Ο Παντελής Καραϊσαρλίδης γεννήθηκε στη Σαμψούντα.

Στα 1916-1917 ανέβηκε αντάρτης στα βουνά, αντιδρώντας στην τουρκική καταπίεση, αγωνιζόμενος μαζί με τους άλλους Έλληνες του Πόντου για να περισώσουν ότι ήταν δυνατό από το Ελληνικό στοιχείο της περιοχής. Καπετάνιος σε αντάρτικο σώμα, ανέβηκε στα βουνά έχοντας αφήσει στη Σαμψούντα τη μητέρα, τη γυναίκα και το μικρό του παιδί. Οι τούρκοι σκότωσαν τη μητέρα αλλά και τη γυναίκα του, η οποία βρέθηκε νεκρή με το μωρό να θηλάζει στο στήθος της. Αργότερα διέφυγε κυνηγημένος απ' τον Πόντο με καράβι όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες και έφτασε στην Ηγουμενίτσα. 

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό μας βίντεο για τον Παντελή Καραϊσαρλίδης τον καπετάνιο της Σαμψούντας

Στη διάρκεια του ταξιδιού το παιδί του πέθανε. Το άγονο της περιοχής της Ηπείρου τους ανάγκασε να καταφύγουν στην εύφορη περιοχή της ανατολικής Μακεδονίας και συγκεκριμένα στη Δράμα. Εκεί παντρεύτηκε τη δεύτερη γυναίκα του τη Συμέλα, χήρα κι αυτή Έλληνος Ποντίου αγωνιστή και απόκτησαν τρία παιδιά, τη Σοφία, τη Χρυσούλα και τον Ανέστη. Το 1941, ο Παντελής Καραϊσαρλίδης σκοτώθηκε απ' τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής στο γνωστό ολοκαύτωμα της Δράμας και του Δοξάτου. Την ίδια τύχη είχαν κι άλλοι Έλληνες Πόντιοι αγωνιστές που κατέφυγαν στην περιοχή. Τους έθαψαν σε ομαδικό τάφο σε άγνωστη τοποθεσία.

Στις 27 Οκτωβρίου του 1969, άφηνε την τελευταία του πνοή, ένας από τους θρυλικούς ήρωες του Ποντιακού αντάρτικου, ο οπλαρχηγός Παντελής Αναστασιάδης ο επονομαζόμενος "Παντέλ Αγάς".
Ο Παντελής Αναστασιάδης του Λαζάρου και της Συμέλας γεννήθηκε το 1896 στο χωριό Τσιμενλί Σαμψούντας και απεβίωσε στις 27-10-1969 στο χωριό Ποντολίβαδο Καβάλας.
Η οικογένεια του Λάζαρου Αναστασιάδη είχε έξι αγόρια. Τον Ισαάκ, τον Σταύρο, τον Παναγιώτη που απαγχονίστηκε στην Αμάσεια το 1921, τον Αριστόβουλο, τον Ιερεμία και τον Παντελή. Ο Παντελής Αναστασιάδης Φοίτησε στο Δημοτικό σχολείο του Τσιμενλί και στη συνέχεια στη Σαμψούντα όπου πήγε ως την Πέμπτη τάξη του Γυμνασίου. Δεν πρόλαβε να τελειώσει το Γυμνάσιο γιατί ένα βράδυ κάνοντας βόλτα με άλλα τέσσερα παιδιά έξω από το Δικαστήριο της Σαμψούντας, ο θόρυβος από τα πατήματα των αλόγων ενόχλησε τους Τούρκους δικαστές και δόθηκε εντολή ως το πρωί τα πέντε παιδιά να εκτελεσθούν.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό βίντεο μας για τον καπετάνιο της Σαμψούντας, Παντελή Αναστασιάδη ή Παντέλ' Αγά

