Η διαβίωση των Ελλήνων του Πόντου υπό τον τουρκικό ζυγό
Εκτός από το μαύρο χρώμα των ρούχων, κάθε άλλη βαφή ήταν απαγορευμένη, όπως επίσης απαγορευμένο ήταν και κάθε πολυτελές ύφασμα. Ο Έλληνας δεν εδικαιούτο να φορέσει καινούργια ενδυμασία και καινούργια υποδήματα, μα ούτε φέσι στο κεφάλι.
Υπήρχε απαγορευτική εντολή για τους Έλληνες η οποία δεν τους επέτρεπε να καπνίζουν στους δρόμους και στους υπόλοιπους δημόσιους χώρους. Μέχρις αυτού του σημείου έφταναν οι απαγορεύσεις. Ήταν υποχρεωμένοι βγαίνοντας από τα σπίτια τους να παρουσιάζουν τέτοιο σύνολο, ώστε να μην πέφτουν στην αντίληψη των Τούρκων. Διαβίωση των Ελλήνων του Πόντου υπό τον τουρκικό ζυγό. Το ύφος τους δε, να εκδηλώνει ψυχολογία δούλου, ο οποίος ζει και υπάρχει μόνο χάριν της επιείκειας του αφεντικού του. Τα σπίτια των Ελλήνων έπρεπε να είναι μονώροφα, άβαφα και γενικά απεριποίητα εξωτερικά, ώστε να δείχνουν τη φτώχεια, την εξαθλίωση των Χριστιανών και να μην ερεθίζουν τους πιστούς του Μωάμεθ. Οι εκκλησίες έπρεπε να έχουν τέτοια πρόσοψη, η οποία με κανένα τρόπο να μην δείχνει ότι εκεί ήταν ο τόπος λατρείας των πιστών του Χριστού και το ύψος τους να είναι χαμηλότερο από τις διπλανές κατοικίες και τις υπόλοιπες οικοδομές για να μην πέφτουν στην αντίληψη των Μωαμεθανών και του Μολλά όταν από το ύψος του μιναρέ καλούσε σε προσευχή τους κατοίκους. Δικαιολογούσαν ακόμη και την περίπτωση αυτή λέγοντας ότι οι εκκλησίες των Χριστιανών μπορεί να ανάψουν το μίσος των πιστών του Μωάμεθ και προβούν στην εκτέλεση των εντολών του κορανίου το οποίο λέει «φόνευσε τους απίστους, όπου κι αν τους εύρεις μέχρι ενός». Οι ιερείς και οι υπόλοιποι κληρικοί δεν επιτρέπετο να κυκλοφορούν στους δρόμους, ούτε να επισκέπτονται τις κατοικίες των Χριστιανών, ήταν δε αναγκασμένοι να μη φορούν καμία διακριτική στολή. Αλλά και αυτή η ταφή των νεκρών των Χριστιανών ήταν απαγορευμένη εις τα νεκροταφεία των πόλεων και μόλις αυτή επιτρέπετο έξω από την περιοχή αυτών, όχι γιατί ήταν άξιοι ταφής, αλλά λόγω της σήψης να μη μολυνθεί η μουσουλμανική ατμόσφαιρα. Μεταξύ των εγγράφων κάποιας οικογένειας εις το Βαλατά της Κωνσταντινούπολης βρέθηκε το έτος 1901 άδεια ταφής Χριστιανού η οποία εκδόθηκε υπό του Γενητσάρ αγά και η οποία έλεγε: «Εσύ πανκακίστατε παπά, ο ντυμένος με ρούχο μαύρο, φορώντας κάλυμμα κεφαλής διαβόλου, εσύ που δεν έχεις δικαίωμα να μπεις στη βασιλεία του Θεού, στην ενορία μας ψόφησε ο χειρότερος άπιστος, ονόματι Γεώργιος, γιος του Σάββα. Αν και δεν επιτρέπεται η ταφή του, όμως για να μη παρεμποδιστεί η προσευχή των πιστών από τη βρωμερή δυσοσμία του, να το σηκώσεις και αφού το μεταφέρεις έξω από τα τείχη, να τον θάψεις».