Οι Μωμόγεροι των Ελληνοποντίων της Ατζαρίας - Οι Μωμόγεροι στις πρωτοχρωνιάτικες και γαμήλιες τελετές των σύγχρονων ποντίων στην Ατζαρία. Αφήγηση της Ευρεθής Σαββίδου του Χρήστου στα ρωσικά, έτος γέννησης 1912.
Το φόρισμαν τη νύφες 'ς ση Μαζερά τη Ματσούκας
'Σ σην χαρά σ' νύφε ξάϊ μη κλαίς, περ' παλαλά θ' εφτάμε
Σήμερον μαύρος ουρανός, σήμερον μαύρη μέρα, σήμερον ξιχωρίγουνταν μάνα και θαγατέρα
Σήμερον άσπρος ουρανός, σήμερον άσπρη μέρα, σήμερον στεφανώνεται αητός την περιστέραν, σήμερον στεφανούντανε αητός κι η περιστέρα
Άνοιξον θεία μ' άνοιξον, άνοιξον το πορτόπο σ', εχ̌' κι έρχουμες να παίρομε τ' έμορφον το κορτσόπο σ'
Η εκλογή της νύφης γινόταν απο τους γονείς του γαμπρού και μάλιστα τα παλιότερα χρόνια, σε μικρή ηλικία. Κάποτε, μόλις γεννιόταν κορίτσι σε φιλικό οικογενειακό σπίτι, χάραζαν την κούνια του κοριτσιού και το νεογέννητο προοριζόταν για το παιδί του χαράκτη. Το "ψαλάφεμα" δηλαδή η ζήτηση της νύφης γινόταν απ' ευθείας απο τους γονείς του νέου, αν είχαν οικειότητα με τους γονείς της νύφης, ή διαφορετικά με προξενειά.
Πρόχειρη Μικροσυσκευή Οικοκυράς στον Πόντο
1. ΤΟ ΚΑΡΝΑΛ
Πλεκτό με ημισφαιρική βάση καλάθι, φαρδύ στα πλάγια,
στενεύει ελαφρά προς το στόμιο. Κρέμεται από λαβή, σε σχήμα
ημικυκλίου, πλεκτή, όπως και το καλάθι, από λεπτούς
ημικυλινδρικούς ράβδους, κατά προτίμηση κρανιάς , ή ξύλινες
λεπτές ταινίες, από νεαρά βλαστάρια , πολύ ελαστικές στο
πλέξιμο.
2. ΤΟ ΖΥΜΩΤΡOΝ
Ξύλινη σκάφη, μόνο για ζύμωμα ψωμιού και για τίποτε άλλο.
3. ΤΟ ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣ Ή ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΤΕΣ
Το συνηθισμένο εικονοστάσι , δεν έλειπε από κανένα σπίτι. Και
οι φτωχοί ακόμα , φιλοδοξούσαν να έχουν ένα .Από το εικονοστάσι
ο επισκέπτης χαρακτηρίζει το νοικοκυρεμένο κι αρχοντικό σπίτι
που επισκέπτεται για πρώτη φορά. Ηταν το ιερότερο κόσμημα του
σπιτιού , ο εικονοστάτες.
Τα γαμήλια έθιμα των Ελλήνων της Αργυρούπολης του Πόντου
Το ψαλάφεμαν ( η επιλογή της νύφης )
Οι γάμοι από έρωτα ή από απ' ευθείας γνωριμία των νέων ήταν σπάνιοι. Η μητέρα του νέου -εκ του αφανούς- παρακολουθούσε τις υποψήφιες νύφες και αφού κατέληγε, τότε έπειθε τον σύζυγο και τον γιό της για την επιλογή της νέας.
Συνηθίζονταν οι στοίχοι : « εγώ ας ση μάννας –ι-μ' και ας ση κυρού μ' την βουλήν 'κ' εβγαίνω »
και το τραγούδι : « Μάννα μ' αν είσαι η μάννα μου κι αν είμαι το παιδόπο σ', εδέβαν τα νεότητα μ' υπάντρεψέ με οφέτος ».
Βασικό κριτήριο για την επιλογή της νύφης ήταν το οικογενειακό της περιβάλλον. Έλεγαν χαρακτηριστικά : «τέρεν την ούγιαν κ' έπαρ' το πανίν, τέρεν την μάνναν κ' έπαρ' το κορίτσ'»
Επίσης έπρεπε να είναι προκομένη, εργατική, μετρημένη, εύστροφη, ντροπαλή, νοικοκυρά, υγιής. Τέλος θα έπρεπε να είναι όμορφη και να έχει σωματικό κάλλος. Οι άσχημες και αδύνατες κοπέλες δεν είχαν πέραση και θεωρούνταν μη υγιείς.
