Γαμήλια έθιμα των Ελλήνων Ποντίων του Κάρς και του Καυκάσου
Ανάμεσα στα τόσα ποντιακά χωριά της Δράμας, οι Καρσλήδες του χωριού Μαυρόβατος, διακρίνονται για τα γαμήλια έθιμα τους, που προκαλούν τον θαυμασμό στα γειτονικά χωριά. Η παρακάτω συλλογή απαντάται λίγο πολύ και στους Έλληνες εκ Πόντου άλλων περιφερειών. Τα έθιμα αυτά απεικονίζουν την ψυχή των ανθρώπων και των συγγενών τους Καυκασίων και ιδιαίτερα των Καρσλήδων που είναι γιοί και εγγονοί εκείνων που είχαν ξεκινήσει απ’ την Γαράσαρη (Νικόπολη), την Κάν (Αργυρούπολη) κ.λ. και δημιούργησαν στον Καύκασο το Καρακούρτ, το Μέτσιτλι, το Γουζούλ και τα λοιπά χωρία.
Τα τσ̌ορέκια
Την Παρασκευή πριν την Κυριακή του γάμου, οι οικείοι του γαμπρού, στέλνουν μικρά κορίτσια ηλικίας 10-13 ετών, σε όλα τα σπίτια του χωριού, προσκαλώντας τις οικογένειες με την φράση : “οριστέστε ΄ς σα τσ̌ορέκια". Κατά το απόγευμα, μετά τις δύο το μεσημέρι ξεκινούν οι γυναίκες κατά ομάδες για το σπίτι του γαμπρού φέρνοντας μαζί τους μικρά καλαθάκια ή δίσκους με διάφορα είδη τροφίμων, ιδιαίτερα όμως με εκείνα που θα χρησιμεύσουν για τα φαγητά της Κυριακής του γάμου.
Τώρα που ζούμε τις ημέρες των μεγάλων εορτών της Χριστιανοσύνης ενθυμούμαι ζωηρά πως τα γιόρταζαν στην πατρίδα. Γενικά στα χωριά της Γαρέσαρης είχαν την πατροπαράδοτη και χριστιανική συνήθεια την περίοδο των μεγάλων εορτών όπως ήταν τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά αλλά και η λαμπροφόρος Ανάστασις του Κυρίου, σχεδόν όλοι οι άντρες του χωριού να μαζεύονται μετά την απόλυση της θείας και ιεράς λειτουργίας , στο σπίτι του προεστού της εκκλησίας (του ιερέως) και να του εύχονται μακροβιότητα ζητώντας την ευλογία του. Έπειτα με σειρά γυρνούσαν όλα τα σπίτια πλουσίων και φτωχών έχοντας επικεφαλής τον προεστό, ευχόμενοι σε όλους το : Χριστός ετέχθη – Αληθώς ετέχθη ή το : Καλή Χρονιά. Το δε Άγιον Πάσχα έλεγαν το Χριστός Ανέστη ή Καλό Πάσχα.
Έτσι έλεγαν στα μέρη μας τα Χριστούγεννα : “Τη Χριστού”.
Τους μικρούς τους φόβιζε ο κουκαράς και τους μεγάλους -εάν τολμούσαν να καταλύσουν την νηστεία- πολύ σπάνια περίπτωση, τους συγκρατούσε ο φόβος απ’ την ρετσινιά : ατός φαρμασώντς έν’, ή προτεστάνος έν’.
Θρησκεία και παράδοση : Στα Κοτύωρα, όπως και σε όλον τον Πόντο, τιμούσαν εξαιρετικά την μνήμη των νεκρών. Η απόλυτη και ανεπιφύλακτη πίστη στα δόγματα της θρησκείας και στη μέλλουσα ζωή μαζί με την παράδοση και τους στενούς οικογενειακούς δεσμούς, τους ενέπνεε μεγάλη ευλάβεια και τους υπαγόρευε τη διαρκή μέριμνα και την παντοτινή φροντίδα για την απολύτρωση της ψυχής των νεκρών για την άφεση των αμαρτιών τους αλλά και για την αιώνιο τους ανάπαυση.
Ο φίλος και πατριώτης μου κ Γεώργιος Κανδηλάπτης, αφορμήν λαβών από την εφημερίδα “Ακρόπολις” ήτις κατ’ αυτάς δημοσιεύει διαφόρους θρύλους του Ελληνικού λαού, συνιστά δια των “Ποντιακών Φύλλων” όπως γίνει μια άμιλλα μεταξύ των απανταχού Ποντίων, να περισυλλέξωσι και δημοσιεύσωσι όλους τους θρύλους του πολυπαθούς Πόντου, ίνα μη εξαφανισθώσι με την εκλείπουσα γενεάν. Υπείκων και εγώ εις την παρότρυνσιν αυτήν θα δημοσιεύω τακτικώς εις τας πολυτίμους σελίδας των “Ποντιακών Φύλλων” όσους θρύλους, δοξασίες και μύθους της πατρίδος μου κατά καιρούς συνέλεξα.
