Ο Άγιος Νεομάρτυς Θεοχάρης ο εκ Νεαπόλεως της Καππαδοκίας
Εν έτει 1740 επί σουλτάνου Αχμέτ Κωνσταντινουπόλεως και Ιμπραήμ Πασά, γενικού διοικητού της Μικράς Ασίας, το Οθωμανικό έθνος ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Εξεδόθη διάταγμα συγκεντρώσεως των αρρένων τέκνων των Χριστιανών σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως.
Ο Θεοχάρης ήτο ορφανός εκ γονέων. Ευρεθείς δε εις τοιαύτην κατάστασιν προσηύχευτο νυχθημερόν γονατιστός. Μικρό παιδί τον είχαν πάρει μαζί με άλλα παιδιά σε στρατόπεδο. Ρακένδυτα, πεινασμένα , υπέφεραν τα σκλαβωμένα παιδιά τους ξυλοδαρμούς και τα βάσανα. Ο μικρός Θεοχάρης, ο οποίος είχε εμπιστευθεί τον εαυτό του στον Θεό, είχε επιδοθεί σε θερμές προσευχές παρακαλώντας τον Ιησού Χριστό για τη λύτρωσή τους. Άγιος νεομάρτυς Θεοχάρης ο εκ Νεαπόλεως της Καππαδοκίας. Κάποια μέρα ο καδής (δικαστής) της Νεάπολης (Νεβσεχήρ) ήτο διερχόμενος εν μέσω των παιδιών αυτών, είδε τον Θεοχάρη, του άρεσε και τον πήρε για δούλο στο σπίτι του, όπου του ανέθεσε να περιποιείται τα ζώα του. Μετά από καιρό, ένα βράδυ, η σύζυγος του καδή εφέντη βλέπει τον Θεοχάρη να προσεύχεται γονατιστός με υψωμένα τα χέρια. Το ανέφερε στον σύζυγό της και αφού το συζήτησαν, αποφάσισαν να τον κάνουν γαμπρό και κληρονόμο τους. Τον κάλεσαν και του ανακοίνωσαν πως τον εκτίμησαν βλέποντάς τον δίκαιο, ευσεβή και όμορφο και πως αποφάσισαν να του δώσουν τη θυγατέρα τους . Τον ρώτησαν ποιοι είναι οι συγγενείς του και ο Θεοχάρης τους απάντησε ότι στη γη δεν έχει κανένα συγγενή. Μόνο έναν πατέρα και Θεό στον ουρανό. Τότε ο καδής του είπε ότι θα τον κάνει γαμπρό του και κληρονόμο του, με τον όρο όμως να γίνει μουσουλμάνος. "Θεοχάρη θα σε καταστήσω κύριον της περιουσίας μου ως γαμβρόν μου και θα κερδίσης πολλά χρήματα, θα διάγης βίον βασιλικόν, αλλά μόνο να γενής Μωαμεθανός". Ο Θεοχάρης απάντησε: Εγώ, αφέντη, Χριστιανός γεννήθηκα, βαφτίστηκα και δεν μπορώ ν' αρνηθώ την πίστη του Σωτήρα μου και των πατέρων μου. Ο καδής θεώρησε προσβλητική την απάντηση του νεαρού υπηρέτη του και τον απείλησε με πείνα , βασανιστήρια και θάνατο. Ο Θεοχάρης πήγε αμέσως τότε στον ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου συναντήθηκε με τον αγιασμένο αρχιμανδρίτη Γεώργιο, μετέπειτα νεομάρτυρα, εξομολογήθηκε και μετάλαβε των αχράντων μυστηρίων. Ο πνευματικός τον συμβούλευσε να προσεύχεται και να διαβάζει την Αγία Γραφή . "Τέκνον, προσεύχου εις τον Θεόν, ανάγνωθι την Γραφήν, διότι ουδείς