Η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Φυτιάνων (Χαλδίας Πόντου)
Στην υποδιοίκηση Τυρολίας (Τορούλ) στο τμήμα Τζίζερες στην περικλυτή άνω ενορία των Φυτιάνων βρίσκεται η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Ιδρύθηκε περί τα μέσα του 17ου αιώνος με την προσέλευση ευσεβών μοναζουσών από τα περίχωρα, οι οποίες με τη συνδρομή των ευσεβών χριστιανών της περιοχής του γεωγραφικού αυτού διαμερίσματος ίδρυσαν την Ιερά ταύτη Μονή. Η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Φυτιάνων (Χαλδίας Πόντου)
Και τοιαύτη μεν είναι η ίδρυσις της Μονής αυτής: Ο ως άνω μνησθείς ναός ήτο μικρός και ο προθυμότατος αείποτε αποδειχθείς Φυτίανος άρχοντας Στέφανος Βαρτιγιάν φάνηκε αρωγός στην ως άνω Μονή. Με την επιστασία και τα ίδια έξοδά του ίδρυσε το 1710 τον ναό τούτον της Μονής και της πατρίδος τιμώμενον επ’ ονόματι της Γεννήσεως του Προδρόμου όπως βεβαιώνει η επί της θύρας του Ιερού Ναού επιγραφή, η οποία έχει ως εξής: “Ο θείος ούτος και περίβλεπτος ναός, ο τιμώμενος εις το όνομα της Γεννήσεως του Προδρόμου, ανηγέρθη δι’ επιστασίας και συνδρομής του ενδόξου άρχοντος κυρίου Στεφάνου Βαρτιγιάν Φυτιάνου κατά το ,αψι (1710)”. Έτσι λοιπόν αφού συντελέστηκε το οικοδόμημα του ναού της Μονής συμπληρώθηκε και ο διάκοσμος αυτού μέχρι το 1720, οπότε ιδρύθηκε στον περίβολο της Μονής αρχαιότυπον γραμματοδιδασκαλείον το οποίο λειτουργούσε από εκείνο το έτος έως και των ημερών μας άλλοτε σε ακμή διευθυνόμενο υπό ιερέων, μοναχών και μοναχισσών κι έγινε ευεργετικότατο στην περιφέρεια εκείνη καθώς σε αυτό λάμβαναν τις πρώτες γνώσεις της τότε εκκλησιαστικής παιδείας οι φιλομαθείς των τόπων εκείνων. Τρόφιμοι δε του Φυτωρίου εκείνου έγιναν και οι αλήστου μνήμης λόγιοι της πατρίδος μας Παϊσιος Χαλδίας, Καλλίνικος Σουμελιώτης ο Φυτίανος, Λάζαρος Σκρύβας, Αζαρίας Περιστερεώτης, Διονύσιος Αμασείας, Ιωάννης Οικονόμος ο Καθαρός ο και Συρόβος, Θεόφιλος Χουτουριώτης, Χριστόφορος ο Νικοπόλεως και Χρύσανθος ο Αρκαδίας καθώς και πλείστοι άλλοι όπως διαλαλεί ο κώδικας της Μονής. Η Ιερά του Προδρόμου Μονή προστατευόμενη υπό των Φυτιάνων λογίων και ευπόρων έζησε μέχρι την ημερών μας βίον ήσυχον αλλά και αφανή. Σήμερα μονάζουν τρείς μοναχές καλλιεργώντας τα κτήματα της Μονής τα οποία αγόρασαν δια της γενναίας συνδρομής του αοιδίμου μητροπολίτου Αρκαδίας Χρυσάνθου Ηλιάδου του οποίου εξαδέλφη τυγχάνει η ηγουμένη του Μοναστηρίου τούτου.
Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Φυτιάνων. Πηγή: Το Προσκυνητάριον ήτοι Ιστορία των κατά την Χαλδία Θείων, Ιερών και Σεβασμίων Μονών του αειμνήστου διδασκάλου κ. Γεωργίου Κανδηλάπτου Κάνεως.Περισσότερες πληροφορίες για τα Φυτίανα της Χαλδίας του Πόντου μπορείτε να αντλήσετε απο το αφιερωματικό ακόλουθο μου βίντεο Τα Φυτίανα ή Φυτιάντων της Χαλδίας του Πόντου. Γεωργίου Κανδηλάπτη Κάνεως
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com