Η σεβτά (αγάπη) στη λαϊκή μούσα του Πόντου (δίστιχα)

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Δημώδη Άσματα

Σεβτάν το λέτε παιδία, ΄ς σην παξ̆αν ‘κ̆ι’φυτρούται,
΄ς ση πεκιαρίων την καρδιάν άμουν καρφίν καρφούται.

Εσέν’ π’ εποίνεν η μάνα έτονε αβαράσσα,
εποίκε ‘σε πεντάμορφον, κι εγώ το νού μ’ εχάσα.

Η αγάπη σ΄εποίκε ‘με ζαντόν και δαιμονέαν,
και ‘ς σα ραχ̆ία λάσκουμα και ‘ς σα κοιλάδα̤ μένω.

Εφόρεσεν και ενέλλαξεν το κοντόν το φιστάν άτ’ς,
με το μολύβ΄ θα κρούγ’ ατον πη θα κείται ‘ς σο γιάν’ ατ΄ς.

Τρυγόνα μ’ τρυγονεύκεσαι ΄ς ση χώρας τα ραχ̆ία,
πίνεις τα κρύα τα νερά και σύρτ’ς τη μοναχ̆ίαν.

Εμάς τοι δύ’ς π’ εχώριζαν ψωμίν να μη χορτάζ’νε,
κάθαν βραδήν ΄ς σο σπίτ’ν ατουν λείμψανα να μονάζ’νε.

Τα στράτας τ’ επορπάτεσα τα γεφύρα̤ τ’ εδέβα,
έναν κορίτσ’ εγάπεσα κι εσέν’ επαραδέβα.

Τα στράτας τ΄επορπάτεσα όλα̤ τσ̆αμουρωμένα,
τα κορτσόπα τ’ εγάπεσα όλα̤ σουμαδεμένα.

Σίτα̤ ν’ επένα ‘ς σο στρατόν εκλαίντσα τη μανίτσα μ’,
εκλαίντσα και τ’ αδέλφια μου, ίλλεμ την τρυγονίτσα μ’.

‘Σ σην ξενιτιάν αχπάσκουμαι κι έναν κορίτσ’ ’κ̆ι αφίν’ ‘με,
λέει με: πάς κι άλλο ‘κ̆ έρχεσαι, για μία κι άλλο φίλ’ ‘με.

Έλα αρνί μ’ έλα πουλί μ, έλα μη τυραννίεις ‘με,
σ’ εγκαλόπο μ’ ετράνυνες κι ατώρα ‘κ̆ εγνωρίεις ‘με.

Κόρη μ’ να μη αναπάεσαι, η ψ̆ή σ’ να μη εβγαίνει,
να κατασπάν’ν τα χ̆είλια σου να τρέχ’νε τα φαρμάκια.

Κόρη τον τόπον ντο πατείς χλόη να μη φυτρώνει,
τον δρόμον ντο περπάτενες νερόν να μη ευρισκάται,
κι όντας διψάς και καίγεσαι ν’ αναστορείς εμένα.

Κλίσκουμαι κά’ και φιλώ ατεν ανάμεσα ‘ς σ’ οφρύδα̤,
τ’ ομμάτα̤ τ’ς φως εγόμωσα το στόμαν ατ’ς λαλίαν,
τα γόνατα τ΄ς πα δύναμιν κι η κόρ’ λαγγεύ’ και σκούται.

Πηγή: Γεώργιος Κ. Χατζόπουλος - Ποντιακή Εστία τεύχη 164-165ον Δημώδη άσματα Πόντου (Playlist)

Λεξιλόγιο:
παξ̆αν = μπαχτσές/κήπος,
πεκιάρης/πεκιάρτ΄ς = ελεύθερος (χωρίς συζυγική δέσμευση),
αβαράς = αργόσχολος,
ζαντός/ζαντία = τρελός-τρέλα,
δαιμονέας = δαιμονισμένος,
ραχ̆ί = βουνό,
λάσ̆κουμαι/λασίον = βολτάρω – βόλτα,
ενέλλαξεν-ανάλλαξεν = άλλαξε (ρούχα),
μολύβ’ = σφαίρα,
κείται/κείμαι = βρίσκομαι-πλαγιάζω,
γιάν’ = δίπλα,
λείμψανα = λείψανα (πεθαμένους),
μονάζ’νε = ξημερώνω
Επαραδέβα = ξεπέρασα
τσ̆αμουρα̤ = λάσπες/ τσ̆αμουρωμένα = λασπωμένα
σουμαδεμένα = αρραβωνιασμένα / σουμάδα̤ = σημάδια = δαχτυλίδια
σίτα̤ = ενόσο – καθώς
κλαινίζω = τυραννώ
ίλλεμ = ακόμη - ακόμη
αχπάσ̆κουμαι = ξεκινώ για…
εγκαλόπο = αγκαλιά
ετράνυνες = μεγάλωνες – μεγάλυνες
ψ̆ή = ψυχή
κατασπάν’ = σπάνει με βία
αναστορείς = λησμονείς
κλίσ̆κουμαι = κλείνω – συγκύπτω
λαγγεύ’ = πηδά
σ’κούται = σηκώνεται