Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν της επαρχίας Χαλδίας Ι' (Ιτέα, Κάγκανα, Καγκέλ Δάγ, Καγκελίνα, Καλλιμαρσή, Καλλίστη, Καλτάντων, Κάμπος, Κάν, Κανάκ, Κάνις).

Ερείπια του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Γεωργίου της ΑργυρούποληςΙτέα. Χωριουδάκι που αριθμούσε 15 τουρκικά σπίτια κοντά στο ποτάμι Ρυάκιον κάτω από τα Καταφύγια. Η Ιτέα φαίνεται ότι παλιότερα υπήρξε σπουδαία κώμη καθώς αναφέρεται στη Βυζαντινή αλλά και στην ιστορία των Κομνηνών. 

Print

Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν της επαρχίας Χαλδίας Θ' (Θέμπεδα, Ικί Σουϊν, Ίμερα, Γήμερα)

Θέμπεδα,Θέμπερα,Τέμπετα,Τάσστεπέν,Κέτσαινα,Μουχαηλάντων,Μουρατάντων,Σσιαγάντων,Παναγίας,Μαραζάντων,Μουρούζηδων,Αρχιμεταλλουργός,Ζιλφής,ΙκίΣουίν,Διπόταμον,Διπόταμος,Τορούλ,καμπανίν,ΚαράΜουσταφά,Ίμερα,Γήμερα,Κεραμέως,Τουρκομάνων,Ζουβακάντων,Χαλδογιαννάντων,Μανδρία,λειβαδόπον,Θωμάντων,Ματέν,Εμινή,Αργουρουπόλεως,ΣαρήΜεχμέτΑγά,Μούζαινας,Μαβλεβίδων,παλτατσίδες,παραστάτες,παλτατσήδες,Σατατάς,Τουρκμένμπασι,Κράσνοβοντσκ,Κιζίλ-Σου,Μονή,Βαζελώνος,Μητροπολίτη,Θεοδοσιουπόλεως,Φροντιστήριο,Τραπεζούντας,επισκόπου,Δαφνουσίας,Μητροπολίτη,Θεοδοσιουπόλεως,Ευθυβούλη,Μονή,Αγίου,Γεωργίου,Χουτουρά,Βατούμ,Μπακού,Βακού,Βλαδικαυκάς,Πιατιγόρσκη,τασκένδη,Λειβαδόπον,Φωστηρόπουλος,τραπεζίτης,ΣαρασιτώνΘέμπεδα και Θέμπερα (εκ του όθεν και πέραν – τουρκιστί Τέμπετα).
Χωριό που απείχε 2 ώρες από την Αργυρούπολη προς τα δυτικά. Κείται σε γραφικότατη κοιλάδα κάτω από το όρος Τάσσ τεπέν κι έχει παρακείμενο διαυγές ρυάκι, ενώ οι ενορίες που την αποτελούν είναι οι: 1) Κέτσαινα, η ψηλότερη ενορία με λαμπρές οικοδομές και 15 οικογένειες, με καθαρά νερά. Υπήρξε θέρετρο πολλών Αργυρουπολιτών και Τραπεζουντίων, 2) Μουχαηλάντων, με 3 οικογένειες,  3) Μουρατάντων, με 5 οικογένειες,  4) Σσιαγάντων με 10 οικογένειες, 5) της Παναγίας με 7 οικογένειες και κεντρικό Ναό αφιερωμένο στο Γεννέσιο της Θεοτόκου κοντά στον οποίο υπήρχε η Δημοτική Σχολή.

Print

Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν της επαρχίας Χαλδίας Η' (Ζύγανα, Ζυγανίτα, Ζύμωνα, Ηλί πουρίν, Θαλασσινή, Θεοχαράντων, Θεφίλ, Θωμάντων).

Ποταμός Πυξίτης - ΠόντοςΖύγανα όρος
Στα τουρκικά Ζύγανα δαγί και Ζυγγάνεον, κατά τον Περικλή Τριανταφυλλίδη (Ποντικά σελ. 63) ετυμολογείται εκ του Ζυγός και Κάνειον. Ήταν όρος ψηλό και απότομο και στις δύο του πλευρές. Είχε ύψος 3.000 μέτρα. Κατά τον γάλο περιηγητή Γεώργιο Πισσών ήταν βουνό πολύ επικίνδυνο την περίοδο του χειμώνα λόγω των χιονοστιβάδων. Από το όρος αυτό διέρχεται η μεγάλη αμαξωτή οδός από Τραπεζούντα προς Αργυρούπολη. Είναι το όρος της Χαλδίας και της Ροδοπόλεως κι από αυτό πηγάζουν οι ποταμοί Κάνις και Πυξίτης.

Print

Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν της επαρχίας Χαλδίας Ζ' (Ζαγκάρ ή Ματέν, Ζάγκα ή Τσάγκα, Ζεμπερέκια ή Μαχαλά, Ζερμούδα, Ζουβακάντων, Ζουρνατσάντων

Άγιος Μεγαλομάρτυρας Δημήτριος ο μυροβλήτης Ζαγκάρ ή Ματέν
Ελληνικό χωριό όπου υπήρχε μεταλλείο μόλυβδου. Κείται στο τμήμα Χερροιάνων στους πρόποδες όρους σε τραπέζιο σχήμα, με ναό αφιερωμένο στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο. Το χωριό είχε 100 ελληνικές οικογένειες ενώ κατά την τελευταία αρίθμηση είχαν μείνει μόνο 38. Είχε δημοτική σχολή (όλα τα χωριά της επαρχίας Χαλδίας που αριθμούσαν 10 οικογένειες, είχαν Σχολείο γραμμάτων «δημοτικό σχολείο», επομένως δεν αναφέρεται η ύπαρξη τους αλλά αναφέρεται μόνο η ύπαρξη των αστικών σχολών και οι γυμνασιακές τάξεις), με έναν διδάσκαλο. Το μεταλλείο το εκμεταλλεύονταν οι εξ’ Αργυρουπόλεως αρχιμεταλλουργοί του Τσιπαλά και του Πολάτ. 

Print

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