Ύστερα από τον εκτοπισμό των κατοίκων της Σαντάς και την λεηλασία των σπιτιών, πρόβαλε το οξύτατο ζήτημα της εξασφάλισης των μέσων διατροφής για τους αντάρτες. Μια λύση, έστω και προσωρινή, του προβλήματος αυτού δεν υπήρχε τουλάχιστον κατά τον Σεπτέμβριο του 1921 χρόνο κατά τον οποίο ο τουρκικός στρατός βρισκόταν ακόμα στην Σαντά. Η πραγματική ιστορία των ανταρτών της Σαντάς του Πόντου 1921-1922.
Οπλαρχηγός: Καπετάν Ευκλείδης Κουρτίδης
Ο καπετάνιος του αντάρτικου της Σάντας Ευκλείδης Κουρτίδης
1.Αϊβαζιδης Χαράλαμπος
2. Αγγελίδης Χαράλαμπος του Ιωάννη (Χαπάρτς)
Ο Ευκλείδης Κουρτίδης γεννήθηκε στην Σαντά του Πόντου το 1885. Ήταν ένας από τους πιο φημισμένους οπλαρχηγούς της περιοχής. Εμφανίστηκε ως οπλαρχηγός κατά τη Ρωσική κατοχή του Πόντου (1916-18).
Ήταν ένοπλα σώματα που δημιουργήθηκαν εξ' αρχής σαν αναγκαία λύση αυτοάμυνας των Ποντίων απο τις καταπιέσεις των Τούρκων, και αργότερα ως αυτοσκοπός για τη δημιουργία της ανεξάρτητης Δημοκρατίας του Πόντου.
Ο Παντελής Καραϊσαρλίδης γεννήθηκε στη Σαμψούντα. Στα 1916-1917 ανέβηκε αντάρτης στα βουνά, αντιδρώντας στην τουρκική καταπίεση, αγωνιζόμενος μαζί με τους άλλους Έλληνες του Πόντου για να περισώσουν ότι ήταν δυνατό από το Ελληνικό στοιχείο της περιοχής. Καπετάνιος σε αντάρτικο σώμα, ανέβηκε στα βουνά έχοντας αφήσει στη Σαμψούντα τη μητέρα, τη γυναίκα και το μικρό του παιδί. Οι τούρκοι σκότωσαν τη μητέρα αλλά και τη γυναίκα του, η οποία βρέθηκε νεκρή με το μωρό να θηλάζει στο στήθος της.
