Μοναστήρια στον Πόντο που εξέλιπον. Ιερά Μονή Φωτοβόλων περιφέρειας Κιουρτούν
Είναι γνωστά τα μοναστήρια της Χαλδίας του Πόντου, τα οποία αναφέρονται σε μονογραφίες αλλά και στο Γεωγραφικό λεξικόν του κ. Γεωργίου Κανδηλάπτη (Κάνεως). Αναγράφουμε τα γνωστότερα. Ανδρικά ήταν : Μονή Γουμερά στην Τσίτε (Τσίτη), Χάρσερας, Αγίου Γεωργίου του Χαλιναρά, Δεβρεντζή, Αγίου Γεωργίου του Χουτουρά και Κελώρια. Ενώ γυναικεία (καλογραιών) ήταν : Ζανταέρτς στη Μούζαινα, Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στην Ίμερα και της Παναγίας στην Κάτω Χαβίανα και στου Αμπρικάντων.