) όπως και το της ευθείας ή πλάγιας ερωτηματικής ‘σσου = εις του, ‘σσόν = εις τον, ασσόν = εκ τον, ασσήν = εκ την (σύνταξη που απαντάται ήδη και στους Βυζαντινούς), ασσού = εκ του, ασσίναν = εκ τίνα, ασσίνος = εκ τίνος (όπως και το ασσού), ασσό = εκ το, εξ ου και το ‘σσίναν = εις τίνα, ‘σσίνος = εκ τίνος.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μου βίντεο

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής διαλέκτου: Χωρολόγι, Μανάτια, Τσααιτεύω, Γουζίν, Έφαγαμε - έπαμες, Κορκόδειλας. 'Α Μέρος

Οικογένεια Γεωργίου Κιουπτσίδη απ το Ακ Δάγ Μαδέν Χωρολόγι
Η «Χώρα». Γενικώς οι ξένοι, σε αντίθεση με τα συγγενικά πρόσωπα. Η χώρα ντο λέει μη τερείς = μη κοιτάς τι λένε οι ξένοι. Τη χώρα π’ ακούει, τη χώρας γίνεται = όποιος ακούει τις συμβουλές των ξένων αποξενώνεται απ’ την οικογένειά του. Τη χώρας τα λόγια̤ = ξένες, ανεύθυνες φήμες. Χωρολόγι = Προκειμένου να επιστήσουν την προσοχή των μικρών ώστε να συνηθίζουν να είναι σεμνοί στην εμφάνισή τους, μόλις φαινόταν η γύμνια τους, φώναζαν : Χωρολόγι ! Χωρολόγι ! που σήμαινε Ντροπή, θα σε γελά ο κόσμος. Οι μικροί έσπευδαν να κρύψουν την γυμνότητα τους κι έτσι από μικρή ηλικία συνήθιζαν στη σεμνότητα.

Print

Το πρόσωπον και ο πρόσωπος - Απ τους ιδιωματισμούς της Ποντιακής Διαλέκτου

Πρόσωπον,πρόσωπος,ιδιωματισμοί,ποντιακής,διαλέκτου,πλατυπρόσωπος,ασπροπρόσωπος,μαυροπρόσωπος,στενοπρόσωπος,παροιμίες,ποντιακή,γλώσσαΠρόσωπον λέγεται το μπροστινό μέρος του κεφαλιού. Άλλα παραδείγματα με την ίδια έννοια : 1) πρόσωπο του τοίχου ή της πέτρας (το μπροστινό - το πελεκημένο μέρος), 2) της λίμνης, δηλαδή η επιφάνεια του νερού και γενικά της γης, 3) του υφάσματος, η καλή του όψη αλλά και το ίδιο το ύφασμα γενικώς αλλά όχι η φόδρα, 4) πρόσωπο του χωραφιού, το σπαρτό, το χόρτο. Για άνθρωπο λέγεται : στενοπρόσωπος ή πλατυπρόσωπος δηλαδή με στενό ή πλατύ πρόσωπο.

Print

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