Αφορμή γι’ αυτό το σημείωμα στάθηκαν δύο γεγονότα, δύο αξιοσημείωτες διαπιστώσεις.

Η πρώτη έχει την πηγή της στην επίσκεψη που μας έκαμαν Γιουγκοσλαυϊκά μπαλέτα. Μας ήρθε από τη γειτονική χώρα η λαϊκή τέχνη ανόθευτη – αληθινή. Και καθώς έγραψε πολύ στοχευμένα και επιγραμματικά ο διακεκριμένος σκηνοθέτης και τεχνοκριτικός μας κ. Τ.Μουζενίδης : “τίποτα δεν αποδίδει πιο πιστά και πιο έντονα τον ψυχικό κόσμο ενός λαού, όσο το λαϊκό του τραγούδι και ο χορός, στην ακατέργαστη του όμως μορφή, εκείνη δηλαδή που συναντούμε στα χωριά και στις συνοικίες τις ώρες που η άδολη λαϊκή ψυχή ξεχύνεται αδέσμευτη από ψυχρά μελετημένους κανόνες και νόμους, ακολουθώντας το ένστικτο και υποταγμένη στην κρυφή επίδραση της παραδόσεως”.
Όσοι χάρηκαν την ομορφιά και την γοητεία των λαϊκών χορών της Γιουγκοσλαυϊας με την τέλεια οργάνωση και εκτέλεση τους, δοκίμασαν χωρίς άλλο, ένα αίσθημα λύπης και ντροπής μαζί για την ακαταστασία και την αιώνια αδιόρθωτη κρατική τσαπατσουλιά μας, που δεν μας επιτρέπει να αξιοποιήσουμε κι εμείς τις δημιουργίες του λαού μας, που όχι μόνο δεν υστερούν σε πλούτο και ποικιλία ρυθμών, παρά είναι και ανώτερες ασφαλώς.

Εκ των εν Σταυρί αδομένων ασμάτων, άλλα μεν συνεχούς συνήθως περιεχομένου αναφέρονται εις ορισμένη υπόθεση ή γεγονός, εκδήλωση χαράς, εξύμνηση της δόξας των ηρώων του Πόντου, θρήνοι των εθνικών μας συμφορών ή ιδιωτικών ατυχημάτων κ.λ.π., άλλα δε δίστιχα εκφράζουν συνήθως τα συναισθήματα του λαού. Στα δημοτικά τραγούδια του Πόντου αποτυπώνεται ακίβδηλος και ακραιφνής ο εθνικός μας χαρακτήρας, αντικατοπτρίζεται πιστά και τέλεια ο βίος, τα ήθη, τα συναισθήματα και όλη εν γένει η διανόησης του λαού.
Είναι αναμφισβήτητη η παιδαγωγική αξία των ασμάτων και η βαθιά επίδραση τους εις την έξαρσιν του εθνικού φρονήματος. Τα ως άνω άσματα παλιάς ή νέας εποχής είναι συνήθως σε στίχους δεκαπεντασύλλαβους.

Δείτε ένα αφιερωματικό μας βίντεο για το Σταυρίν του Πόντου

Ο χορός Ανάποδος λέγεται και Τρυγονίτσα και Τρυγόνα και Τρυονίτσα από τους Έλληνες στον Ανατολικό Πόντο αλλά και στην περιφέρεια του Γάρς και του Καυκάσου . Ο ίδιος χορός φέρει το όνομα "Τέρς" στις περιφέρειες των Μεταλλείων του Ακ Δάγ Μαδέν και του Σίμ (Γκιουμούς Μαδέν). Στην Αμισό και ιδιαιτέρως στην περιφέρεια της Μπάφρας, φέρει το όνομα Τυρφών.
Στην Καισάρεια χορευόταν μόνο απο άντρες, οι οποίοι εκινούντο προς τ’ αριστερά, κάνοντας ελαφρό κουλούριασμα φιδιού (σπείρα) σε κίνηση και όχι σε ύπνωση.
Στην Όλασσα Τραπεζούντος όλοι οι χοροί πήγαιναν προς τα δεξιά εκτός της Τρυγονίτσας που πήγαινε αριστερά. Γι’ αυτό την έλεγαν ανάποδο χορό. Εξάλλου η ονομασία του ως Τέρς χορός δηλώνει την αριστερόστροφη φορά και κίνηση του (ανάποδος), σε σχέση με τους υπόλοιπους χορούς οι οποίοι κατά κόρον είναι δεξιόστροφοι.

