Μοναστήρια της Παναγίας

Παναγία Γουμερά (Μεσοχάλδιο)
Παναγία τοι' Καλούλ' (Κρώμνη, Γλούβενα)
Παναγία του Κλινά (χωριό Χάσογλαν)

Η πρώτη μεγάλη μετατόπιση πληθυσμών από τον Πόντο στη Ρωσία έγινε το 610 μ.Χ. κατόπιν συμφωνίας της Ρωσικής Κυβέρνησης με τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ηράκλειο, για την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων μεταλλίου τα οποία υπήρχαν στον Καύκασο και αλλού, και τα οποία έμεναν ανεκμετάλλευτα διότι οι Ρώσοι δεν γνώριζαν τον τρόπο εξόρυξης και εκμετάλλευσης.

Η ολοσχερής εξάντληση του γαληνίτου (ασημοχώματος) στα μεταλλεία της Αργυρούπολης και των πέριξ αυτής μεταλλείων, ο πυκνός συνωστισμός πολλών Ελλήνων οι οποίοι προσέτρεχαν στην Αργυρούπολη ωσάν στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ προκειμένου να βρούν ασφάλεια και σωτηρία, αλλά και ο ζωηρός πόθος της τουρκικής κυβέρνησης να εκμεταλλευτεί το πλούσιο υπέδαφος της αυτοκρατορίας χρησιμοποιώντας τον Ελληνικό πληθυσμό, αυτές ήταν οι τρείς αιτίες που ώθησαν τους εναπομείναντες αρχιμεταλλουργούς στην ανεύρεση νέων μεταλλείων.

Μεσουδιέ - Καρά-Σού. Αλήθεια, πως βρέθηκαν οι Έλληνες Πόντιοι σε απόσταση χιλίων χιλιομέτρων δυτικά από τον τόπο καταγωγής τους; 

Μεσαρέας και Κοιλάδ’ τα σιμοχώρια Τραπεζούντας. Το δημώδες άσμα αναφέρει χαρακτηριστικά:« θα φτάγω έναν σεβνταλούκ αδά ΄ς σα σιμοχώρια̤, θα κουβαλώ και φάζ’ ατεν αγρόμηλα και μόρια̤».