Η διαβίωση των Ελλήνων του Πόντου και γενικά των Ελλήνων της Μ.Ασίας μετά την διακήρυξη των Νεότουρκων «η Τουρκία στους Τούρκους» αρχίζει να γίνεται ακόμη δυσκολότερη. Οι ευθύνες για τις ήττες της Τουρκίας στον Βαλκανικό και τον Ρωσσοτουρκικό πόλεμο καταλογίζονται στον Χριστιανικό στοιχείο . Οι Έλληνες γίνονται πια στόχος της Τουρκικής βαρβαρότητας και το σχέδιο εξαφάνισης μειονοτήτων τίθεται σε εφαρμογή .Οι Πόντιοι αντιλαμβάνονται το τι συμβαίνει γύρω τους και αποφασίζουν να υπερασπίσουν την ζωή τους δια των όπλων.

Η στρατολόγηση των Ελλήνων της Μ.Ασίας , θεωρήθηκε από την Υψηλή Πύλη απαραίτητη, έστω και σε βοηθητικές εργασίες, μπροστά στις πολλές απαιτήσεις των συνεχών πολέμων της Τουρκίας με την Ρωσία αλλά και των Βαλκανικών πολέμων το 1912 και το 1913 . Μετά όμως από τις ήττες των Τούρκων στους πολέμους του 1914 και 1916 , από τους Ρώσους , η Τουρκία θεώρησε ως υπεύθυνους τους Έλληνες για τις ήττες, από την μία διότι δεν προσέφεραν όσα έπρεπε να προσφέρουν στις Τούρκικες δυνάμεις, από την άλλη γιατί έλεγαν ότι η Ρωσία προσπαθούσε με τους πολέμους αυτούς να απελευθερώσει τους ομόθρησκους τους, δηλαδή τους Χριστιανούς από την Ισλαμική καταπίεση. Ιδίως δε μετά την πανωλεθρία του Τουρκικού στρατού στη μάχη του Σαρίκαμις στον Καύκασο , όταν έχασε 90.000 στρατιώτες.

Έτσι μετά τις αποτυχίες τους οι Τούρκοι στα πεδία των μαχών και θέλοντας να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, στέλνουν τους στρατευμένους νέους του Πόντου στα τάγματα εργασίας (αμελέ-ταμπαρού) που είχαν γίνει με μοναδικό σκοπό την ψυχική και σωματική τους εξόντωση. Ήταν μία μέθοδος αποτελεσματική με την οποία πετύχαιναν την εξόντωση της οικογένειας.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες ήταν αδύνατο να συνεχισθεί η ζωή των νέων, όσων η τύχη ήταν δεμένη με τον Τούρκικο στρατό. Από το 1914, πολλοί Πόντιοι φυγόστρατοι και λιποτάκτες από τις Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, καταφεύγουν στα βουνά με τον οπλισμό τους, (όσοι είχαν), σχηματίζοντας τις πρώτες ένοπλες ομάδες. Ουσιαστικά η συγκρότηση των ανταρτικών ομάδων στον Πόντο ξεκινάει το 1916 , όταν αρχίζουν οι Τούρκοι την συστηματική εξόντωση των μειονοτήτων, (Ομάδες ένοπλων Ποντίων βρίσκουμε σε όλη την διάρκεια της υποδούλωσης , από το 1461 , με την πτώση της Τραπεζούντας , αλλά αυτές ήταν ελάχιστες στον ανατολικό Πόντο, κυρίως στην περιοχή της Σάντας και στα παρχάρια του Περάνδρου όρους , περιοχή η οποία ονομάστηκε και ΡΩΜΑΝΙΑ).

Στα όσα αναφέρονται παρακάτω δεν γίνεται λόγος για τις μεταναστεύσεις του Ελληνικού πληθυσμού πριν το 1461, δηλαδή πριν την πτώση της Ποντιακής Αυτοκρατορίας. Οι μετακινήσεις εκείνες έγιναν ή για ανεύρεση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης ή κατόπιν συμφωνιών μεταξύ Βυζαντίου και Ρωσίας για την αποστολή Ελλήνων Ποντίων τεχνιτών και μεταλλουργών από τις περιφέρειές της Τραπεζούντας, Ματσούκας, Αργυρούπολης στις περιοχές της Καυκασίας.