Μετά τον Κλήδονα, γύρω απο τις φωτιές του Αι-Γιάννη του Λιτροπιού, χόρευαν οι άνδρες με την κεμεντζέ τον ανάποδο χορό που πήγαινε όλο αριστερά.
Τη στιγμή που θα έκλεινε ο κύκλος του χορού, έπρεπε ο πρώτος να φύγει αμέσως για να πάρει τη θέση του ο δεύτερος, γιατί αν αργούσε και δεν έφευγε θα τον έσπρωχναν οι άλλοι μέσα στη φωτιά και ο χορός συνεχιζόταν με τραγούδια και με την κεμεντζέ.

Δείτε το σχετικό βίντεο για τον ανάποδο χορό και το τραγούδι του

Τα γαμήλια τραγούδια της Κερασούντας μερικά από τα οποία έχουν και επωδούς στην τουρκική γλώσσα δεν φαίνεται να έχουν πολύ παλιά προέλευση, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα δημοτικά ποντιακά τραγούδια τα οποία χρονολογούνται απ τον Ι΄ μ.Χ. αιώνα. Χάριν παραδείγματος αναφέρουμε το παρακάτω άσμα με μικτό στίχο :
" Οι δέσμοι κι οι Βασιλικοί, άλ' ελμά κιούλ ελμά,
και το τριανταφυλλάκι, άλ κιουζέλ ελμά,
τα τρία καυχούνταν κ' έλεγαν, άλ' ελμά κιούλ ελμά,
και ποιο μυρίζει κάλλιον, άλ' κιουζέλ ελμά...."

Το χορικό αυτό τραγούδι ήταν ένα απ τα πολλά που τραγουδούσαν μετά το στεφάνωμα στο σπίτι του γαμπρού, όταν πρωτόμπαινε η νύφη στο χορό. Το μέλος των γαμήλιων τραγουδιών ήταν εντελώς ιδιότυπο. Είχε πολύ σχέση με την εν γένει ανατολίτικη μουσική και ήταν μάλλον βυζαντινής τεχνοτροπίας, γι' αυτό και ήταν ευκολότερο να μεταγραφεί με τη βυζαντινή παρασημαντική παρά στις κλίμακες της ευρωπαϊκής μουσικής. Είχε κάτι απ τη μελαγχολία της μεσαιωνικής ψαλμωδίας με υπόθεση και περιεχόμενο την έξαρση της προσωπικότητας της νύφης και του γαμπρού.

Δείτε το βίντεο με αποσπάσματα γαμήλιων τραγουδιών της Κερασούντας

" Άλφα, έ ! πρ' αμάν αμάν, άλφα θέλω ν΄ αρχινήσω κόρη μου να σε στολίσω,
Βήτα, έ ! πρ' αμάν αμάν, βήτα βέβαια σου λέγω πώς να σε πάρω θέλω.
Γάμμα, έ ! πρ' αμάν αμάν, γάμμα γίνουμαι κομμάτια για τα δυό σου μαύρα μάτια.
Δέλτα, έ ! πρ' αμάν αμάν, δέλτα δε σου φανερώνω της καρδούλας μου τον πόνο.
Έψιλον, έ ! πρ' αμάν αμάν, έ ψηλόν μου κυπαρίσσι π' έχεις στην κορφή κρύα βρύση.
Ζήτα, έ ! πρ' αμάν αμάν, ζήτα ζώνουμαι τα φίδια για τα δυό σου μαύρα φρύδια..."