Παρόμοιες ήταν όλες οι άδειες από τους Γενιτσάρ αγάδες στους ιερείς των Χριστιανών μαρτυρώντας ξεκάθαρα κάτω από ποιους ψυχικούς και σωματικούς αγώνες κατόρθωσαν να περισώσουν οι Πόντιοι τον πολιτισμό τους, τη γλώσσα τους, τη θρησκεία τους και την ιστορία τους. Ο Έλληνας θεωρείτο κατώτερος ακόμη και από τους σκύλους, διότι σε εκείνους έδειχναν συμπάθεια, ποτέ όμως δεν έδειχναν οίκτο σε κανέναν Χριστιανό. Δεν δικαιολογείται ποτέ Χριστιανός να προσβάλλει τους πιστούς του Μωάμεθ κι αν ποτέ γινόταν κάτι τέτοιο, πολλοί ήταν εκείνοι οι οποίοι έτρεχαν να βοηθήσουν τον ομόθρησκο τους για να ξεπληρώσουν το τίμημα της ντροπής. Η σκληρή τιμωρία των Χριστιανών από τους Τούρκους για τυχόν προσβολές οι οποίες γίνονταν κάτω από τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, ονομάστηκε «Τουρκοπαίδεμα». Ακόμη και σήμερα θέλοντας να δείξουμε την σκληρή τιμωρία κάποιου ή την απάνθρωπη μεταχείριση λέμε «γιατί Τουρκοπαιδεύεις αυτόν»; Ο φανατισμός των Χριστιανών άρχισε να καλλιεργείτε μέσα στις ψυχές τους, από την παιδική ηλικία. Οι λεβεντομάνες που γεννούσαν τους «Τραντέλλενους» δεν σταματούσαν στιγμή να υπενθυμίζουν στα παιδιά τους την Ελληνοχριστιανική καταγωγή τους. Ό,τι άκουγαν τα παιδιά τους την ημέρα στο ιεροδιδασκαλείο από τους Χοτζάδες, το βράδυ οι μανάδες τους τα έσβηναν από το νου, μαθαίνοντας τα την πραγματική αλήθεια. Στα λόγια του Χότζα ότι «Οι Τούρκοι είναι τα παλικάρια που κυρίεψαν τον κόσμο», «στον τουρκικό στρατό μπροστά να σταθεί Χριστιανός δεν μπορεί» και «όλοι οι βασιλιάδες κοντά στο Σουλτάνο σταυρώνουν τα χέρια και τον ικετεύουν» η λεβεντομάνα μάθαινε στο παιδί της κάτω από το τρεμόσβηστο φως της καντήλας «παιδί μου του κόσμου το φως η χριστιανοσύνη είναι και του Χριστού την πίστη εμείς οι Έλληνες την κρατάμε, του κόσμου το λουλούδι η Ελλάδα είναι». Λόγια που έπεφταν σαν βάλσαμο στις πληγωμένες ψυχές των μικρών Ποντίων. Και τελείωνε το μάθημα στο παιδί της μ' ένα ακριτικό ή ηρωικό τραγούδι. Και ήταν αυτή, η δασκάλα του παιδιού της, μάνα του Πόντιου λεβέντη, μάνα του Έλληνα ήρωα, της απόμακρης εκείνης γης του Πόντου. Όταν το 1666 εφαρμόστηκε το Τιμαριωτικό διοικητικό σύστημα από τον Σουλτάνο, οι Τιμαριούχοι – οι Ντερεπέγηδες όπως ονομάζονταν Τουρκικά – εξελέχθηκαν σε μικρούς σατράπες και η αγριότητα τους έναντι των Ελλήνων ξεπέρασε κάθε περιγραφή. Μεταξύ τους, συναγωνίζονταν στην πρωτοτυπία των μέσων δίωξης των Χριστιανών και της εξόντωσης τους. Άπληστοι στο χρήμα, αχόρταγοι στις σαρκικές απολαύσεις, απαιτούσαν διαρκώς χρήμα και σώμα. Τιμωρία δε ήταν ο θάνατος όχι μόνο στην άρνηση αλλά και μόνο στην απλή θλίψη για τα ζητούμενα ή την δυσφορία. Έπαιρναν τα κτήματα των Χριστιανών δια της βίας και τους υποχρέωναν να εργάζονται όλη την ημέρα οικογενειακώς στα κτήματα τους, δηλαδή των Ντερεπέγηδων και μόνο την νύχτα στα δικά τους, φυσικά στα λίγα που τους είχαν απομείνει. Αλλά και αυτά τα προϊόντα, του δικού τους μόχθου ανήκαν στους Ντερεπέγηδες και μόνο η επιείκεια αυτών επέτρεπε στους Έλληνες να τα χρησιμοποιήσουν ή να