Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων απο το χωρίον Χουμιάλα της Αμάσειας του Πόντου
O Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων ή Θεόδωρος Αμασείας είναι Άγιος της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Έδρασε στα χρόνια των αυτοκρατόρων Μαξιμιανού και Μαξιμίνου Β΄ (286-305μ.Χ και 307- 313μ.Χ.).
Ονομάστηκε Τήρων λόγω του οτι είχε καταταχθεί στο σώμα των νεοσυλλέκτων της Ρωμαϊκής λεγεώνας (tiro στα λατινικά σημαίνει νεοσύλεκτος). Επίσης είναι και μάρτυρας της Ορθόδοξης Εκκλησία λόγω του μαρτυρικού θανάτου που βρήκε. Ο συναξαριστής του βίου του είναι ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης. Δεν γνωρίζουμε πολλά για την παιδική και εφηβική ηλικία του Θεοδώρου. Γνωρίζουμε οτι γεννήθηκε στην Αμάσεια, πόλη κτισμένη κοντά στον Ίρι ποταμό της προς Πόντου Καππαδοκίας. Ιδιαίτερη πατρίδα του ήταν το χωριό Χουμιάλα. Την εποχή που ο Διοκλητιανός επιχειρούσε με έδρα τη Νικομήδεια την ανδιοργάνωση του κράτους διενήργησε διωγμούς με αποτέλεσμα πολλοί Χριστιανοί να εγκαταλείπουν την περιοχή της Αμάσειας, άλλοι να γίνονται κρυπτοχριστιανοί, άλλοι να πιστεύουν στα είδωλα και τέλος άλλοι να βασανίζονται ένεκα της πίστεως τους. Παρότι ο Λικίνιος αρχικά τήρησε το σύμφωνο της ανεξιθρησκείας, εν συνεχεία άρχισε διωγμούς κατά των Χριστιανών. Έτσι ο Θεόδωρος διαμόρφωσε την άποψη ότι ο Χριστιανός έπρεπε να δίνει τη ζωή του για την πίστη του και να μην τη κρύβει. Η τιμή και η λατρεία των Αγίων Θεοδώρων στον Πόντο. Τους λόγους που οδήγησαν τον Θεόδωρο να καταταγεί στο στρατό δεν τους γνωρίζουμε. Γνωρίζουμε όμως ότι σύντομα ξεχώρισε στην λεγεώνα για την ανδρεία του. Αφορμή να γίνει γνωστός για τη ανδρεία του στάθηκε η βοήθεια που έδωσε σε κάποια πλούσια γυναίκα και τους κατοίκους μίας περιοχής εξαιτίας ενός γιγάντιου φιδιού το οποίο τους τρομοκρατούσε. Έτσι προσευχόμενος έψαξε το φίδι και όταν το συνάντησε εκτόξευσε εναντίον του το ακόντιο τραυματίζοντας το θανάσιμα. Την εποχή εκείνη είχε αρχίσει να εφαρμόζεται το διάταγμα των Διοκλητιανού, περί θυσιών στους Θεούς, με σκοπό να εμφανίζονται οι Χριστιανοί. Ο Θεόδωρος αρνήθηκε να λάβει μέρος σε αυτές. Ο Βρύγκας (επικεφαλής του τάγματος) τον κάλεσε και τον ρώτησε για ποιό λόγο δεν θυσιάζει, και ο Θεόδωρος ομολόγησε πως είναι Χριστιανός. Ο Βρύγγας βλέποντας οτι οι προσπάθειές του να τον μεταπείσει αποτύγχαναν, του έδωσε χρόνο να το ξανασκεφτεί. Ο ίδιος τον χρόνο που είχε τον χρησιμοποίησε για να ενισχύσει τους Χριστιανούς του τάγματος ωστε να μην αλλαξοπίστησουν ή φοβηθούν απο τα βασανιστήρια που ανέμενε να περάσει μετά τη δεύτερη ακρόαση και την ανυπακοή του πρός τον Βρύγκα. Ο Θεόδωρος όμως δεν έμεινε μόνο σε αυτό. Χρησιμοποιώντας την ελευθερία του, κατέστρεψε το ξύλινο είδωλο της θεάς Ρέας που βρισκόταν στο ναό, από την αγανάκτησησή του για τον διωγμό και τα μαρτύρια των Χριστιανών. Ο Κρονίδης, ένας υπηρέτης του ναού, είδε το σκηνικό και το διεμύνησε στον τοπικό άρχοντα Πόπλιο. Ο Θεόδωρος αμέσως κλήθηκε σε απολογία για τη μεγάλη του ασέβεια. Ο ίδιος είπε οτι το έκανε θέλοντας να διαπιστώσει αν όντως η θεά ήταν