Ένα από τα πολλά έθιμα που φέραμε απ’ την Χάρσορα του Πόντου και διατηρούμε κι εδώ στην νέα μας πατρίδα, είναι και ο πάνδημος πανηγυρικός εορτασμός της ημέρας των Τριών Ιεραρχών. Με συγκίνηση φέρνω στην μνήμη μου έναν τέτοιον εορτασμό της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Χάρσορας το έτος 1908. Αλησμόνητα χρόνια κι αλησμόνητοι τόποι. Μετά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας, ξενικά όλο το εκκλησίασμα για το Σχολείο. Προηγούνται τα εξαπτέρυγα, ο δίσκος με τα κόλλυβα, ο ιερέας με τα άμφια του κι ακολουθούν οι σχολικοί έφοροι, οι διδάσκαλοι κι οι μαθητές, έπειτα οι επίτροποι και όλοι οι κάτοικοι του χωριού.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μας βίντεο

Πουθενά στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει τέτοιο αγνό ποντιακό χρώμα όπως στην Λαραχανή. Γνήσια ποντιακή ζωή, όπως τα παλιά εκείνα χρόνια πριν το 1922. Εντελώς ανόθευτο το ποντιακό τραγούδι, καμία αλλαγή στον ρυθμό του χορού, ούτε μια ξένη λέξη στο ποντιακό λεξικό, εκτός από εκείνες που πολιτογραφήθηκαν τα παλιά χρόνια. Απ’ το ποντιακό ενδυματολόγιο, σηκώθηκε μόνο η ζίπκα και η κουκούλα. Στη γυναικεία ενδυμασία δεν άλλαξε τίποτα, εκτός απ’ τα τσ̌αρούχ̌ια που αντικαταστάθηκαν με λαστιχένια παπούτσια (κοντές γαλότσες). Το σπαρέλ, η φοτά, το λετσ̌έκ, τα ταραπουλούζ ίδια κι όμοια όπως τότε. Στην Λαραχανή διαπίστωσα ότι δεν ξέρω ποντιακά.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μας βίντεο

Ανάμεσα στα τόσα ποντιακά χωριά της Δράμας, οι Καρσλήδες του χωριού Μαυρόβατος, διακρίνονται για τα γαμήλια έθιμα τους, που προκαλούν τον θαυμασμό στα γειτονικά χωριά. Η παρακάτω συλλογή απαντάται λίγο πολύ και στους Έλληνες εκ Πόντου άλλων περιφερειών. Τα έθιμα αυτά απεικονίζουν την ψυχή των ανθρώπων και των συγγενών τους Καυκασίων και ιδιαίτερα των Καρσλήδων που είναι γιοί και εγγονοί εκείνων που είχαν ξεκινήσει απ’ την Γαράσαρη (Νικόπολη), την Κάν (Αργυρούπολη) κ.λ. και δημιούργησαν στον Καύκασο το Καρακούρτ, το Μέτσιτλι, το Γουζούλ και τα λοιπά χωρία.
Τα τσ̌ορέκια
Την Παρασκευή πριν την Κυριακή του γάμου, οι οικείοι του γαμπρού, στέλνουν μικρά κορίτσια ηλικίας 10-13 ετών, σε όλα τα σπίτια του χωριού, προσκαλώντας τις οικογένειες με την φράση : “οριστέστε ΄ς σα τσ̌ορέκια". Κατά το απόγευμα, μετά τις δύο το μεσημέρι ξεκινούν οι γυναίκες κατά ομάδες για το σπίτι του γαμπρού φέρνοντας μαζί τους μικρά καλαθάκια ή δίσκους με διάφορα είδη τροφίμων, ιδιαίτερα όμως με εκείνα που θα χρησιμεύσουν για τα φαγητά της Κυριακής του γάμου.

Τώρα που ζούμε τις ημέρες των μεγάλων εορτών της Χριστιανοσύνης ενθυμούμαι ζωηρά πως τα γιόρταζαν στην πατρίδα.
Γενικά στα χωριά της Γαρέσαρης είχαν την πατροπαράδοτη και χριστιανική συνήθεια την περίοδο των μεγάλων εορτών όπως ήταν τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά αλλά και η λαμπροφόρος Ανάστασις του Κυρίου, σχεδόν όλοι οι άντρες του χωριού να μαζεύονται μετά την απόλυση της θείας και ιεράς λειτουργίας , στο σπίτι του προεστού της εκκλησίας (του ιερέως) και να του εύχονται μακροβιότητα ζητώντας την ευλογία του.
Έπειτα με σειρά γυρνούσαν όλα τα σπίτια πλουσίων και φτωχών έχοντας επικεφαλής τον προεστό, ευχόμενοι σε όλους το : Χριστός ετέχθη – Αληθώς ετέχθη ή το : Καλή Χρονιά.
Το δε Άγιον Πάσχα έλεγαν το Χριστός Ανέστη ή Καλό Πάσχα.