εκτός Αυτού δύναται να σε λυτρώση εκ του Αγαρηνού" Όταν επέστρεψε στο σπίτι του καδή, του έγιναν πάλι οι ίδιες προτάσεις , τις οποίες αρνήθηκε και πάλι. Ο καδής τον φυλάκισε χωρίς τροφή, μόνο με λίγο νερό κατά αραιά διαστήματα. Ο Θεοχάρης προσευχόταν συνεχώς, είχε τον νου του στον ουρανό, με αποτέλεσμα να μην αισθάνεται το βάσανο της πείνας. Μετά από καιρό τον έβγαλε από την φυλακή και τον ρώτησε αν άλλαξε γνώμη. Όταν αρνήθηκε και πάλι ο Θεοχάρης, διέταξε να τον δέσουν σ' ένα άλογο και τον οδήγησαν έξω από την πόλη, μια ώρα μακριά απόσταση, σ' ένα αμπέλι όπου υπήρχε μια λεύκα. Εκεί τον έδεσαν και του επανέλαβαν την ίδια πρόταση: " Εάν ήθελεν να αρνηθεί την πίστη, θα εσώζετο, ειδάλλως θα εκρεμάτο". Ο Θεοχάρης, με τα μάτια στραμμένα στον ουρανό ζητώντας δύναμη για το μαρτύριό του που πλησίαζε, αρνήθηκε ξανά. Οι δήμιοι θεωρώντας την προσευχή του ως εμπαιγμό τον έδεσαν από τον λαιμό και, λιθοβολώντας τον, τον κρέμασαν . Στη συνέχεια τον έθαψαν εκεί μπροστά στη λεύκα. Τότε ο ουρανός εσκοτίσθη και ήλθε μεγάλη καταιγίς μετά βροντών και αστραπών, ώστε το απόσπασμα των Αγαρηνών να αποπροσανατολιστεί και να παρασυρθεί υπο του ρεύματος των υδάτων. Οι κάτοικοι της Νεάπολης απορούσαν με την αιφνίδια αυτή οργή των στοιχείων της φύσεως, καθώς ο καιρός μέχρι εκείνη την ώρα ήταν αίθριος. Η σύζυγος δε του καδή τον επιτιμούσε λέγοντας : Σας είπα ότι αυτός ο νέος ήταν άγιος και δεν με ακούσατε, γι' αυτό έγιναν όλα αυτά. "Τα ανωτέρω έλαβον χώρα την εικοστήν Αυγούστου του έτους 1740, εν Νεαπόλει (Νέβσεχηρ) της Μικράς Ασίας, ήτο δε μεσημβρία, ότε ο άγιος μάρτυς παρέδωκε το πνεύμα" Εκείνη η λεύκα ονομάστηκε τούρκικα « κανλί καβάκ » δηλαδή "Η λεύκα του αίματος". Για μεγάλο χρονικό διάστημα όταν κάποιος έκοβε ένα κλαδί απ τη λεύκα έρεε αίμα. Μετά την πάροδο ικανού χρόνου εμφανίστηκε στον ύπνο μιας ευσεβούς μοναχής και ζήτησε να του κάνουν ανακομιδή των λειψάνων του σε χριστιανικό τόπο, πράγμα που έγινε με τη συμμετοχή όλων των Νεαπολιτών. Με την περιβόητη "ανταλλαγή των πληθυσμών" το 1923 τα ιερά λείψανα του αγίου νεομάρτυρα Θεοχάρη μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη και τοποθετήθηκαν στο ιερό ναό της Αγίας Αικατερίνης και έγιναν πηγή ιάσεων και θαυμάτων. Εκείνη η λεύκα όπου έγινε τόπος μαρτυρίου για τον άγιο Θεοχάρη, κατέστη προσκύνημα Χριστιανών και Μουσουλμάνων.
Πηγή: Συναξαριστής του Αγίου Νικηδήμου του Αγιορείτη
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com