• Home
  • Λαογραφία
  • Δημώδη Άσματα
  • Δίστιχα Σταυρίν για το λήμμα “ανάθεμα”. Β' Μέρος. Χρονικά Πόντου - Τεύχος 10ον - 1944 Συλλογή Δ. Κ. Π. Σταυριώτη

Δίστιχα Σταυρίν για το λήμμα “ανάθεμα”. Β' Μέρος. Χρονικά Πόντου - Τεύχος 10ον - 1944 Συλλογή Δ. Κ. Π. Σταυριώτη

Πρόκριτοι προύχοντες απο το Σταυρίν του ΠόντουΑνάθεμα τη μάννα σου, τον κύρη και τ’ αδέλφα̤ σ΄,
τυραννίζ’νε τ’ εμόν την ψ̆ήν για να ευτάν’ τα κέφα̤ σ’.

Ανάθεμα την θάλασσαν π’ ευτάε͜ι την χωρισίαν,
έκαψεν και εμάντσε ‘με τ’ εγάπ’ς αροθυμία.

Δίστιχα Σταυρίν για το ανάθεμα Β Μέρος - Χρονικά του Πόντου 1943 Συλλογή Δ. Π. Σταυριώτη

Ανάθεμα την καλατζήν σ’ και την παρακαλία σ’,
η χώρα πά επέζεψαν ας’ σ’ εσά τα λαλίας.

Ανάθεμα την καλατζ̆ή σ’ ‘κ̆’ εντρέπεσ’ ασ’ σο χάλι σ’;
πολλά θα υποφέρτς, εσύ με το κιφάλι σ’.

Ανάθεμα την κεμεντζ̆έ σ’, άναυα το τοξάρι σ’,
πολλά γιοσμά παιδίν είσαι, κοτσόν έν’ το ποδάρι σ’.

Ανάθεμα την κεμεντζ̆έ σ’, γιατί ‘κ̆ι’ παίζ’ λιγάρα̤,
τα πόρτας όλα̤ ανοίγουνταν ΄κ̆ι θέλομ’ ανοιγάρα̤.

Ανάθεμα την κεμεντζ̆έ σ’, τη κεμεντζ̆έ σ’ τη γούλαν,
το μερακλίν το παίξιμο σ’ βάλλ’ σην καρδία μ’ βρούλαν.

Ανάθεμα την κεμεντζ̆έ σ’, τη κεμεντζ̆έ σ’ το πώμαν,
ευτάει ‘με πάντα τραγωδώ, νεγκάσ̆κεται το στόμα μ’.

Ανάθεμα την κεμεντζ̆έ σ’, τη κεμεντζ̆έ σ’ τ’ ωτία
να κόφκουνταν τα κόρδα̤ -ι-σ’, ν’ απομέντς σην σκοτίαν.

Ανάθεμα το Κόπ Νταγούν κι όλα τα ιστικάμα̤,
εκάανε τα ξύλα ‘τουν κι επέμ’ναν τ’ αποκάμα̤.

Ανάθεμα το κορίτζι σ’, ερρούξεν από ‘πίσ’-ι-μ’,
επίασεν και σην γιαχά μ’, ετσέρτσεν το καμίσι μ’.

Ανάθεμα το Λαπαζέν τ’ άνθεν το παρχαρόπον,
σην εγκάλα̤ σ’ ετράνυνα κι εγέμ’ν παλληκαρόπον.

Ανάθεμα τον Μουσαήλ κι όλεν την εκραπάν ατ’,
όλα̤ τ’ αϊπα̤ τη κοσμί, είχ̆εν ατά απάν’ ατ’.

Ανάθεμα το νουσ̆αλλού σ’, τον άναλον τον Κώστην,
οι Μαχαλήτ’ εντώκαν κι εποίκαν ατον πόστι.

Ανάθεμα ‘τον π’ έγραψεν αού την τραβωδίαν,
σ’ έρημον τον καρδόπο μου έψ̆εν τρανόν φωτίαν.

Ανάθεμα ‘τον π’ έλεεν γλυκύν έν’ η αγάπη,
επήγα εδοκίμασα, έτον πικρόν φαρμάκι.

