Αϊ Γιώργην κι οι κλέφτοι. Λαϊκές διηγήσεις Οινόης Πόντου
Μίαν, ένας τούρκος επάϊνε σ’ ένα ρωμέϊκο σπίτι. Εγνώριζεν το σααπήν ατου και πάντα επάϊνεν εκεί. Σ’ εκείνο το σπίτι είχαν και εικόνες. Ο τούρκον εθώρεινεν ατα και ερώτανε: Ατά τι είναι; Ο σααπήν του σπιτίου πάλι ελέϊνεν ατόνα : Αβούτο εν’ ο Χριστό, εκείνο έν’ η Παναϊα. Όλα ελέϊνεν ατόνα κι όλα εδείκινισ̆κεν ατόνα, Ελέϊνεν ατόν ακόμα: Ατοίνοι όλοι ντρανού τα σπίτ͜ια ‘μουνα και πλειθαίνουν τα περεκέτ͜ια ‘μουνα. Έμπρου σα εικόνες πάντα ήφτινεν και η καντήλα.
Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μου βίντεο
Έναν ημέρα ο τούρκον είδεν και τον Αϊ-Γιώργην απέσ’ σα εικόνας και ερώτησεν το Ρωμαίο : Αβούτος ατλήν τς ένι ; Ο Ρωμαίον πάλ’ είπε: Ατός έν’ Αϊ Γιώργη ‘μουνα. Οτό̤τες ο τούρκον είπεν πάλι: Χριστόν και Παναϊα πιστεύετινε κι ατόν πάλι πιστεύετινε; Είπεν κι ο Ρωμαίο : Ατός πάλι κιοζετεύει τα πράματα ‘μουνα μαζί με τς άλλους. Σηκούται ο τούρκο και λέει : Στά ! ογώ πάλι να παίρω εικόνες σο σπίτι μου. Ατσ̆άπα να κιοζετεύουν ατο ; Επήρεν έναν Παναϊα κι έναν Αϊ-Γιώργη, ετάκεψεν ατά σ’ ένα γωνέαν του σπιτί’ ατου, ήψεν και την καντήλαν έμπρ’ ατουνα κι ατόσον πίστην είχ̆εν πως να ‘ντράνειναν τα πράματα του αέκα, άλλου τα πόρτες ατου νέ εκλείδωνε νέ εσφάλεινεν ατα. Έναν ημέραν ατός εσηκώθε να πάει σον ταρλάν ατου. Αφότι να φέει, κλώσ̆κεται και λέει σα εικόνες : Το σπίτι μου καλά να ντρανισίτιν’ ά !!! Και επέν’ εδίβε. Έρκουνταν και δύοι κλέφτοι με τ’ αλόγατα, αποσ̆κευαρίζουν τα τέσσερα μερέες και πάνε δα̤βαίνουνε. Όντες εγύριξεν ο νοικοκύρη, ντρανούμε τι ντρανάς !!! εύκαιρα και κούφα̤ όλα̤ τα εικόνες μόναχο κρέμουντανε σον τόπον ατουνα και η καντήλα άφτει έμπρ’ ατουνα, Ατός εχάσεν τα ’ξι πέντε. Γυρίζει και λέει τον Αϊ-Γιώργη: Έπρ’ εσύ ! Ατό ήταν το ντράνεμαν το να φτάϊνες με; Ε; Ε; τινσίζ, ιμανσίζ ; Καλά, ατέ η άλλε κουντά σου π’ ένι, είχ̆ε μωρόν να βυζάλιζεν ατον, ποίος ξέρει; ‘κ̆’ επόρεινε να ‘ντράνεινε. Εσύ πάλ’ εστραβώθες; Αψά να πας ευρίσ̆κεις και φέρεις επίσου τα πράματα μ’ όλα̤, για, αν ‘κ̆’ έ, να χτυπώ, κόφτω και παρτσ̆αλαεύω ‘σε του σωρού. Και θυμωμένος σηκούται πάει και σ’ εκείνου του Ρωμαίου το σπίτι να μαλώνει και με τ’ εκείνονα, επεργέλαξεν ατον τεϊ. Σαν εγύριξεν θωρεί έμπρου σην πόρταν ατου δύο νομάτους, κατεβάζουνε γομάρια ασ’ σα δύο αλόγατα τουνα. Ήσαν οι κλέφτοι και έφεραν τα κλεμμένα επίσου. Ρωτά τουνους ο τούρκο: Τσέμ’ είστιν’ εσείτινε ; Λέουν κι εκείνοι : Εμείς ήρταμ’ εσόεψαμε ‘σε είμεστιν’ κλέφτοι. Αφότι εφέϊναμε, έρκεται χτυπά έμπρου μουνα ένας ατλής με τ’ άσπρον τ’ άλογο. Τ’ αλόγατα μουνα όρκεψανε κι άλλ’ έμπρου ‘κ̆’ επάϊνανε. Εκείνος είπε μας να φέρομε τα πράματα σ’ επίσου, για αν ‘κ̆’ έ, έναν κακό να φτάϊνε μας. Αχά τα έκλεψαμε τα πράματα. Οτό̤τες ο τούρκον είπεν : Μέαν η χάρη σ’ Αϊ-Γιώργη μου !!!
Λεξιλόγιο
• Σααπής = κύριος, κάτοχος, προστάτης
• Κιοζετεύω & Κ͜ιοζα̤τεύω (εκ του τουρκικού go̤zetmek) = παρατηρώ με μεγάλη προσοχή = παραφυλάω
• Ατλής = καβαλάρης (άτι)
• Ατσ̆άπα = άραγε
• Τακεύω και Ταχεύω (εκ του τουρκικού takmak) = αναρτώ – κρεμώ
• Ντρανώ και Εντρανίζω = κοιτάζω – παρατηρώ
• Αποσ̆κευαρίζω = τακτοποιώ – συγυρίζω (στο κείμενο έχει σημασία ειρωνίας δηλαδή το συγύρισαν έχει τη σημασία = έκλεψαν)
• Ταρλάς = χωράφι – αγρός
• Παρτσ̆αλαεύω (εκ του τουρκικού parc̆alamak) = τεμαχίζω – διαμελίζω
• Σοεύω = ληστεύω
• Μέαν = μέγαν = μεγάλη
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