Ήταν στρατιωτικό σώμα από επίλεκτους νέους που ιδρύθηκε από τον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό (1081-1118) λίγα χρόνια μετά την άνοδό του στο θρόνο.

Το σώμα αποτελείτο από παιδιά παλιών στρατιωτικών.

Το τάγμα αρχοντόπουλων αποτελείτο από 2.000 νέους.

Σε σύγκρουσή του στη Θράκη με πολυαριθμότερους Σκύθες έπαθε σοβαρές απώλειες οπότε και διαλύθηκε.

Μετά τη διάλυσή του τάγματος των αρχοντόπουλων, δώδεκα από τα μέλη του, οι: Λέων Μουσούρος, Ανδρέας Μελισσηνός,

Ιωάννης Φωκάς, Κωνσταντίνος Βαρούχας, Μαρίνος Σκορδίλης, Φίλιππος Γαβαλάς, Δημήτριος Βλαστός, Νικηφόρος Αργυρόπουλος ο Αγιοστεφανίτης,

Ματθαίος Καλαφάτης, και Λουκάς Λίθινος με πολλούς συγγενείς τους στάλθηκαν απο τον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό ως άποικοι στην Κρήτη

όπου εγκαταστάθηκαν οριστικά και έγιναν γενάρχες μεγάλων οικογενειών όπως των Χορτζάδων, των Μουσούρων, των Αρχολέων και των Καλλέργηδων (απογόνων του Ι. Φωκά).

Το κράτος του Πόντου ή αλλιώς η αυτοκρατορία του Πόντου προήλθε μετά την Δ΄ Σταυροφορία των Φράγκων το 1204 και μάλιστα μετά την κατάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας σε μια εποχή δύσκολη κατά την οποία ήταν γενική η εξάντληση των ηθικών και των υλικών δυνάμεων του Έθνους.

Οι Άραβες από τον Νότο, οι Τούρκοι και οι Μογγόλοι από την Ανατολή, οι Σκύθες και οι Τάταροι από το Βορρά και την Ανατολή, όλοι αυτοί κάτω από τη σημαία του Ισλάμ, επιδίωκαν την κατάκτηση εδαφών ο καθένας για το δικό του συμφέρον έχοντας όμως όλοι μαζί την αυτή κατεύθυνση και τον ίδιο σκοπό, την αφαίρεση Ελληνικών περιοχών και την εξασθένιση σιγά – σιγά του Ελληνικού Έθνους.

Από τα δυτικά οι Φραγκολατίνοι λέγοντας ότι προσπαθούν και αυτοί να αποκρούσουν τον ορατό κίνδυνο του Ισλάμ, φρόντιζαν ουσιαστικά να προσαρτήσουν πολιτικά και εκκλησιαστικά Ελληνικές περιοχές υποβοηθώντας έτσι τους από παντού εχθρούς του Ελληνισμού στο καταστροφικό τους έργο.

Επί 257 χρόνια το κράτος του Πόντου αποτελούσε τον προμαχώνα όχι μόνο του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού αλλά και το προπύργιο στις βαρβαρικές επιθέσεις ενάντια στον πολιτισμό, στο έννομο κράτος, στις ηθικές αξίες.

Ανέδειξε στρατάρχες, οικογένειες ευγενών όπως τους Τσανηχίτες, τους Γαβράδες, τους Υψηλάντες, τους Λαζαρόπουλους και πολλές άλλες οι οποίες πολλά πρόσφεραν στο Έθνος. Οι συνεχείς πόλεμοι έδωσαν στους Πόντιους άπειρες φορές τη χαρά της νίκης, μα και πολλές φορές δοκίμασαν την αποτυχία.

Πριν την πτώση της Τραπεζούντας η Μ. Ασία ολόκληρη, η Κωνσταντινούπολη, η Θράκη, η Μακεδονία, η Πελοπόννησος, αποτελούσαν ήδη τουρκικές επαρχίες.