Πανάρετος, ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Χουτουρά Πόντου κι' ο Μεμέτ εφέντης
Κατά το 1897 ο ιερός ναός της Ιεράς και Σταυροπηγιακής Μονής του Αγίου Γεωργίου του Χουτουρά έπαθε καθίζηση η οποία κατά περιόδους επιδεινωνόταν αλλεπάλληλα. Τότε ο από Κρώμνης του Πόντου καταγόμενος ηγούμενος της Μονής Πανάρετος, το γένος Ξενίδη, αποφάσισε την ανέγερση νέου ναού σε απόσταση 10-15 μέτρα δυτικότερα του παλιού, σε πιο στέρεα βάση. Για την υλοποίηση του σκοπού αυτού ενήργησε εράνους, ταξίδεψε στην Ρωσία και κατάφερε να συγκεντρώσει το απαιτούμενο χρηματικό ποσό, οπότε κατά το έτος 1898 άρχισε την κατεδάφιση του παλιού και την ανέγερση του νέου, αγοράζοντας τα απαιτούμενα υλικά και προσέλαβε τους αρμόδιους μαστόρους και εργάτες.
Κατά την δέκατη ημέρα απ’ την έναρξη των εργασιών παρουσιάστηκε ένας εκπρόσωπος της διοίκησης Αργυρουπόλεως διατάσσοντας την παύση κάθε εργασίας διότι δεν είχε εκδοθεί η σχετική άδεια ανέγερσης ναού. Ο ηγούμενος ζήτησε μικρή προθεσμία για την προσκόμιση της άδειας χωρίς να σταματήσει την οικοδόμηση. Μετά από 5-6 ημέρες επανήλθε η αστυνομία με αυστηρότερες διαταγές. Κατόπιν τούτου, ο Πανάρετος για να μην απολύσει τους μαστόρους και εργάτες τους οποίους θα ήταν αδύνατο να ξαναβρεί, έκρινε σκόπιμο να συνεχίσει τις εργασίες της ανέγερσης του ναού κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αλλά κι’ αυτό περιήλθε στην γνώση της διοικήσεως η οποία τον ειδοποίησε για τα αυστηρά μέτρα που θα επισύρει η παράνομη αυτή ενέργεια του. Ο Πανάρετος επι είκοσι και πλέον ημέρες πήγαινε καθημερινά πεζός από την Μονή προς το διοικητήριο ( απόσταση μιάμισης ώρας πεζοπορίας ) ζητώντας να πληροφορηθεί εάν ήρθε η άδεια την οποία εγκαίρως είχε ζητήσει με επίσημη έγγραφη αίτηση του. Η απάντηση ήταν πάντα αρνητική. Ένα απόγευμα καθώς επέστρεφε στην Μονή, διερχόμενος μπροστά απ’ το μέγαρο ενός εκ των προκρίτων και ισχυρότερου ανδρός όλων των τούρκων της περιοχής, του Μεμέτ Εφέντη Ουζούν, αντίκρυσε στην πόρτα του προαύλιου μια γυναίκα με φερετζέ η οποία του είπε : «Γούμενος Εφένδι, παρακαλώ ελάτε». Ασυναίσθητα αυτός προχώρησε δύο βήματα εμπρός αλλά σταμάτησε απότομα καθώς κατάλαβε ότι αυτή που τον καλούσε ήταν τούρκισσα και κατά το έθος της εποχής ήταν επικίνδυνο να την πλησιάσει. Εκείνη την στιγμή διέκρινε στην εσωτερική πόρτα του μεγάρου τον Μεμέτ Εφένδι με την ποδήρη νυχτικιά του ο οποίος τον καλούσε : «Γούμενος Εφένδι, παρακαλώ έλα, προχώρησε ελεύθερα». Μόλις εισήλθε, σχεδόν με κλάματα, του λέει : «Έπαθα από τριημέρου εντερικές διαταραχές, θα πεθάνω. Εσύ μόνο θα με γλιτώσεις απ το κακό». Αυτός ο Μεμέτ Εφένδης ήταν άνθρωπος πολύ εύσωμος και ψηλός βάρους περί τα 115 κιλά κι εντός εκείνου του τριημέρου είχε καταντήσει σκελετός απ’ την εξάντληση. Μου είχε έρθει μια έμπνευση (αφηγείται αργότερα ο ηγούμενος) και τον κάλεσα σε μια γωνία ενός δωματίου όπου του είπα να γονατίσει. Συμμορφώθηκε. Έβγαλα απ την τσάντα μου το ευχολόγιο, έβαλα το πετραχήλι και σκέπασα ως είθισται το κεφάλι του διαβάζοντας τα ανάλογα τροπάρια. Όταν του είπα «σήκω», σηκώθηκε και μου λέει : «αισθάνομαι ήδη καλύτερα» και στη συνέχεια πρόσθεσε : «Να πας, κι απο