Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν Επαρχίας Χαλδίας Ω' (Σιασκαλάντων, Σαρπίσκια, Σιαμανάντων, Σιπικόρ)
Το Σιασκαλάντων. Χωριουδάκι στην περιφέρεια Μαυρενά με 8 οικογένειες. Σήμερα είναι έρημο. (Σημείωση: Όποτε κ. Κανδηλάπτης αναφέρεται στο «σήμερα» εννοεί την περίοδο που συνέγραψε το Γεωγραφικόν και Ιστορικόν αυτό Λεξικόν της Επαρχίας Χαλδίας, και όχι στο δικό μας «σήμερα».
Η συγγραφή αυτού του τεραστίας Ιστορικής και Γεωγραφικής σημασίας πονήματος έχει ημερομηνία 1931, στην Αισύμη Αλεξανδρούπολης με το εξής σημείωμα : Αφιερούται εις την ιεράν σκιάν των γεννητόρων μου, Θεοδώρου Γρηγ. Κανδηλάπτου και Παρυσάτιδος Μιχ. Οικονομίδου και των φιλτάτων αδελφών μου Γρηγορίου, Ευγενίας (Συμεωνίδου) και Ιωάννου. Ο πονήσας : Γεώργιος Θ. Κανδηλάπτης). Γεωγραφικό Λεξικό Χαλδίας Πόντου 20ο Σιασκαλάντων, Σαρπίσκια, Σιαμανάντων, Σιπικόρ.
Τα Σαρπίσκια. Χωρίον στον ποταμό της Τσίτης με δύο ενορίες και 38 οικογένειες. Είχε δύο Ιερούς Ναούς, ένα του Αγίου Ιωάννου και δεύτερο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος πάνω σε καταπράσινο λόφο. Ήταν η πατρίδα του Τσολάκ Στέφανου Ακριτίδη. Η Σίδη ή Τσίτη της επαρχείας Χαλδείας του Πόντου.
Του Σιαμανάντων. Η μεγαλύτερη σε πληθυσμό ενορία της Κρώμνης με 150 οικογένειες και Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου όπου υπήρχε και η κεντρική Σχολή με 3 διδασκάλους. Υπήρχαν πολλά εμπορικά καταστήματα που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των κατοίκων. Διαιρείται στις εξής ενορίες :
1. Κυρίως Σιαμανάντων
2. Γαραλάντων
3. Βαρτανάντων
4. Μωυσάντων
5. Τορκάντων
6. Γοϊμσάντων
7. Καλλιστράντων κ.λ.π.
Στου Σιαμανάντων υπάγονταν οι συνοικίες Σεϊχάντων, Γεωργάντων, και τμήμα του Αλχαζάντων πατρίδας του διάσημου Γρηγορίου Γρηγοριάδη διδάσκαλου των πριγκήπων και έπειτα Σουλτάνων της τουρκίας Μουράτ, Χαμίδ και Ρεσάτ. Στην ενορία του Σιαμανάντων υπήρχε κάποτε Ιερά Μονή με το όνομα Καλούλ με 7 παρεκκλήσια και 8 κελιά, τώρα παραμένει καταστραμμένη. Το Αλχαζάντων υπήρξε πατρίδα του ήρωα δίπιστου Κώνστ-Οσμάν.
Το Σιπικόρ. Όρος με ύψος 2500 μέτρα μεταξύ Κελκέτ και Ερζιγγέν με καθαρότατη πηγή νερού που πήγαζε από αυτό. Υπήρχαν πανδοχεία και σταθμός χωροφυλακής. Από το Σιπικόρ πηγάζει ο Πίκος ποταμός. Στους πρόποδες του υπάρχει το χωριό Σιπικόρ με 120 τουρκικές οικογένειες από το 1829, οπότε οι Έλληνες κάτοικοι του χωριού μετοίκησαν στη Ρωσία.
Συνεχίστε την περιήγηση σας στη Χαλδία. Στα επόμενα αφιερώματα μας θα γνωρίσετε τα χωριά, τα ποτάμια, τα όρη και τα τοπωνύμια της επαρχίας Χαλδίας. Ένα εξαιρετικό πόνημα του αείμνηστου κ. Γεωργίου Κανδηλάπτη Κάνι. Η συγγραφή αυτού του τεραστίας Ιστορικής και Γεωγραφικής σημασίας πονήματος έχει ημερομηνία 1931, στην Αισύμη Αλεξανδρούπολης με το εξής σημείωμα: Αφιερούται εις την ιεράν σκιάν των γεννητόρων μου, Θεοδώρου Γρηγ. Κανδηλάπτου και Παρυσάτιδος Μιχ. Οικονομίδου και των φιλτάτων αδελφών μου Γρηγορίου, Ευγενίας (Συμεωνίδου) και Ιωάννου. Ο πονήσας: Γεώργιος Θ. Κανδηλάπτης).
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
