Το θέμα “Έθιμα και δοξασίες” κάθε τόπου και περιοχής είναι ανεξάντλητο σε ποικιλίες και παραλλαγές. Εδώ θα ασχοληθώ για μερικά έθιμα και λαϊκές δοξασίες της ιδιαίτερης πατρίδας μου Σταυρίν, σχετικά με τις μεγάλες γιορτές της χριστιανοσύνης κατά το Δωδεκαήμερον. Δωδεκαήμενον είναι το σύνολο των ημερών από την 25η Δεκεμβρίου μέχρι και την 6η Ιανουαρίου, δηλαδή από τα Χριστούγεννα έως και τα Φώτα.
Εις τη Μούζεναν, ποτάμιον Χάρχ̆ερας, Γιαγλήνδερε και Σάνταν, επειδή παρετήρησαν ότι οι κύνες ουδέποτε έπασχον εξ οφθαλμίας, εφιλοτιμούντο κατά την Μεγάλην Παρασκευήν να κόπτουσι τους όνυχας των χειρών των και τρίς τρίβοντες τους οφθαλμούς των δια του αντίχειρος εξεφώνουν τρίς: «σ̆κύλ ομμάτα̤ έχω τα νύχ̆α̤ μ έκοψα» και επίστευαν ότι δε θα πάθουν οφθαλμία. Φαίνεται ότι είναι συνταγή των ιατρών της αρχαιότητος, οίτινες δια των ονύχων ως φορέων μικροβίων προεκάλουν την οφθαλμίαν την ποντιακώς λεγομένην «ομματόπονον»
Την Μεγάλην Παρασκευήν υπήρχεν το έθιμον εν Σάντα, που λεγόταν «Το φοβέρισμα του δένδρου». Όσα δένδρα του κήπου δεν έδιδον καρπόν, δηλαδή ήσαν άκαρπα, ελέμβανεν ο οικοδεσπότης μίαν αξίναν και πλησιάζων το άκαρπον δένδρον την ύψωνε επανειλημμένως κατ’ αυτού και το ηπείλει ότι θα το καταρρίψη, εάν δεν εκαρποφόρει το επόμενο έτος.
Η εορτή της Πεντηκοστής στην Αργυρούπολη και τη Σαντά του Πόντου. Είναι γνωστό ότι μία από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές μας εορτές είναι η Εορτή της Πεντηκοστής, ως εαρινή εορτή κατά την οποία όλοι οι χριστιανοί προσέρχονται στους ιερούς ναούς με άνθη για να στεφανώσουν τις ιερές εικόνες. Η εορτή της Πεντηκοστής στην Αργυρούπολη και τη Σαντά του Πόντου (Παρακολουθείστε το βίντεο)
Γαμήλια έθιμα στο Ορτάκιοϊ του Κάρς / Καταγραφή Λευκώνας Σερρών. Καταγραφή του κ. Σίμου Λιανίδη της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών στο Λευκώνα (Καβακλί) Σερρών 20 με 23 Ιουλίου του 1967.
