Κι όντας έμνε μικρόν παιδίν και ώριαζα τ’ αρνόπα
‘ς σα ψηλά-ψηλά βόσκιζα, ΄ς σα χαμηλά ελάλ’να
Ωρίαζα και τον γιαγκάζ’ ατού ‘ς σα γονοκώλια̤
Γιαγκάζ, θα γυναικίζω σε φορτού τα καλαμάνια,
Εσύ κόρη που κρύφκεσαι κι αφκά ΄ς σα καλαμάνια
Έρται ώρα και κρύφκεσαι αφκά ΄ς σο παλληκάρι.
Λιάστ’ αιματούτ’ η καρδία σου κι’ελιάς κι εμέν’ τον ξένον.
Ξένε μ’ ‘ς σα ξένα αρρωστούν, κανένας πέντ’ ημέρες.
Σ΄εσέναν πέντ’ ημέρες έν’, ΄ς σ’ εμέναν πέντε χρόνια.

Ένα από τα ωραιότερα και πιο συγκινητικά τραγούδια του Πόντου που τραγουδιόταν κατά τους μακρούς χρόνους της δουλείας και ειδικότερα την εποχή της τρομοκρατίας των γενιτσάρων, είναι και το τραγούδι της Σοφίτσας.
Ποιος ραγιάς τότε θα τολμούσε να έχει όμορφη γυναίκα ; Ποιος πατέρας δεν καταράστηκε το μεγαλύτερο θείο δώρο, την ομορφιά της αγαπημένης του κόρης και δεν ευχήθηκε ενδόμυχα να αποκτήσει άσχημο κορίτσι, κακοφτιαγμένο ή και ανάπηρο ώστε να μην διατρέχει τον κίνδυνο αρπαγής απ’ τον σάτυρο φεουδάρχη και να ατιμαστεί απ’ τον κτηνώδη γενίτσαρο ;
Πόσα σπαρακτικά οικογενειακά δράματα έχει να αναφέρει η ιστορία των τρομερών εκείνων χρόνων ! Και τι δεν σοφίστηκε ο δούλος Έλληνας για να σώσει την οικογενειακή του τιμή, για να γλιτώσει την σύζυγο, την μνηστή, την θυγατέρα του, απ’ την κτηνώδη βουλιμία των τυράννων !
Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε ένα τραγούδι που μέσα του κλείνει όλο τον πόνο του ερωτευμένου, τον σπαραγμό του καταδυναστευομένου, την εξυπνάδα και εφευρετικότητα του δούλου που προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει απ’ τα νύχια του τούρκου δυνάστη.

Παρακολουθείστε το σχετικό μας βίντεο για το δημώδες πονετικό άσμα

Ο Σταύρος Πετρίδης γεννήθηκε στο χωριό Φαντάκ' της Τραπεζούντας το 1896 και πέθανε στην Καλαμαριά το 1949. Είναι ο πατέρας του "Πατριάρχη" της λύρας Γώγου Πετρίδη.

Με τον ξεριζωμό του 1922, εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά, γνωστός ήδη από τον Πόντο ως λυράρης. Ο Σταύρης από έφηβος ήταν ώριμος τεχνίτης της λύρας και ασύγκριτος τραγουδιστής, ικανός να καλύψει όλες τις καλλιτεχνικές και ψυχαγωγικές απαιτήσεις κάθε ποντιακού γλεντιού και διασκέδασης. Προκαλούσε τον θαυμασμό όχι μόνο των Ποντίων αλλά και των Τούρκων. Στην Ελλάδα, ήταν ο καλλιτέχνης που διέδωσε την ποντιακή μουσική και το τραγούδι όσο κανένας άλλος, ιδίως στο βορειοελλαδικό χώρο. Με τη λύρα του επισκεπτόταν και τα πιο απομακρυσμένα ποντιακά χωριά, παίζονται και τραγουδώντας με ανιδιοτέλεια, για να ψυχαγωγήσει τους συμπατριώτες του. Γύρισε επίσης 4 δίσκους, που συγκίνησαν δύο γενιές Ποντίων. Είναι χαρακτηριστικό το δίστιχο, που τραγουδάει σ' έναν από τους δίσκους του:

Ο Σταύρης ο κεμεντζετζής
με κάμποσα παιδία
επαίρεν την παρέαν ατ'
κι’ εξέβεν ‘ς σα χωρία

Στάθης Ευσταθιάδης

Δείτε το σχετικό βίντεο για τον Σταύρη Πετρίδη και το τραγούδι Tepeler-Tepeler

ο ποϊ(γ)ιόπο σ' έμορφον ώφ ώφ
φιντάν τσ̌ιπου(γ)ού κιπί, 
για κλώστ’ σ’ εμέν’ μερέα
σόϊλε τουρτου(γ)ούν κιπί 

Επωδός
Βέξον βέξον ξεροβέξον
και το κεμεντζόπο σ’ παίξον
κι’ αραδία τραγωδίας
κι ας ακούμε την λαλία σ’

Αγαπώ ίναν κουτσίν ώφ ώφ
αγαπά την καλατσ̌ήν 
‘κ̌’ επορώ να φέρ’ ατέν’
‘ς οσπίτ’ -ιμ’ έναν βραδύν 

Δείτε το σχετικό βίντεο με το τραγούδι Βέξον - Βέξον