Ατό το κουτνίν το σπαρέλ - Δημώδες άσμα Ματσούκας Πόντου - Ευστάθιος Χριστοφορίδης / Στάθης Ευσταθιάδης

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Δημώδη Άσματα

"Ατό το κουτνίν το σπαρέλ’" - Δημώδες άσμα των Ελλήνων της Ματσούκας του Πόντου. Στο συνημμένο βίντεο μπορείτε να ακούσετε την καταγραφή του λαογράφου μας κ. Στάθη Ευσταθιάδη όπου παίζει λύρα ο ίδιος και τραγουδά ο Ευστάθιος Χριστοφορίδης (Παλαπουϊκς)

Ατό το κουτνίν το σπαρέλ’ γουρπάν όθεν κι αν κείται
εξήντα χρονών γέροντα εφτάει ατόν και νείται

Παρακολουθείστε το σχετικό μου βίντεο

Εσύ-ν είσ’ άμον θόγαλαν ντο βάλ’νε ‘ς σο καρσάνι
είδα ‘σε οψέ κι’ οσήμερον νασάν εμέν’ νασάν-ι

Αρνί μ’ τα λιβαδία σου εγώ θα κερεντίζω
και χωρίς τ’ εσέν τρυγόνα μου πως θα καλοκαιρίζω ;

Λεξιλόγιο :
κουτνίν/γουτνίν = απ’ το αραβικό coutni = βαμβακομέταξο ριγωτό ύφασμα για γυναικεία φορέματα // σπαρέλ/σπαλέρ = στηθόδεσμος // γουρπάν = θυσία // νείται = ξανανιώνει (γίνεται πάλι νέος) // είσ’ = είσαι // θόγαλαν = ανθόγαλα // καρσάνι/καρσάν = σκάφη ζυμώματος ή υγρών (πχ γάλακτος) συνήθως μονόξυλη // οψέ = μετέπειτα, βραδέως αργά (οψές = χθες). Στίχος : Ουτσ̆έ να πορώ να πάγω οψέ ‘ς σο χωρίο = δε θα μπορέσω να πάω στο χωριό το εσπέρας προς το βράδυ. // Οψέ έμπρ’ ημέραν = προχθές // Οψεζνός και ‘ψεζ’νός = οψεσινός = ο χθεσινός // Οψεζ΄νοί είμες κι οσημερ’νοί ‘κ̆’ είμες (γνωμικό: χθεσινοί είμαστε κι όχι σημερινοί = άδηλη η ζωή) // λιβαδία = λιβάδια // κερεντίζω = θερίζω // καλοκαιρίζω = διέρχομαι την εποχή του καλοκαιριού. Στίχος: "Αρνί μ’ έρθεν ο καλοκαίρτς, πως θα καλοκαιρίζω;" Στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα της Ματσούκας του Πόντου οι προσωπικές αντωνυμίες μου – σου, αποδίδονται ως μο – σο. Αυτό γίνεται απολύτως ευκρινές στους ακροατές του παραπάνω δημώδους άσματος.
Δείτε επίσης το βίντεο μου για το ίδιο δημοτικό τραγούδι σε πιστή επανεκτέλεση απο τον κ. Κώστα Σιαμίδη στη λύρα και το τραγούδι: https://www.youtube.com/watch?v=52np2oFwIGM&t=424s