Η πορεία της Ποντικής γλώσσας μπροστά στο μείζον θέμα που ονομάστηκε "μετοίκηση πληθυσμού".
Το 1922 και μετά το τέλος των πολεμικών γεγονότων που απασχόλησαν την Βαλκανική και ιδιαιτέρως την Ελλάδα και την Τουρκία κατα την δεκαετία 1912-1922 οι Έλληνες της Μικράς Ασίας και της Θράκης υποχρεώθηκαν συνεπεία των διεθνών συμφωνιών να απομακρυνθούν απο τις προγονικές τους εστίες. Ήδη απο το 1829 και εξής πολλοί Πόντιοι διέφυγαν στη νότιο Ρωσία, και υπολογίζεται ο αριθμός τους το 1953 σε 515.000 χιλιάδες. Οι Έλληνες Πόντιοι πρίν την έκρηξη του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου μετωκίσθησαν στα ενδότερα της Ρωσίας και με τον τρόπο αυτό ως επι τω πλείστον απωλέσθησαν ως διάλεκτος και ως έθνος, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα τους, ήτοι περισσότεροι απο 400 000 μετέβησαν στην Ελλάδα.
Δείτε το σχετικό βίντεο για την Ιστορική Πορεία της Ελληνικής Διαλέκτου στον Πόντο
Η διάλεκτος η λαλούμενη απο τους Έλληνες που είχαν απο αρχαιοτάτων χρόνων εγκατασταθεί στα παράλια του Εύξεινου Πόντου, και μετά τον τελευταίο πόλεμο αναγκαστικώς ανταλλαγέντων ήταν εξ αρχής Ιωνική, και αυτή έλαβε μεγάλη εξέλιξη στην Ελλάδα όπου κατά την επίδραση της κοινής λαλουμένης Ελληνικής, υπέκυψε διασώζοντας λίγα στοιχεία της Ιωνικής. Η διάλεκτος δεν απώλεσε την αρχαιοπρέπεια της ως τις μέρες μας, κρατώντας γραμματικούς τύπους απο τη μεσαιωνική και βυζαντινή γλώσσα.
