Οι Νέοι Μωμόγεροι. Λαογραφικά Πόντου, του Παντελή Η. Μελανοφρύδη
Γνωστοί είναι οι Μωμόγεροι, οι μίμοι που επαίζοντο κατά την παραμονή των Χριστουγέννων και του νέου έτους εν Πόντω. Περί αυτών εγράφησαν αρκετά εις τα λαογραφικά περιοδικά μας (Πιζίαλα ελέγετο το δεκαπενθήμερο από των Χριστουγέννων έως τις 7 Ιανουαρίου / Θεοφάνεια).
Το έθιμο αυτό ως ήτο φυσικόν μετεφέρθη υπό των Ελλήνων προσφύγων εκ Πόντου εις την νέαν πατρίδαν των την Μακεδονία και εξακολουθεί υφιστάμενον εις τα αμιγώς ποντιακά χωριά. Οι Νέοι Μωμόγεροι. Λαογραφικά Παντελή Η. Μελανοφρύδη. Εφέτος δε οι Μωμόγεροι υπέστησαν μιαν τολμηράν εξέλιξιν και προσηρμόσθησαν προς το περιβάλλον. Έγινε λοιπόν το εξής: Ο σκελετός της κωμωδίας παρέμεινεν ο ίδιος αλλά οι Μωμόγεροι εφόρεσαν κατακάθαρην φουστανέλλαν με όλα τα ωραία και χτυπητά εξαρτήματά της. Επιπλέον επρόσθεσαν απροόπτως και ένα αρχαίον στοιχείον, την περικεφαλαίαν με διάφορα κοσμήματα. Έτσι παρουσιάστηκαν εις την πόλη μας (τη Θεσσαλονίκη) τα τρία ποντιακά συγκροτήματα από τα Κομνηνά, την Ασβεστόπετραν και το Καρυοχώρι τα οποία κατοικούνται από Έλληνες Ποντιακής καταγωγής. Η εμφάνισίς των ευπρεπής και ελκυστική με τους ποικίλους χορούς και με συνοδείαν της λύρας ή τις πίπιζας (τουλούμ – ζουρνάς) ενεφάνιζεν ένα σύνολον πολύ όμορφο και έδωκε τον τόνο της ευθυμίας και ζωηρότητας εις την κίνησιν της πόλεως μας. Ίσως μερικοί θα ήθελαν να ιδούν τους Μωμόγερους αυτούσιους, όπως παριστάνοντο ανέκαθεν εις τον Πόντον. Αυτό όμως είναι φυσικώς αδύνατον για πολλούς λόγους και επομένως επικροτούμεν τον νεωτερισμόν αυτόν, τον οποίον εισήγαγε η νεολαία μας με την φαντασία της και μας εχάρισεν ολίγας στιγμάς ευθυμίας και αναπολήσεως των Μωμόγερων που μας διεσκάδαζαν τόσον εις τα παιδικά μας χρόνια. Ας φορέσουν και οι Μωμόγεροι φουστανέλλαν. Προτιμότερον χιλιάκις από τα ανυπόφορα κουρέλια και τα εκκωφαντικά κουδούνια και από τον διάλογον που εγίνετο συνήθως εις την τουρκικήν γλώσσαν. Οι Νέοι Μωμόγεροι έγιναν Ποντιομακεδονικοί και θα επικρατήσουν αναμφιβόλως, διότι αρέσουν εις όλους.
Οι Νέοι Μωμόγεροι Λαογραφικά Παντελή Η. Μελανοφρύδη. Πηγή: Ποντιακή Εστία τεύχος 37. Εκδότης Φίλων Κτενίδης, Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 1953
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