αληθινή. Αυτό που διαπίστωσε όμως ήταν οτι πρόκειται περί αψύχου πράγματος. Ο τοπικός άρχοντας αμέσως διέταξε να τον μαστιγώσουν. Τον έφερε πάλι μπροστά του λέγοντας πως αν ασπασθεί τον θεό του όλα θα τελειώσουν λέγοντας, ειδάλλως θα τον υποβάλλει σε βασανιστήρια στα οποία και θα υποκύψει γρήγορα. Ο Θεόδωρος άμεσα απάντησε τη σταθερότητα της πίστης του και πως δεν φοβάται να μαρτυρήσει επειδή δεν είναι δειλός. Έτσι έδωσε εντολή να τον ρίξουν στη φυλακή χωρίς τροφή και νερό. Το βράδυ όμως ο Χριστός εμφανίστηκε μπροστά του δίνοντας του τη δύναμη, επίσης άγγελοι (περιγραφει ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης), έψαλαν μέσα στο κελί του, με αποτέλεσμα οι φύλακες να νομίσουν πως φίλοι του Θεοδώρου πήγαν να τον βοηθήσουν να δραπετεύσει. Ο Πόπλιος, μαθαίνοντας το γεγονός, έστειλε άγημα στη φυλακή χωρίς όμως να βρουν τίποτα. Ο Πόπλιος θέλησε να του ξαναδώσει μια ευκαιρία να αλλαξοπιστήσει δηλαδή να πιστέψει στα είδωλα, όμως ο Θεόδωρος ήταν ανένδοτος. Έτσι διέταξε να τον κρεμάσουν με ανάποδη φορά και να κόψουν τις σάρκες του με κοφτερά σίδερα, ένα ιδιαίτερα γνωστό για την εποχή βασανιστήριο. Η προσπάθεια που κατέβαλαν απο το βασανιστήριο απέτυχε. Ο Θεόδωρος δεν έσπασε και αντ' αυτού ο πρευρισκόμενος λαός έπαιρνε δύναμη απο τη θάρρος και την αντοχή του Θεοδώρου. Βλέποντας αυτό ο Πόπλιος διέταξε να τον ρίξουν στο καμίνι. Η ημερομηνία της κοίμησής του ήταν 17 Φεβρουαρίου. Όταν ανέβηκε στον θρόνο ο Ιουλιανός πραγματοποίησε μεγάλο διωγμό κατά των χριστιανών. Γνωρίζοντας το τυπικό των χριστιανών για τη νηστεία και θέλοντας να τους ταλαιπωρήσει ακόμα περισσότερο κάλεσε τον έπαρχο της Κωνσταντινούπολης και του είπε να αποσύρει από την πόλη τα τρόφιμα που ήταν νηστίσιμα, υποχρεώνοντας τους χριστιανούς είτε να μη νηστεύσουν, είτε να μείνουν εντελώς νηστικοί. Έτσι και έγινε. Τότε σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση εμφανίστηκε μπροστά στον Ευδόξιο (360 - 370 μ.Χ.), ο Θεόδωρος ο Τήρων και του είπε «σύναξε το ποίμνιο του Χριστού και δώσε εντολή, κανένας Χριστιανός να μην αγοράσει τίποτα από όσα πουλιούνται, διότι όσα πωλούνται στην αγορά είναι μιασμένα, αφού με εντολή του βασιλιά έχουν μιανθεί από αίμα ειδωλόθυτων ζώων, και αναπλήρωσε τις ελλείψεις αυτών, χορηγώντας κόλλυβα». Έτσι όλη την εβδομάδα έφαγαν κόλλυβα. Από τότε μέχρι και σήμερα εορτάζεται την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσαρακοστής το θαύμα αυτό. Η εκκλησία μας τιμά την ιερά μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Τήρωνος στις 17 Φεβρουαρίου (στην κοίμησης του Αγίου). Επίσης το πρώτο Σάββατο της Μεγάλης Τεσαρακοστής μενία ποιούμε του δια Κολύβων Θαύματος του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Στις αγιογραφίες ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων εμφανίζεται σε τεσσάρων ειδών μορφές: είτε μόνος με στρατιωτική στολή, είτε αντιμετωπίζοντας ένα φίδι (δράκο), μαζί με τον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη όρθιοι ή πάνω σε άλογα, ενώ πάντα φέρει στρατιωτική περιβολή.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com