Τα τρία παιδιά, μεταξύ των οποίων και ο Παντελής, γλίτωσαν γιατί οι τρείς οικογένειες πρόλαβαν και ειδοποιήθηκαν και έτσι σώθηκαν τα παιδιά τους. Τα δύο άλλα παιδιά δεν πρόλαβαν να ειδοποιηθούν και το πρωί εκτελέστηκαν. Μετά από αυτό το συμβάν, το 1914, ο Παντελής Αναστασιάδης σε ηλικία μόλις 18 ετών, ανεβαίνει στο βουνό, αγωνίζεται, πολεμάει δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε χιλιάδες ανθρώπους, γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους να σωθούν. Ιστορική παραμένει η σύγκρουση στο όρος Αγιού–Τεπέ στις 16-11-1916 όπου με σαράντα επτά (47) αντάρτες και δύο χιλιάδες πεντακόσια (2500) γυναικόπαιδα κατόρθωσε να αντιμετωπίσει χιλιάδες τακτικού Τουρκικού στρατού με αποτέλεσμα το θάνατο εκατόν δεκαεννιά (119) Τούρκων στρατιωτών και 8 Αξιωματικών με μοναδική απώλεια μόνο τεσσάρων (4) ανταρτών, σώζοντας έτσι χιλιάδες γυναικόπαιδα που συνόδευαν το αντάρτικο σώμα.

Ο Ευκλείδης Κουρτίδης γεννήθηκε στην Σαντά του Πόντου το 1885.

Ήταν ένας από τους πιο φημισμένους οπλαρχηγούς της περιοχής. Εμφανίστηκε ως οπλαρχηγός κατά τη Ρωσική κατοχή του Πόντου (1916-18).

Με την αποχώρηση των Ρώσων πάρθηκε η απόφαση για ένοπλη αντίσταση, σε μιά εποχή που ο αγώνας στα βουνά της Σαντάς ήταν δύσκολος. Ανάδειξε μια καινούρια γενιά παλικαριών που έγιναν θρύλος. Οι αρχηγοί των Τούρκων τσετέδων (καί προπάντων ο φοβερός Σουλεϊμάν Κάλφας της κοντινής Γιομουράς) το είχαν βάλει πείσμα ν' αφανίσουν την Σαντά, αλλά σκόνταφταν επάνω στην ορμή των ανταρτών της. Ο Ευκλείδης μαζί με άλλους τριάντα Σανταίους, ιδιαίτερα με Γαλιανίτες, ήρθαν σε επαφή με το σωματείο "Ένωσις" της Τραπεζούντας κι οπλίστηκαν. Περίμεναν και βοήθεια από το ελληνικό σώμα, που λεγόταν ότι ετοιμαζόταν στον Καύκασο.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό βίντεο στον καπετάνιο της ηρωικής Σάντας του Πόντου, Ευκλείδη Κουρτίδη

Απ' την Τραπεζούντα πήγε στη Σαντά ο απεσταλμένος του σωματείου "Ένωσις", Θεοδόσης Χειμωνίδης, μάζεψε τους προεστούς σε γενική συνέλευση και συγκρότησαν κεντρική επιτροπή άμυνας. Πρόεδρός της ορίστηκε ο Χειμωνίδης, Γενικός οπλαρχηγός του αγώνα ορίστηκε ο Γιάννης Σπαθάρος με βοηθούς τους Αβραάμ Καλαϊτζίδη, Χρήστο Σεβαστίδη και Ευκλείδη Κουρτίδη. Ο Ευκλείδης ήταν οπλαρχηγός των Ισχανταίων, με βοηθούς το Γεώργιο Γωνιάδη και τον Περικλή Κουφατσή.  Οι Ισχανταίοι του Ευκλείδη έσκαψαν χαρακώματα, που τα φύλαγαν μέρα νύχτα, αλλάζοντας φρουρές. Ήταν πάνω από διακόσιοι άντρες, καλά οπλισμένοι με μάνλιχερ, μάουζερ, γεράδες και με ότι άλλο είχαν, καθώς και με χειροβομβίδες, που τις βρήκαν άδειες και τις γέμισαν με δυναμίτη, προσθέτοντας και καψούλια.