τα πουλήσουν εάν φυσικά δεν είχαν την ανάγκη αυτών. Ιστορία του Ελληνισμού του Ευξείνου Πόντου . Οι νέοι και οι νέες των Ελλήνων έπρεπε να ζουν στην αφάνεια και ποτέ να μη φτάσουν στ' αυτιά των Τιμαριούχων οι γάμοι Χριστιανών. Διότι τότε εφαρμόζετο ο απανθρωπότερος των νόμων που έγινε ποτέ και που γνώρισε η ανθρωπότητα. Κατά τον νόμο αυτό που έγινε μόνο για τους Χριστιανούς θα έπρεπε η νύφη να περάσει την πρώτη νύχτα του γάμου με τον Τιμαριούχο δηλαδή τον αφέντη και μετά να δοθεί στο σύζυγο. Έτσι οι Χριστιανοί έκρυβαν τα παιδιά τους, αγόρια και κορίτσια κρατώντας μυστικούς τους γάμους τους με χίλιους κινδύνους, ακόμη και αυτής της ζωής τους, μέχρι να ενηλικιωθούν και να τα παρουσιάσουν στην κοινωνία. Οι γέροι των προηγούμενων γενεών με δάκρυα στα μάτια εξιστορούσαν, κάτω από ποιες συνθήκες πέρασαν τα ωραιότερα χρόνια της ζωής τους μέσα σε κρύπτες των σπιτιών τους, με φόβο μήπως και οι άνθρωποι των Ντερεπέγηδων τους ανακαλύψουν. Αυτούς τους φόβους και αυτήν την κατάσταση περιέγραφε πάντοτε ο αείμνηστος διδάσκαλος της Δημοτικής Σχολής του Φροντιστηρίου της Τραπεζούντας Φοινικόπουλος στους μικρούς μαθητές του, λέγοντας τους πως πέρασε τα πρώτα δέκα επτά χρόνια της ζωής του σε κρύπτη του σπιτιού του, μαζί με την επίσης κρυμμένη μητέρα του και πως αισθάνθηκε όταν πέρασε την εξώθυρα του σπιτιού του. Με την πτώση λοιπόν της Τραπεζούντας και την επικράτηση των Τούρκων δημιουργήθηκαν, όπως ήταν φυσικό, δύο τάξεις ανθρώπων. Στην πρώτη ανήκαν οι Τούρκοι και οι νέοι μουσουλμάνοι, αυτοί δηλαδή που ασπάστηκαν τον Ισλαμισμό και οι οποίοι πίστευαν ότι ήταν φύση και θέση ελεύθεροι, ότι ήταν οι κύριοι και αφέντες, οι δικαιούμενοι να ζήσουν σε βάρος των άλλων. Τη δεύτερη τάξη ή κατηγορία ανθρώπων, αποτελούσαν οι Έλληνες του Πόντου και οι υπόλοιποι Χριστιανοί, οι οποίοι σύμφωνα με την αντίληψη των πρώτων, ήταν υποχρεωμένοι να εργάζονται για την συντήρηση και άνετη διαβίωση των Τούρκων. Και εργάζονταν νύχτα και ημέρα κάτω από την πίεση του δυνάστη, την απειλή, τους φόβους, χωρίς ανάπαυση και αμοιβή, χωρίς να γνωρίζει πιο θα ήταν το μέλλον του. Υπέμειναν τα πάνδεινα από τον αιμοχαρή κατακτητή. Η φυλή μας, η φυλή των Ποντίων δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά ποια ήταν, τι έπαθε και τι πρέπει να κάνει τώρα. Η καταπίεση των Ποντίων από περιοχή σε περιοχή οπωσδήποτε διαφέρει, όπως και κατά χρονική περίοδο. Διότι άλλη μεταχείριση είχαν οι Πόντιοι μετά από μια έκρηξη ενός Ρωσοτουρκικού Πολέμου ή την επανάσταση του 1821 στην Ελλάδα και άλλη όταν η Υψηλή Πύλη δεν αντιμετώπιζε προβλήματα, εξωτερικά ή εσωτερικά. Σκληρότερη ή ηπιότερη μεταχείριση δεν έχει σημασία πάντα οδηγούσε στον συνεχή αφανισμό του Ελληνικού στοιχείου. Αντάρτικο Πόντου / Αγώνες ανεξαρτητοποίησης / Αντίσταση κατά των Τούρκων
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com