Ανάθεμα ‘τον π’ έλεεν τ’ εμόν τ΄ όνομα Νάνο,
‘κ̆ι σύρκεται το προσονείδ’, εγώ ατόν θα χάνω.

Ανάθεμα ‘τον π’ ένοιξεν τη ξενιτά̤ς την πόρταν,
εχάθεν το κλειδίν αθε κι επέμ’νεν ανοιγμένον.

Ανάθεμα ‘τον που θα λέ͜ει δύο σεβτάς ‘κ̆ι γίν’νταν,
τ’ έναν γλυκύν, τ΄ άλλο πικρόν όλ’τς εμόν πα κανείνταν.

Ανάθεμα ‘τον που θα λέει η σεβτά γιαραεύει,
απέξ’ ευτάει ‘σε και γελάς κι αποπέσ’ τογραεύει.

Ανάθεμα ‘τον που θα λέει η σεβτά από καλού έν’,
κανείς καν’νάν μη γαντουρεύ’ ατό από Θεού έν’.

Ανάθεμα ‘τον που θα λέει η σεβτά τιδέν ‘κ̆ι έν-ι,
καίει και μαραίν’ το παλληκάρ’ κι άλλο ντο θέλ’τς να έν’ι;

Ανάθεμα ‘τον που ομνεί και λέει “μά το Σταυρόν-ι”,
Θεέ μ’ να ποδεδίζω ‘σε, ατόναν λάχ̆’ στραβώνει.

Ανάθεμα το χωρίο σ’, όλ’ αγαπούν να κλέφ’νε,
ο κόσμος ζεί και καλοζεί κι εκείν’ καμίαν ‘κ̆’ έχ’νε.

Λεξιλόγιο:
• εμάντσεν = μαύρισε (μεταφορικώς: έκαψε)
• επέζεψαν = αγανάκτησαν
• άναυα = εκτός
• γιοσμά = κομψός – όμορφος
• λιγάρα̤ - λιγάρι͜α =
• ανοιγάρα̤ = κλειδιά
• γούλαν = λαιμός
• βρούλαν = φωτιά
• πώμαν = επίθεμα, κάλυμμα, σκέπασμα, καπάκι
• νεγκάσ̆κεται = κουράζετια
• κόρδα̤ = χορδή (της λύρας)
• Κόπ Νταγούν = τοπωνύμιο
• ιστικάμα̤ = αγνώστου ετύμου
• αποκάμα̤ = α̤ποκάμιν = δαυλός της εστίας είτε αναμμένος είτε σβησμένος. Φράση: Ποδάρα̤ άμον αποκάμα̤ = δηλαδή ακάθαρτα. Υποκοριστικό: αποκαμόπον
• ερρούξεν = έπεσε
• ετσέρτσεν = έσκισε
• λαπαζέν = είδος τεύτλου με πλατειά φύλλα
• εκραπάν = αγνώστου ετύμου
• αϊπα̤ = αγνώστου ετύμου
• νουσ̆αλλού = αρραβωνιαστικιά
• άναλον = ανάλατο = άνοστο
• πόστι / πόστ = δέρμα
• έψ̆εν = άναψε
• σύρκεται = υποφέρεται
• προσονείδ’ = παρατσούκλι
• κανείνταν = είναι ικανά = αρκούν
• γι͜αραεύω = από το τουρκικό yaramak = είμαι χρήσιμος, ωφέλιμος. «Τ’ ομμάτ’ ντο ΄κ̆ι’ γι͜αραεύ ας εβγαίν’»
• τογραεύει / τογραεύω = κόπτω – κομματιάζω. Φράση που τη χρησιμοποιούσαν επί ανωφελούς τέκνου ή γείτονα με τον οποίο διέκοπταν κάθε σχέση ως παντελώς άχρηστη.
• ομνεί = ορκίζεται
• λάχ̆’ = μήπως και – μακάρι να

Δίστιχα Σταυρίν για το λήμμα "Ανάθεμα" Β' Μέρος - Χρονικά Πόντου - Τεύχος 10ον, 1944. Συλλογή Δ. Κ. Π. Σταυριώτη.

Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com 

Pin It

Print

Add comment


Security code
Refresh

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