Λεξιλόγιον Νικοπόλεως Αλεξ. Ι. Παπαδόπουλου (Λιτσασενού)

Χωρικές γαμήλιες ενδυμασίες Ελλήνων Νικοπολιτών Πόντου1. Μετένιν, τουρκική λέξη = μεταλλείο
2. Άστ’ = ενόσω
3. Εδουλεύϊσ̆κεν = δούλευε
4. Επαρινεύκουσαν = απασχολούνταν
5. Σαγιάν, τουρκική λέξη = κύρος, χάρις

Λεξιλόγιον Νικοπόλεως Αλεξ. Ι. Παπαδόπουλου (Λιτσασενού)

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Π.Η. Μελανοφρύδη: Χασ̆χασ̆ίτα, Βαίνω, Εμπαίνω, Πρωτόγαλον - σ̆κυρόγαλον, Σερέκ’, Νόσος, Χωμολέον. Μέρος Πέμπτο.

Gümüşhane Αργυρούπολις Πόντου 1909Χασ̆χασ̆ίτα
Χόρτο του αγρού (παπαρούνα) με το οποίο μαζί, ανακατεμένο με άλλα χορταρικά όπως τυριζίτας, στρατίτας, κιντέας, σαχταρούτσας κ.ά. παρασκεύαζαν το εύγεστο, μυρωδάτο και θρεπτικό φαγητό χάπσ̆ια το οποίο σε μερικά χωριά λεγόταν αλυκά.

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Π.Η. Μελανοφρύδη: Τσούνα και μιαντή. Τρικέφαλον οφίδ’. Άγιος ο Κύρτς. Τη συντέκν’ ιμ’ το χωράφ’ έτον. Άπιστον ουντάν ομνύ’ ο πιστεμένον πιστεύ’ α̤τον. Άρκον. Δ' Μέρος.

Ελληνίδες Κοτυωρίτισσες με τις επιχώριες παραδοσιακές τους ενδυμασίες.Τσούνα και μιαντή
Στην περιφέρεια Κρώμνης μεταχειρίζονταν την ύβρη αυτή: τσούνα και μιαντή, προς παντός στις γυναίκες σε σοβαρούς καβγάδες. Ήταν μια απ τις πιο σοβαρές ύβρεις και στρεφόταν κατά της ηθικής και της τιμής της υβριζόμενης η οποία παρομοιαζόταν με σκύλα αδιάντροπη, μιασμένη, βρωμερή, μολυσμένη γυναίκα.

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Π.Η. Μελανοφρύδη: Μέγγκλα, Τα ζώδια, Κύρβας, Χαντσεύω, Κρούγω. Γ' Μέρος.

Μαθητές του Φροντιστηρίου Τραπεζούντος 1903Μέγγκλα
Μέγγκλα = χοντρό, στραβό ραβδί, μαγκούρα, κατ’ αντίθεση προς την βίτσαν = λεπτή εύκαμπτη βέργα, στουράκ = βακτηρία /μπαστούνι, λοπούτ’ = χοντρή βακτηρία, τοπούζ’ = ρόπαλο, λεπτό στα λαβή και χοντρό στο κάτω μέρος. Χλευαστικά λεγόταν: Άμον μέγγκλα = άγαρπο, άσχημο. Η λέξη μεγγκλαράς δεν υπήρχε ως έκφραση.

Print

Ιδιωματισμοί της Ποντιακής Διαλέκτου. Π.Η. Μελανοφρύδη: Σελβίρα, Σ’ αποκαμάρωμαν έρθεν, Μνημόρα̤ ανοί’, Τσιμπαρά̤ουμαι, Μιαντή, Χόχορας (κουκουβάγια), Χατσένια. Β' Μέρος.

Κρωμναίοι μαθητές στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας του ΠόντουΣελβίρα
Ένα σπάνιο όνομα που δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ξενόφερτο. Το όνομα Ελβίρα δεν ήταν γνωστό στον Πόντο. Φαίνεται να προέρχεται απ’ το τουρκικό σεβλίν που είναι το κυπαρίσσι. Δηλαδή Σελβίρα σημαίνει Κυπαρισσένια, Κυπαρέσσα, εξ' ου και το Παρέσσα.

Print

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