Ο Δικέφαλος αετός του ναού της Υπαπαντής στα Κοτύωρα του Πόντου
Η αποπεράτωση του Ιερού Ναού της Υπαπαντής του Σωτήρος στα Κοτύωρα συντελέστηκε το 1902 με 1903. Έως τότε οι κάτοικοι της ομώνυμης ενορίας εκκλησιάζονταν σε πολύ χαμηλότερη και φτωχική εκκλησία, χτισμένη πρόχειρα απ τους πρώτους οικιστές του τόπου, άποικους απ’ την Αργυρούπολη και την περιφέρεια της μετά το 1765.
Ο ναός χτίστηκε σύμφωνα με το σχέδιο του ναού της Αγίας Τριάδος της Αμισού. Επιβλητικός σε εμφάνιση με τις πελεκητές πέτρες των τοίχων, με τον ψηλό τρούλο και το κωδωνοστάσιο, δέσποζε πάνω στη βραχώδη παραλία απ’ όπου τον προστάτευε πανύψηλος τοίχος που περιλάμβανε και τον αυλόγυρο της Ψωμιάδειου Σχολής, ενώ στα δυτικά του είχε τον δημόσιο δρόμο των Κοτυώρων.
Η ανέγερση είχε αρχίσει το 1885 περίπου και κράτησε πολύ καιρό. Χτίστηκε με αλλεπάλληλους εράνους μεταξύ των λίγων πλουσίων αλλά και με τις φτωχικές κατ’ επανάληψη εισφορές των οικιστών της περιοχής. Στο χτίσιμο προσφέρθηκε η προσωπική εργασία των απλών ανθρώπων για την μεταφορά της πέτρας απ’ το λατομείο του τόπου, καθώς επίσης και ασβέστη και άμμου.
Αφηγείται ο συγγραφέας του παρόντος :
“…θυμάμαι, σαν σήμερα, τον γιγαντόσωμο άντρα, τον Τάσο Καπαλού που μετέφερε τις Κυριακές και γιορτές, απ’ το τελωνείο, στην πλάτη του, ως προσωπική προσφορά εργασίας, βαρύτατες πλάκες από μαλακές πελεκητές πέτρες της Οινόης για το στρώσιμο το δαπέδου της εκκλησίας”.
Τις πιο νοσταλγικές ονειροπολήσεις για τους Έλληνες Ποντίους θα προκαλούν τώρα οι θερινές ζέστες, τα πολυτραγουδισμένα παρχάρια της μακρινής πια πατρίδας, τα παρχάρια με τα μάραντα και τα μανουσάκια, τα κρύα νερά και τα’ έμορφα τ’ ομάλια, με τα ατελείωτα φαγοπότια. Δεν τα είδα ούτε τα έζησα εγώ, αλλά τα σχετικά με αυτά τραγούδια είναι τόσο ζωηρά, με τόση λαχτάρα μπαίνει η θύμηση τους και στα δίστιχα που δεν μπορεί να μην τα συμπαθήσει κανείς. Πέραν όλων τούτων όμως, μου κόβει την ορμή του ενθουσιασμού μια ανορθογραφία, μια εμμονή των περισσότερων να γράφουν : παρχαρομάννες & ρομμάννες.
Ο Ελληνομνήμων του Πόντου. Ιστορικόν Χρονικόν απο της Αλώσεως της Βασιλεύουσας Τραπεζούντας στις 15 Αυγούστου του 1461 έως και της περιβόητης και απάνθρωπης ανταλλαγής των πληθυσμών του 1923. 
1. Γενική θεώρηση
Ο «Φάρος της Ανατολής» όπως χαρακτηρίστηκε, ήταν σχολείο της ελληνικής ομογένειας της Τραπεζούντας.