 Παρακολουθείστε το βίντεο στο οποίο ο Ιωάννης Τσορτανίδης παίζει και τραγουδά το τραγούδι για τον καπετάνιο Ευκλείδη Κουρτίδη

O Αντώνης Χατζηελευθερίου ή Αντών Πασάς ή Αντών Αγάς ή Αντών Καραμπέγ, γεννήθηκε το 1888 στο χωριό Κουρουκοκτσέ της επαρχίας της Πάφρας.
Το 1912 σε ηλικία 24 ετών προτίμησε να ανέβει αντάρτης στα βουνά παρά να καταταγεί και να υπηρετήσει στον τουρκικό στρατό, αντιδρώντας με αυτή τη στάση, στις βιαιοπραγίες των τούρκων κατά των Ελλήνων. Οι συγχωριανοί του τον προέτρεψαν να καταταγεί, για να μην αφανιστεί το χωριό τους απ τους τούρκους. Τελικά ο Αντώνης Χατζηελευθερίου κατετάγει το Μάρτιο του 1912 πρώτα στην Σαμψούντα και έπειτα στην Αμάσεια στο 4ο σώμα του τουρκικού στρατού. Οι τούρκοι τον εξευτέλιζαν και τον ταπείνωναν όπως έκαναν σε όλους τους Έλληνες που είχαν την ατυχία να καταταγούν. Αμέτρητες ήταν οι αγγαρείες, οι ταπεινώσεις και τα βασανιστήρια. Υπέμεινε πολλούς εξευτελισμούς και ταπεινώσεις, όμως δεν άργησε και το Σεπτέμβριο του 1912 στην Αμάσεια άδραξε την ευκαιρία και το 'σκασε απ' τον τούρκο φρουρό εκτελώντας τον. Μετά από πολλές ταλαιπωρίες και βάσανα κι αφού διέσχισε μόνος τα βουνά του Πόντου, έφτασε στο χωριό του.

Ανέβηκε αμέσως στο βουνό, όπου βρήκε κι άλλους που κρύβονταν από τους τούρκους ή που λιποτάκτισαν από τον τουρκικό στρατό και σχημάτισε ένα αντάρτικο σώμα.
Στο βουνό γνώρισε και παντρεύτηκε στις αρχές του 1915 την γυναίκα του Πελαγία Οξύζογλου. Το 1915 ξεκινά τον ένοπλο αγώνα κατά των τούρκων ως αρχηγός μια μεγάλης αντάρτικης ομάδας.
Οι αντάρτες εκείνη την περίοδο προμηθεύονταν τα όπλα τους από την Ρωσία, καθώς επίσης υπήρχαν και όπλα που έφερναν μαζί τους οι λιποτάκτες από τον τουρκικό στρατό.
Οι μάχες εναντίον του τούρκικου στρατού και των τούρκων ανταρτών είχαν ανάψει πάνω στα βουνά του δυτικού Πόντου.
Οι Έλληνες γνωρίζοντας την γεωγραφία της περιοχής τους έστηναν ενέδρες με μικρές ομάδες κατατροπώνοντας τους τούρκους.

Το Μαρτίου του 1915 ο Αντών' Πασάς μαζί με το αντάρτικο του σώμα βρίσκονταν στην λιμνοθάλασσα της Πάφρας για να προμηθευτεί ψάρια για τους άντρες του. Εκεί όμως του είχαν στήσει ενέδρα οι τούρκοι. Πληροφορήθηκε από τους άντρες του για την ενέδρα και προτίμησε να επιτεθεί κατά μέτωπον. Η επίθεση των ανταρτών του Αντών' Πασά πραγματοποιήθηκε τα ξημερώματα. Σα λιοντάρια έπεσαν οι αντάρτες του πάνω στους τούρκους. Οι τούρκοι τα έχασαν και υποχώρησαν αλλόφρονες στο βουνό Καλινίκ όπου και εξοντώθηκαν, αφού είχαν περικυκλωθεί και από άλλα αντάρτικα σώματα. Συνέλαβαν πολλούς τούρκους στρατιώτες και χωροφύλακες και τους αντάλλαξαν με Έλληνες αιχμάλωτους που σάπιζαν στις φυλακές της Σαμψούντας και της Πάφρας.

Παρακολουθείστε το αφιερωματικό βίντεο στον αρχικαπετάνιο του ποντιακού αντάρτικου Αντών Πασά