Διογένης ο Κυνικός 404-323 π.Χ. από τη Σινώπη του Πόντου

Διογένης ο Κυνικός, έργο του Ζαν-Λεόν Ζερόμ  Jean-Léon GérômeΟ Διογένης ο λεγόμενος "Κυνικός" είναι ένας από τους μεγαλύτερους κυνικούς φιλοσόφους της αρχαίας Ελλάδας. Γεννήθηκε στη Σινώπη του Πόντου, αναγκάστηκε όμως να εγκαταλείψει την πατρίδα του, μικρός και να έρθει στην Αθήνα. 

Στην Αθήνα ο Διογένης μαθήτευσε κοντά στον φιλόσοφο Αντισθένη, ιδρυτή της κυνικής. Σύντομα η φήμη του Διογένη εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα σε σημείο να επισκιάσει και να ξεπεράσει τη φήμη του δασκάλου του. Σε ένα ταξίδι του στην Αίγινα αιχμαλωτίστηκε από πειρατές οι οποίοι τον πούλησαν ως δούλο στην Κρήτη. Την φοβερή αυτή κακοτυχία του, ο Διογένης την αντιμετώπισε με εξαιρετική γενναιότητα. Όταν τον ρώτησαν οι πειρατές τι δουλειά μπορεί να κάνει, αυτός απάντησε: « ανθρώπων άρχειν ». Αγοράστηκε τελικά από τον Ξενιάδη, άρχοντα της Κορίνθου για τη διαπαιδαγώγηση των τέκνων του. Ο Διογένης ήταν εκ φύσεως εκκεντρικός και παράξενος άνθρωπος. Περπατούσε ξυπόλυτος, κοιμόταν μέσα σε ένα πιθάρι και στο φαγητό του ήταν εξαιρετικά λιτός. Πίστευε ότι τον έστειλαν οι Θεοί στη γη για να αναθεωρήσει όλες τις αξίες, και πως ήταν ένας μαινόμενος Σωκράτης, δηλαδή ένας Σωκράτης που τρελάθηκε. Ζούσε το καλοκαίρι στην Κόρινθο και το χειμώνα στην Αθήνα. Κάποτε τον συνάντησε ο Μέγας Αλέξανδρος και τον ρώτησε, τι ήθελε να του προσφέρει. Ο Διογένης του απάντησε: «μη μου κρύβεις τον ήλιο». Έγραψε πολλά έργα όπως: τον Κεφαλίωνα, την Πολιτεία, την Τέχνη και Ηθική, το Ερωτικό, καθώς και τις τραγωδίες: Ελένη, Θυέστη, Αχιλλέα, Μήδεια, Οιδίποδα τύραννο, εκ των οποίων κανένα δεν σώζεται εκτός από την μαρτυρία του Διογένη Λαέρτιου. Πέθανε σε μεγάλη ηλικία στην Κόρινθο. Στη Σινώπη, του έκαναν χάλκινες εικόνες με θαυμάσιο επίγραμμα, ενώ οι Κορίνθιοι μετά τον θάνατό του έστησαν προς τιμή του ένα άγαλμα σκύλου.   
 Παρακάτω παραθέτω κάποια από τα αποφθέγματα του Διογένη:
1. Λυχνίας σβεσθείσης, πάσα γυνή ομοία.
2. Άνθρωπον ζητώ.
3. Διογένης τον έρωτα είπε σχολαζόντων ασχολίαν = Ο Διογένης είπε ότι ο έρωτας είναι ασχολία των αργόσχολων (από το Ανθολόγιον του Ιωάννη Στοβαίου)
4. Γυναικί μη πίστευε, μηδ’ αν αποθάνη.
5. Ει μεν πλούσιος, όταν θέλη, ει δε πένης, όταν έχη. (Πένης - φτωχός: ερωτηθείς τι ώρα πρέπει να γευματίζει κανείς)
6. Διογένης ερωτηθείς τι των θηρίων κάκιστα δάκνει έφη: των μεν αγρίων συκοφάντης, των δε ημέρων κόλαξ.
7. Διότι τηλικούτος ών, κιθαρωδεί και ου ληστεύει ! ( Διότι αν και είναι τέτοιος, παίζει κιθάρα και δεν ληστεύει. Εξηγώντας γιατί χειροκροτεί θερμά κάποιον θηριώδη τύπο που έπαιζε –οικτρά– λύρα)
8. Αποσκότησων με = Βγάλε με από το σκοτάδι. Με διττή έννοια – η απάντησή του προς το Μ. Αλέξανδρο, όταν τον ρώτησε τι επιθυμούσε από εκείνον.
9. Μελετώ αποτυγχάνειν = Εξηγώντας γιατί ζητούσε ελεημοσύνη από ένα άγαλμα.
