Ερία και-ν ερία, δημώδες ερωτικό ειδυλλιακό τραγούδι των Κοτυώρων του Πόντου
Τραγώδεσα τραγώδεσα, κι' εκόπεν το λαλόπο μ',
κόρη ντο έν' ντ' εποίκες ΄μεν ; και τρώγω το καρδόπο μ'.
Ερία και-ν ερία, δημώδες ερωτικό ειδυλλιακό τραγούδι των Κοτυώρων του Πόντου
Επωδός
Και ερία και ερία την κουτσ̌ή σ' καλά ερία,
καράκωσον τα μαντρία τσούπωσον και τα τρυπία,
ντώσ' 'ς σα πόρτας τα κλειδία, έπαρ' πέντε έξ' σ̌κυλία,
και τ' οσπίτ' και τα μαντρία, σάρεψον και τα φραχτία,
Γιάμ ! έρχουνταν και κλέφ'ν ατεν' τη χώρας τα παιδία.
Άλλο ΄ς σην πόρτα σ' ΄κ̌' έρχομαι, κι άλλο 'κ̌ι' καλατσεύω,
άλλο 'κ̌ι' λέγω και γελώ, κι' άλλο 'κ̌ι' μασχαρεύω.
Επωδός
Και ερία και ερία την κουτσή σ' καλά ερία,
ντώσ' ΄ς σα πόρτας τα κλειδία, έπαρ' πέντε έξ' σ̌κυλία,
και τα πόρτας να εριά̤ζνε,
και τ' οσπίτ' και τα μαντρία, σάρεψον και τα φραχτία,
Γιάμ ! έρχουνταν και κλέφ'ν ατεν' τη χώρας τα παιδία.
Θειίτσα μ' το κορτσόπο σου, γιατί 'κ̌ι' καλατσεύ' με';
πεκ̌ιάρτς' εγώ, κουτ̌σή ατέ, γιατί 'κ̌ι' θέλ' να παίρ' 'με;
Επωδός
Και ερία και ερία την κουτσ̌ή σ' καλά ερία,
καράκωσον τα μαντρία τσούπωσον και τα τρυπία,
ντώσ' 'ς σα πόρτας τα κλειδία, έπαρ' πέντε έξ' σ̌κυλία,
και τρανά κι' άμον θερία, μάτσον ατα να υλάζ'νε,
και τα πόρτας να εριά̤ζ'νε, τέρ' καλά να μη αρπάζ'νε,
και πολλά πα μη υλάζ'νε,
και τ' οσπίτ' και τα μαντρία, σάρεψον και τα φραχτία,
Γιάμ ! έρχουνταν και κλέφ'ν ατεν' τη χώρας τα παιδία.
Στο ηχητικό ντοκουμέντο τραγουδά ο εικοσαμελής βυζαντινός εκκλησιαστικός χορός του Γ. Ι. Κακουλίδη. Το δημώδες αυτό άσμα είναι τοποθετημένο πάνω στον όρθιο,στητό, Ίσον χορό "Τίκ" της περιφέρειας των Κοτυώρων του Πόντου. Ανήκει στον Τέταρτο "λέγετος" ήχο της πατρώας Βυζαντινής Μουσικής. Ο ρυθμός του είναι πεντάσημος, ενώ η χρονική αγωγή μέτρια γοργή.
Λεξιλόγιο:
εκόπεν = κόπηκε
καράκωσον = ασφάλισε-κλείδωσε
τσούπωσον = κλείσε
σαρεύω - σάρεψον = τουρκ.λέξη sarmak = περικυκλώνω,περιφράσω,περιτυλίγω
καλατσεύω = ομιλώ
μασχαρεύω = περιπαίζω
‘κ̌ι’ = ούκ – δεν
φραχτία= φράχτες
πεκ̌ιάρτς’ = ανύπαντρος,ελεύθερος
κουτ̌σή = κοπέλα,κόρη
υλάζω = κράζω,φωνάζω δυνατά,ουρλιάζω
Αρχείον – Πηγές:
1. Επιτροπής Ποντιακών Μελετών “Αρχείον Πόντου” Παράρτημα 9ο - Οδυσσέως Λαμψίδου : Μελωδίαι Δημωδών Ασμάτων και Χορών των Ελλήνων Ποντίων. Συλλογαί : Δ. Κουτσογιαννοπούλου – Ξ. Άκογλου – Τρ. Γεωργιάδου Αθήναι 1977
2. Επιτροπής Ποντιακών Μελετών “Αρχείον Πόντου” τόμος 38ος Αθήναι 1966
3. Επιτροπής Ποντιακών Μελετών “Αρχείον Πόντου” Ιστορική Γραμματική της Ποντιακής Διαλέκτου † Άνθιμου Παπαδόπουλου
4. Επίτομον λεξικόν της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης Π. Χ. Δορμπαράκη, Εκδόσεις Εστία Αθήνα 1971.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
