Θ’έ μ’ εδέκες έφαγαμ τ' άλλα πα να δατάχκεσαι - Ιδιωματισμοί Ποντικής Διαλέκτου

Μετά το τέλος του φαγητού έκαναν το σταυρό τους και ο νοικοκύρης σταυροκοπούμενος με ευλάβεια έλεγε την παραπάνω ευχή: “Θ’έ μ’ εδέκες έφαγαμ’ τ’ άλλα πα να δατάχκεσαι”.

Ήταν εκδήλωση ευγνωμοσύνης προς τον Θεό για όσα αγαθά είχε χορηγήσει και συγχρόνως ευχή να τους βοηθήσει και πάλι. Θ’έ μ’ εδέκες έφαγαμ τ' άλλα πα να δατάχκεσαι - Ιδιωματισμοί Ποντικής Διαλέκτου. Ωραία η επίκληση “Να δατάχκεσαι” δηλαδή να διατάξεις, να μεριμνήσεις, να δώσεις εντολή εκτελέσεως. Παράγωγο αποτελεί το διάταγμα, δηλαδή διαταγή και ο δαταγωγός ή πιταγωγός δηλαδή αυτός που διατάζει, ο επικεφαλής, ο καθοδηγών. Σχετική είναι η παρόμοια: “χ̆ίλ’ νομάτ καματεροί κι είς δαταγωγός” (χίλιοι νοματαίοι εργατικοί αλλά ένας ο επικεφαλής) που εξαίρει τη σημασία του αρχηγού.

"Θ’έ μ’ εδέκες έφαγαμ τ' άλλα πα να δατάχκεσαι" - Ιδιωματισμοί Ποντιακής Διαλέκτου Ποντιακή Εστία τεύχος 74-75

Λεξιλόγιο:
Πιταγωγός = κατά το δαταγωγός / απιτάζω = διατάζω

Ποντι(α)κή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com