10. Παιδεία τοις μεν νέοις σωφροσύνη, τοις δε πένησι πλούτος, τοις δε πλουσίοις κόσμος = Η παιδεία για τους νέους είναι σωφροσύνη, για τους φτωχούς πλούτος και για τους πλούσιους στολίδι.
11. Ο ήλιος εις τους αποπάτους, αλλ’ ου μιαίνεται. [Μιαίνεται=λερώνεται]
12. Αθλίας, παρ’ αθλίου, δι’ Αθλίου προς άθλιο. Ο άθλιος στέλνει άθλια επιστολή με τον Αθλία προς έναν άθλιο. (Ο Αθλίας ήταν απεσταλμένος του Μ. Αλέξανδρου, που παρέδωσε επιστολή του στο Διογένη)
13. Ευτελές δείπνον ου ποιεί παροινία = Το φτωχικό δείπνο δεν κάνει τους ανθρώπους να παραφέρονται.
14. Ανθρώπων άρχειν. (Λογοπαίγνιο, απαντώντας στην ερώτηση με τι ασχολείται)
15. Πενία αυτοδίδακτος αρετή.
16. Οι μεγάλοι κλέπται από το μικρόν απάγουσι = Οι μεγάλοι κλέφτες αρπάζουν και τα μικρά.
17. Οι μεν άλλοι κύνες τους εχθρούς δάκνουσι, εγώ δε τους φίλους ίνα σώσω = Οι άλλοι σκύλοι δαγκώνουν τους εχθρούς, αλλά εγώ τους φίλους για να τους σώσω.
18. Καγώ, φησίν, Διογένης ο κύων. (Συστηνόμενος στον Μ. Αλέξανδρο)
19. Διογένης λοιδορούμενος υπό τινός φαλακρού, έφη: «Σε μεν ουχ υβρίζω, τας δε τρίχας σου επαινώ, ότι κακόν εξέφυγον κρανίον». Ο Διογένης όταν τον κορόιδεψε ένας φαλακρός, είπε: «εσένα δεν σε βρίζω, αλλά επαινώ τις τρίχες σου που έφυγαν από ένα κακό κρανίο».
20. Ει και προσποιούμαι σοφίαν, και τούτο φιλοσοφείν εστι (προς τον ειπόντα «ουδέν ειδώς φιλοσοφείς» από τον Διογένη Λαέρτιο )
21. Ως μετά Χαιρώνειαν συλληφθείς απήχθη προς Φίλιππον· και ερωτηθείς τις είη, απεκρίνατο, «κατάσκοπος της σης απληστίας.» Όθεν θαυμασθείς αφείθη. (από τον Διογένη Λαέρτιο)
22. Εις Μύνδον ελθών και θεασάμενος μεγάλας τας πύλας, μικράν δε την πόλιν, έφη, «άνδρες Μύνδιοι, κλείσατε τας πύλας, μη η πόλις υμών εξέλθη». (Μύνδος: πόλη της Καρίας, στη Μικρά Ασία)
23. Τους ρήτορας τα δίκαια μεν εσπουδακέναι λέγειν, πράττειν δε, ουδαμώς = Οι ρήτορες έχουν σπουδάσει να μιλούν για τα δίκαια, αλλά να τα πράττουν, καθόλου
24. Κυνικόν μεν το βρώμα, ου βασιλικόν δε το δώρον. Το φαΐ είναι μεν κυνικόν (για σκύλους) αλλά το δώρο δεν είναι βασιλικό. (Όταν έλαβε δώρο από τον Αλέξανδρο ένα πιάτο κόκαλα)
25. Ην ποτε χρόνος εκείνος ότ' ήμην εγώ τοιούτος οποίος συ νυν· οποίος δ' εγώ νυν, συ ουδέποτε. Υπήρξε κάποτε μια εποχή που εγώ ήμουν τέτοιος που είσαι εσύ τώρα.. Αλλά αυτό που είμαι εγώ τώρα, εσύ δεν θα γίνεις ποτέ. (Σε κάποιον που του θύμισε ότι υπήρξε [ο Διογένης] παραχαράκτης)
26. Της αλαζονείας, καθάπερ των κεχρυσωμένων όπλων, ουχ όμοια εστι τα εντός
27. Χρη των βιβλίων καθάπερ των οστέων τω μυελώ χρήσθαι, τα δε λοιπά απορρίπτειν ες κύνας = Πρέπει από τα βιβλία να χρησιμοποιούμε [τα καλά] όπως το μεδούλι από τα κόκαλα.

Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com 

Pin It

Print

Add comment


Security code
Refresh

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