Ζαγκάρ ή Ματέν
Ελληνικό χωριό όπου υπήρχε μεταλλείο μόλυβδου. Κείται στο τμήμα Χερροιάνων στους πρόποδες όρους σε τραπέζιο σχήμα, με ναό αφιερωμένο στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο. Το χωριό είχε 100 ελληνικές οικογένειες ενώ κατά την τελευταία αρίθμηση είχαν μείνει μόνο 38. Είχε δημοτική σχολή (όλα τα χωριά της επαρχίας Χαλδίας που αριθμούσαν 10 οικογένειες, είχαν Σχολείο γραμμάτων «δημοτικό σχολείο», επομένως δεν αναφέρεται η ύπαρξη τους αλλά αναφέρεται μόνο η ύπαρξη των αστικών σχολών και οι γυμνασιακές τάξεις), με έναν διδάσκαλο. Το μεταλλείο το εκμεταλλεύονταν οι εξ’ Αργυρουπόλεως αρχιμεταλλουργοί του Τσιπαλά και του Πολάτ. 

Δζίτης ποταμός (Τσίτης)
Το μεγαλύτερο ποτάμι που συμβάλλει στον Κάνιν ποταμό. Διατρέχει ρου 6,5 ωρών απ’ τις πηγές του όρος του Αγίου Παύλου μέχρι τον Διπόταμο δηλαδή στη συμβολή του στον Κάνιν ποταμό κοντά στην Άρδασσα. Σε αυτόν συμβάλλουν τα ποτάμια της Ζερμούδας, Κορκοτά, Λαμπαδίον, Χαβίαννας, και Μαυρενά. Στο ποτάμι αυτό βρίσκονται τα χωριά : Τσιμπρικά, Σολαχάντων, Παλαιχώρ, Ζερμούδα, Λαμπαδίον, Κορκοτά, Χαβίανα. Βαρτάντων, Βαρετόν, Ιερά Μονή Γουμεράς, Τσίτη, Ξυπολέντων, Μακρέλ, Πιβερά, Άδυσσα, Σιαρπίσκια, Φακοπούλ, Μαυρενά και Αυλήαννα, όλα τους με αμιγή ελληνικό πληθυσμό εκτός της Ζερμούδας και της Τσίτης.  Παρακολουθείστε το σχετικό μου βίντεο για την Τσίτη

Το χωριό Γιέιτσα του Καρς και το οδοιπορικό των κατοίκων της. Εργασία του εκπαιδευτικού κ. Ιωάννη Νικ. Κασκαμανίδη.

ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ
Στις σελίδες που ακολουθούν επιχειρείται η περιγραφή του χωριού Γιέιτσα, ενός αμιγούς ελληνικού χωριού του Κυβερνείου Καρς. Επιδίωξη της εργασίας αυτής είναι η αποθησαύριση και παρουσίαση άγνωστων στοιχείων που συνθέτουν την μικρο-ιστορία του χωριού. Το προφορικό υλικό που προέκυψε κατά τη διάρκεια της έρευνας, έδωσε στοιχεία πολύτιμα, όσο και μοναδικά, τα οποία συνδυάστηκαν με τις γραπτές μαρτυρίες και τη βιβλιογραφία, ώστε να υπάρχει, όσο αυτό είναι δυνατόν, πληρέστερη τεκμηρίωση. Από τη θέση αυτή θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τη Μάρθα Πετίδου, τον Κωνσταντίνο Σεχίδη και το Γεώργιο Γιαζιτζίδη, οι οποίοι με περισσή ευχαρίστηση κατέθεσαν τις δικές τους μαρτυρίες. Επίσης ευχαριστώ το ζεύγος Στέλιου Λαβασίδη και Άννας Κορμά, οι οποίοι πρόθυμα μου παραχώρησαν τη μαγνητοφωνημένη συνέντευξη της γιαγιάς τους Ειρήνης Λαβασίδου, αδερφής της Μάρθας Πετίδου. 

π. Ιωάννης Σπυριδωνίδης . Γκιουμούς̆ Μαδέν (Χατζήκιοϊ) - Κάτω Θεοδωράκι Κιλκίς,
Κατέγραψα τον ιερέα, πατέρα Ιωάννη Σπυριδωνίδη στις 14 Ιουνίου του 2007 στο χωριό του, το Κάτω Θεοδωράκι του νομού Κιλκίς. Ο π. Ιωάννης γεννήθηκε το 1927 στο χωριό Κάτω Θεοδωράκι από γονείς καταγόμενους απ’ το Γκιουμούς̆ Μαδενί ή Γκιουμούς̆ Χατζήκιοϊ - Gümüşhacıköy της επαρχίας Αμάσειας του Πόντου. Το 2007 ήταν ήδη 80 ετών και διατηρούσε πολύ ζωντανές τις μνήμες απ’ τις αφηγήσεις των γονέων του, για την παλιά πατρίδα. Το αφιέρωμα αυτό θα ολοκληρωθεί σε δύο μέρη. Στην εισαγωγή του βίντεο καθώς και στο τέλος του, ακούγεται η μουσική δημιουργία : Dimitri Kantemiroğlu - Hüseynî Peşrev (Alla Turca Kollektif). Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com

Παρακολουθείστε το βίντεο μου με ζωντανές μαρτυρίες για το Κιουμούς (Γκιουμούς Μαδέν)

 Παρακολουθείστε το βίντεο μου με ζωντανές μαρτυρίες για το Κιουμούς (Γκιουμούς Μαδέν) (Μέρος Δεύτερο)