Τα Μωμοέρι͜α στο Καπήκιοι και τη Λιβερά της Ματσούκας του Πόντου

‘Σο Καπή-κιοϊ και ‘ς ση Λιβεράν εγίνουσαν μωμοέρα̤ τα Κάλαντα. Εφόρνανε ελλενικόν φορεσίαν με φουστανέλλας και περικεφαλαίας και εκατέβαιναν ‘ς σο Τζεβιζλούκ’.

Σιφτέν επαίναν ‘ς σα χαρέμι͜α και εχόρευαν κι επεκεί επαίναν ΄ς σο χιοκιμέτ, και εγύριζαν την τσ̆αρσ̆ήν και επαίρναν ασ’ ούλτς παχσ̆ούσ̆α̤. Άμαν ‘ς ση κυρού μ’ σον καιρόν τα μωμοέρα̤ εμανούσαν, έχτρευαν τα λώματ’ ατουν και εκράναν ΄ς σα χ̆έρ’ α̤τουν απ’ έναν στουράκ’ και εντούναν ‘ς σα πόρτας. Κι αν ‘κ̆’ ένοιγαν ατς, ετσάκωναν την πόρταν και έμπαιναν απές και σύτα̤ εχόρευαν, ετραγώδ’ναν κι έλεγαν:  Τα Μωμοέρι͜α στο Καπήκιοι και τη Λιβερά της Ματσούκας του Πόντου

«Ντο τερείτεν, ντο γελάτεν, μωμοέρα̤ κατ’ εφτάτεν;
Το χαμάμ ‘ς σην μέσεν βάλτεν.
Χαταλόπα τοπλαέψτεν, και το λιλόπον ατ’ κόψτεν!»
Άμον ντ’ ομοιά̤ζ’ ‘ς σα παλά̤ τα καιρούς, έλεεν ο πάππο μ’, αδά ΄ς σα μέρα̤ μουν πα έταν Εβραίοι και τ’ εκεινέτερον το συνήθειον τη περιτομής επεργέλευαν οι Ρωμαίοι με τα μωμοέρα̤.

Τα Μωμοέρι͜α στο Καπήκιοι και τη Λιβερά της Ματσούκας του Πόντου - Πηγή: Ι Αβραμάντης - Ποντιακή Εστία τεύχος 37 Θεσσαλονίκη Ιανουάριος 1953.  Ο καρνάβαλος εν Πόντω - Οι Μωμο(γ)έρ’ ή τα Μωμο(γ)έρια, Γεωργίου Θ. Κανδηλάπτη (Κάνι) - Τα Μωμοέρια̤ (Μωμογέρια - Κοτσαμάνια) - Το πανάρχαιο έθιμο των Ελλήνων του Πόντου

Λεξιλόγιο: 
σιφτέν = πρώτη είσπραξη (εξ ου και η λέξη σεφτέ – σεφτές = πρώτη είσπραξη εμπόρου από πώληση αγαθού)
χιοκιμέτ = αγνώστου ετύμου
τσ̆αρσ̆ήν = αγορά, παζάρι
παχσ̆ούσ̆α̤ = δώρα (μπαχτίσι)
εμανούσαν = μαύριναν – μαύριζαν (μανέα = μαυρίλα)
έχτρευαν =
στουράκ’ = ραβδί
χαταλόπα = μικρά παιδάκια (χάταλο από το αρχαίο ελληνικό αταλός)
τοπλαέψτεν = μαζέψτε. Συγκεντρώστε
λιλόπον = λιλί (χαϊδευτική παιδική έκφραση για το ανδρικό μόριο)
επεργέλευαν = περιγελούσαν

Ποντι(α)κή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com