Οι Άγιοι Δισμύριοι (20.000) Μάρτυρες, οι εν Νικομηδεία του Πόντου καέντες (28 Δεκεμβρίου)
Τω αυτώ μηνί Δεκεμβρίω ΚΗ (28η ), Μνήμη των Αγίων δισμυρίων, ήτοι είκοσι χιλιάδων Μαρτύρων, των εν Νικομηδεία καέντων.
"Ως προσφοραί σοι, Σώτερ εξωπτημέναι,
Οι δισμύριοι του νεώ κείνται μέσον.
Ανέρας ογδοάτη κτάνεν εικάδι δισμυρίους πύρ".
Οι Άγιοι Δισμύριοι (20.000) Μάρτυρες, οι εν Νικομηδεία του Πόντου καέντες (Εορτή 28 Δεκ). Όταν ο Βασιλεύς Μαξιμιανός επέστρεψε νικητής μετά τον πόλεμο, τον οποίο συνήψε εναντίον των Αιθιόπων, εν έτει τδ' (Ο Μαξιμιανός ή Μάρκος Αυρήλιος Βαλέριος Μαξιμιανός Ηρακλής, Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius, 250 - Ιούλιος 310) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 285 έως το 305 μ.Χ.), ηθέλησε να θυσιάσει εις τα είδωλα δια την νίκη ταύτην. Εστάλησαν λοιπόν παρ' αυτού πανταχού γράμματα δια των οποίων παρεκινούντο όλοι να έλθωσιν εις την Νικομήδειαν, και να προσκυνήσωσι του εδικούς του θεούς. Τότε ο Άγιος Άνθιμος, Επίσκοπος της Νικομήδειας, συνήθροισε όλον τον λαόν των Χριστιανών εντός της Εκκλησίας. Έτυχε δε να είναι η εορτή της Χριστού Γεννήσεως και ομού με όλους συνεόρταζε και αυτός και εδίδασκε την αληθινήν Πίστην. Τούτο μαθών ο Μαξιμιανός, επρόσταξε να αναφθώσι φρύγανα και ξύλα τριγύρω εις την Εκκλησίαν, ίνα κατακαούν οι εν τη Εκκλησία ευρισκόμενοι Χριστιανοί, το οποίον άμα πληροφορηθείς ο Επίσκοπος Άγιος Άνθιμος, έσπευσεν μίαν ώραν πρότερον και εβάπτισεν όλους όσοι ήσαν ακόμη κατηχούμενοι, και την Θείαν Λειτουργίαν επιτελέσας, εκοινώνησεν άπαντας τα Θεία και άχραντα Μυστήρια. Ούτως ανάφθησαν τα φρύγανα και κατέκαυσαν όλους τους Χριστιανούς, όσοι ευρέθησαν εντός της Εκκλησίας, και οίτινες ήσαν τον αριθμό είκοσι χιλιάδες. Ο δε ρηθείς Άγιος Άνθιμος δεν εκάη, αλλά διεφυλάχθη αβλαβής υπό της Θείας Χάριτος, ίνα και άλλους ωφελήσει δια της διδασκαλίας του και βαπτίσας αυτούς προσφέρη σεσωσμένους εις τον Χριστός, προς τούτοις δε, ίνα μετά ταύτα λαβών περισσότερα βάσανα, δι' αυτών μεταβή προς τον Χριστόν με παρρησία μεγαλητέραν και δόξαν, και ούτως απολαύση την Βασιλείαν του. Κατά την τρίτην γάρ του Σεπτεμβρίου έλαβεν ο αοίδιμος τον του Μαρτυρίου στέφανον, κατά την οποίαν και εορτάζεται. Το κατά πλάτος Μαρτύριον αυτών όρα εις το Εκλόγιον. Τούτο δε συνέγραψεν Ελληνιστί ο Μεταφραστής, ού η αρχή: "Άρτι Μαξιμιανού..." σώζεται εν τη Μεγίστη Λαύρα, εν τη Μονή των Ιβήρων και εν άλλαις. Άγιος Ιερομάρτυς Άνθιμος Επίσκοπος Νικομηδείας (Το Μαρτύριο, επί Μαξιμιανού 288 μ.Χ.)
Οι Άγιοι Δισμύριοι (20.000) Μάρτυρες, οι εν Νικομηδεία του Πόντου καέντες. Πηγή: Μέγας Συναξαριστής του εν Αγίοις Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Ἀπολυτίκιον Ήχος γ'. Θείας πίστεως.
Θείον στράτευμα, πόλις αγία, περιούσιος λαός Κυρίου,
ανεδείχθητε δισμύριοι Μάρτυρες,
τη γαρ αγάπη αυτού δροσιζόμενοι,
δια πυρός τον αγώνα ηνύσατε.
Αλλ' αιτήσασθε, ελέους σοφοί τον πρύτανιν,
δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Αγιολόγιον Πόντου - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com
