Κορτσόπον λάλ’ ‘με. Οδοιπορικός σκοπός Ανατολικού Πόντου και Κάρς
Και ν-εσύ το κομμενόχρονον κορτσόπον λάλ’ ‘με
και το χαϊρασίζκον λάλ’ ‘με κι ας λαλώ ‘σε
ν-ας είχα και ν-εφίλ’να ‘σε, κορτσόπον λάλ’ ‘με
σ’ έναν ορμάν’ ησύζκον μώ ‘σε παλαλός έν’
αούτος ο νέον λέει ‘με έλα ας φιλώ ‘σε
Παρακολουθείστε το σχετικό μου βίντεο
Χάϊτε ας πάμε θερίζομε κορτσόπον λάλ’ ‘με
‘ς σα ψηλά τα ραχ̆ία λάλ’ ‘με κι ας λαλώ σε / φίλ’ ‘με κι ας φιλώ ‘σε
Μακρά-μακρά μη στέκομε κορτσόπον λάλ’ ‘με
σύρομε μαναχ̆ία λάλ’ ‘με κι ας λαλώ ‘σε / φίλ’ ‘με κι ας φιλώ ‘σε
μώ ‘σε παλαλός έν’ αούτος ο νέον λέει ‘με έλα ας φιλώ ‘σε
Αφκά ‘ς σα παραθυρόπα σ’ κορτσόπον λάλ’ ‘με
ν-αρ άμον χτήνον κράζω λάλ’ ‘με κι ας λαλώ ‘σε
‘ς σον τόπον ντ’ εσυντζαίναμε κορτσόπον λάλ’ ‘με
τερώ κι αναστενάζω φίλ’ ‘με κι ας φιλώ ‘σε
μώ ‘σε παλαλός έν’ αούτος ο νέον λέει ‘με έλα ας φιλώ ‘σε
Λεξιλόγιο
* κομμενόχρονον = λιγόχρονο (αυτό που έχει κομμένα/λίγα χρόνια)
* χαϊρ = χάρη // χαϊρασίζκον = χαριτωμένο – χαρισματικό
* ορμάν = δάσος
* ησύζκον = ήσυχο – ήρεμο
* μώ = βρέ – μωρέ (απ’ το αρχ. ελληνικό – γαμέτης = ανήρ)
* χάϊτε = ας (προτρεπτικό)
* σύρω μαναχ̆ία = τραβάω μοναξιά
* αφκά = από κά = από κάτω – κάτω από
* χτήνον = αγελάδα
* συντζαίνω = συντυγχάνω = συνομιλώ
Παρακολουθείστε μία παραλλαγή του δημώδους άσματος
Παρακολουθείστε μία ακόμη παραλλαγή του δημώδους άσματος
Τραγουδά η Ξανθίππη Ιωσηφίδου / Καταγωγή : Δετρούντα Τραπεζούντας 1891 - Λύρα παίζει ο Γιάννης Ορφανίδης / Καταγωγή : Βαρενού Αργυρούπολης. Στα σχόλια του ένθετου βιβλιαρίου του ψηφιακού δίσκου, αναφέρεται ότι “το τραγούδι αυτό λεγόταν (ίσως και να χορευόταν) κατά τη διάρκεια οδοιποριών”. Μου φέρνει λοιπόν στο νού κι άλλα καταγεγραμμένα τραγούδια του κ Στάθη Ευσταθιάδη που χαρακτηρίζονται ως “στράτας καϊτέ – δηλαδή οδοιπορικοί σκοποί ή σκοποί του δρόμου” και χάριν παραδείγματος θα αναφέρω δύο εξ’ αυτών : α) Απάν’ ‘ς άλογον είμαι – από το Αργαλί της Τραπεζούντας και β) Ελάτε παρεβγάλτ’ εμέν’ – Σκοπός του γάμου αλλά και του αποχωρισμού (λόγω ξενιτιάς ή και θανάτου). Το δημώδες αυτό άσμα είναι τοποθετημένο πάνω στον Ίσιο, Στητό, Όρθιο χορό Τίκ // Από πάν’ κεκά. Ανήκει στο πεντάχορδο μέλος του Mi με υποτονική. Η 4η βαθμίδα μερικές φορές βρίσκεται στην ύφεση. Το μέτρο του άσματος είναι 2/4 και η χρονική του αγωγή αργή. Παρακολουθείστε επίσης μία άλλη παραλλαγή στο ίδιο δημώδες άσμα μέσω αυτού του συνδέσμου : http://www.kotsari.com/laografia/asmata/133-pontiaka-tragoudia-kortsopon-lal-men-tragoudia-tis-agapis-kars
Ποντιακή Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
Βιογραφικά Στοιχεία
Γιάννης Ορφανίδης (λύρα)
Γεννήθηκε στη Βαρενού Αργυρουπόλεως. Τότε που τραγούδησε και έπαιξε ήταν 26 χρονών. Παίδευση Α΄ Γυμνασίου. Είναι σοφέρ. Τριών χρονών πήγε στην Πόλη κοντά στον πατέρα του που είχε εμπορικό κατάστημα στο Σκουτάρι. Έμαθε τα γράμματα στην Πόλη. Επί ενάμισι έτος βοηθούσε τον πατέρα του στο εμπορικό. Στα 1921 κατατάχτηκε στην Άμυνα που ίδρυσε στην Πόλη ο Κονδύλης και έμεινε στρατιώτης δύο χρόνια. Στα 1924 εξορίστηκε και ήρθε στον Πειραιά όπου και μένει. Τη λύρα την έμαθε στον Πειραιά.
Ξανθίππη Ιωσηφίδου (τραγούδι)
Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα, συνοικία Δετρούντα το 1891. Το 1917 επήγε στη Ρωσία. Το 1922 ήρθε στην Ελλάδα και κατοικεί στην Αγια-Σοφιά, οδός Χαϊδαρίου Τέρμα (Πειραιά). Είναι εργάτρια. Ξέρει γράμματα μέχρι της Δ΄ Δημοτικού. (Σ.ε.: Κατά την ηχογράφηση συνοδευόταν από τον Γιάννη Ορφανίδη στη λύρα).
