Οι Άγιοι Θεόδωροι Τήρωνας και Στρατηλάτης και η τιμή τους στον Πόντο

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Άγιοι και Μάρτυρες

Οι Άγιοι Θεόδωροι θεωρούνταν από τους μεγαλύτερους Αγίους του Πόντου και το όνομα Θεόδωρος είναι ακόμα και σήμερα από τα πιο δημοφιλή μεταξύ των Ελλήνων Ποντιακής καταγωγής.

Πολλές ήταν οι εκκλησίες, τα εξωκκλήσια και τα κάθε είδους προσκυνήματα επ' ονόματί τους σε ολόκληρο τον Πόντο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέτρησα 50 εκκλησίες τιμώμενες στο όνομά τους, μόνο σε 3 Μητροπόλεις του Πόντου (Χαλδίας, Ροδοπόλεως και Κολωνείας) από τις οποίες οι Ροδοπόλεως και Κολωνείας ήταν οι πιο μικρές στον Πόντο. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, στην Ελλάδα, με ημερομηνία 31-12-1971 υπήρχαν συνολικά 57 Ναοί προς τιμήν τους (πηγή: Ο Εφημέριος 15-31972). Στην Αμάσεια κατά τον 5ο αιώνα, ο αυτοκράτορας Αναστάσιος ο Α΄ (491-518) έχτισε Ναό του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Η τιμή των Αγίων Θεοδώρων απ' τους Έλληνες του ΠόντουΗ τιμή των Αγίων Θεοδώρων απ' τους Έλληνες του Πόντου. Στις βυζαντινές εικόνες οι Άγιοι Θεόδωροι εμφανίζονται με στρατιωτική στολή, ενώ αργότερα, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τους βλέπουμε πάνω σε άλογα, όπως το ίδιο κάνουν και οι πιο πολλοί σημερινοί αγιογράφοι. Οι Άγιοι Θεόδωροι στον Πόντο εθεωρούντο άγιοι της τύχης και προστάτες των ανύπαντρων γυναικών και ιδίως των νεων κοριτσιών. Σ' αυτούς έκαναν τάματα και προσευχές για ένα καλό τυχερό και όλοι αποζητούσαν την ευλογία τους, για να τελεσφορήσει ένα συνοικέσιο. Επίσης και οι νέοι θεωρούσαν ευτύχημα την παρουσία τους και τη συνεργασία τους, για να μπορέσουν να παντρευτούν την αγαπημένη τους.

Χαρακτηριστικά είναι τα δίστιχα:
'Σ σην Κρώμ' σον Άε-θόδωρον επήγα λουτρουγέθα,
εντώκεν η σεβντά 'ς σον νου μ' κι άμον ντ' επήγα έρθα».

'Σ σην Κρώμ' σον Άε-θόδωρον, 'ς σην Ίμεραν μερέαν,
για δος με κόρη φίλεμαν, για δος με μαχ̌αιρέαν».

Αέρ'-ιμ', κι’Αε-Θόδωρε μ', με τ' άσπρον τ' αλογόπον
έπαρ' και δέβα κρέμ'σο ‘με, 'ς σ' εγάπ'ς-ιμ, τ' αγκαλό̤πον.

Αέρ’-ιμ' κι Άε-Θόδωρε μ’, τοι δυς πα ποδεδίζω
πεκιάρτς να λάσ̆κουμ' έν' καλόν; γιόκσαμ' να (γ)υναικίζω;

Συναντούμε όμως τον Άγιο Θεόδωρο και στο μεγαλύτερο προσκύνημα του Πόντου, στην Παναγία Σουμελά.
«Αέρτς και Αεθόδωρον εποίκαν συντροφίαν
κ' επάτεσαν την Σουμελάν, τ' άνθεν την Παναγίαν.

Επίσης τον επικαλούνταν και για το ξεμάτιασμα μαζί με τον Άγιο Γεώργιο:
Αέρτς και Αεθόδωρον κι οι τρεις οι καβαλλάροι
ενήσανε φρεντίκανε οι νικηφοριναίοι.
Παναγία πρόφτασον με τα πενήντα γλώσσας,
τ' ομμάτ' ντ' εμάτα̤ξεν να σπαν' να κατασπάν'
και να εβγών' και χάται.