αύριο να εργάζεστε συνεχώς. Εγώ θα σου φέρω τον Ιραεντέ». Του λέγω : «Μα ακόμη δεν τον έχω και δεν τολμώ…..». Με διακόπτει : «Από σήμερα να εργαστείτε και να μη σε ενδιαφέρει για τίποτε. Εγώ είμαι υπεύθυνος για όλα, κανείς δεν θα σε ενοχλήσει, κι εγώ θα σου το φέρνω». Μου πλήρωσε μια χρυσή λίρα, με συνόδευσε έως την εξώπορτα κι έφυγα. Ο ίδιος ο Μεμέτ εφένδης λοιπόν παρέδωσε μέσα σε ένα τενεκεδένιο στρογγυλό κουτί το εμανέτ στον Α. Αβρααμίδη με την εντολή να το παραδώσει στον ηγούμενο της Ι.Μ. Χουτουρά π. Πανάρετο. Τη επόμενη ημέρα ήρθε ο Ηγούμενος, έφτασε και ο Μεμέτ ο οποίος είπε : « Δώσε το Εμανέτ». Μόλις το παρέδωσα, φώναξε : « Όλοι στο πόδι, όρθιοι». Σηκώθηκαν όλοι, άνοιξε το κουτί και έβγαλε από μέσα το πολύτιμο φιρμάνι με τις πολλές σφραγίδες και τα χρυσά γράμματα. Έτσι, νομιμοποιήθηκε η ανοικοδόμηση του Ιερού Ναού. Ήταν εκείνο ο Μεμέτης ο μόνος αίτιος που παρεμπόδιζε την ανέγερση. Το πράγμα έπρεπε να μείνει μυστικό για να μην εκτεθεί ο Μεμέτ Εφένδης, όπως μας ανακοίνωσε αργότερα ο ηγούμενος προσθέτοντας : «Όχι μόνο τον ιραντέ μας έφερε αλλά έδωσε κι εκείνη την χρυσή λίρα για να βοηθήσει στην ανέγερση της εκκλησίας μας».
Πηγή : Αβρααμίδης Α, Ποντιακή Εστία, τεύχος 91ον - 12 Ιουνίου 1957
Μικρό σημείωμα για την Ι.Μονή Αγίου Γεωργίου του Χουτουρά :
Ἡ περιφανεστάτη Χαλδία, ἡ δεξαμενή αὕτη τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἐν Εὐξείνῳ Πόντῳ, ἐσεμνύνετο διά τήν ἄχρι τοῦ ἐπαράτου ἐκπατρισμοῦ λειτουργίαν εἴκοσι ἱερῶν μοναστηρίων, ἑπτά ἀνδρώων καί δεκατριῶν γυναικείων. Τά ἐνδιαιτήματα ταῦτα τῆς εὐσεβείας τῶν ἀοιδίμων προπατόρων ἡμῶν ἀνεδείχθησαν κιβωτοί σωτηριωδέσταται ἐν καιροῖς καί χρόνοις χαλεποῖς, διασώσαντα τήν ἀμώμητον Ὀρθόδοξον πίστιν καί τόν ἐθνισμόν τῶν πατέρων ἡμῶν. Μεταξύ αὐτῶν συγκαταριθμεῖται καί ἡ πλησιόχωρος τῇ πρωτευούσῃ τῆς Χαλδίας Ἀργυροπόλει Ἱερά καί Σεβασμία Βασιλική, Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή μονή τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ τροπαιοφόρου, ἐπωνυμουμένη Χουτουρᾶ ἐκ τοῦ πλησιοχώρου χωρίου. Ἡ μονή ἀνέδειξεν ἄνδρας οὐκ εὐκαταφρονήτους, ἰδίᾳ ἐν τῇ ζοφερᾷ ἐποχῇ τῆς ὀθωμανικῆς δουλείας, διακριθέντας διά τήν ἁγίαν των βιοτήν, τήν πρός τά γράμματα ἔφεσιν καί τήν ἐν τοῖς πέριξ σύστασιν ἑλληνικῶν σχολείων. Ἐξ αὐτῆς παρέλαβεν ἡ Ἐκκλησία ἱκανωτάτους ἱερομονάχους, ἀναβιβάσασα αὐτούς εἰς περιβλέπτους ἀρχιερατικούς θρόνους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας, οἵτινες διά τῆς θεοφιλοῦς καί ἐθνωφελοῦς των πολιτείας ἐτίμησαν τήν Ἐκκλησίαν καί τό Γένος. Περί τῆς Ἱερᾶς ταύτης μονῆς οὐδέν αὐτοτελῶς ἐγράφη, εἰμή μόνον σποραδικῶς εἰς μελέτας ἱστορικάς καί τοπογραφικάς περί τῆς Χαλδίας. Ὁ ἀείμνηστος διδάσκαλος Γεώργιος Θ. Κανδηλάπτης (Κάνις), (Ἀργυρόπολις 1881 - Ἀλεξανδρούπολις 1971), κατά Μάϊον τοῦ 1907 ἐδέχθη τήν προτροπήν τοῦ τότε καθηγουμένου τῆς μονῆς ἀρχιμανδρίτου Ἀνθίμου Μαζμανίδου τοῦ Σανταίου καί ἀνέλαβε τήν ἐκπόνησιν τῆς καταγραφῆς τῆς ἱστορίας τοῦ ἱεροῦ τούτου σκηνώματος, ἀποπερατώσας αὐτήν ἐν Ρωμανοπόλει (Ἐρζιτζάν), ὅπου ὑπηρέτει ὡς διδάσκαλος κατά τά ἔτη 1907 – 1908…
(Από τον πρόλογο του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Δράμας κ. Παύλου)
