Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Κελώρη (Κελώρια Χαλδίας Πόντου) - Β' Μέρος
Και ενόσω μεν διατελούσε ο Ιερεμίας Γεωργιάδης βοηθώντας τον θείο του Αρχιερέα Χαλδίας κυρ Θεόφιλο στη διοίκηση της επαρχίας ταύτης ως βοηθός επίσκοπος υπό τον ψιλό τίτλο Μυραίων, η Μονή βρισκόταν σε άκρα ακμή.
Πολλοί δε πλούσιοι γαιοκτήμονες από τα γύρω χωριά αντιλαμβανόμενοι τον μέγα αυτής προορισμό, αφιέρωσαν οικειοθελώς σε αυτήν πολλάς γαίας στην περιφέρεια Χεριάννων ευρισκομένας, ούτως ώστε το 1862 η Μονή από γεωλογική άποψη ήταν η πλουσιότερη των Μονών της επαρχίας αυτής και αριθμούσε 1.200 κοτών(*) περιοχής γαιών. Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου στην Κελώρη (Κελώρια Χαλδίας Πόντου) Β' ΜΕΡΟΣ. Το 1864 ο Ιερεμίας διοριστείς Αρχιεπίσκοπος Κολωνίας μετά λύπης του αποχωρίστηκε της προσφιλούς του ταύτης Μονής, στην οποία ως επί το πλείστον αφιέρωνε τον περισσότερο χρόνο του όπου και διέτριβε, ούχ ήττον όμως πριν αναχωρήσει, θερμώς παρεκάλεσε τον ίδιον Μητροπολίτην Χαλδίας γενόμενον Γερβάσιον Αθ. Σουμελίδη, όπως ενίοτε επιστήσει την προσοχή του επί του Ιερού αυτού ασύλου δι΄ ο αυτός τα πάντα και την ζωήν του ακόμα εθυσίασε. Αλλά και εκ Νικοπόλεως ο Ιερεμίας συχνά εποίει στο μοναστήρι επισκέψεις και εκ του σύνεγγυς εξέταζε τα της καταστάσεως του. Δύο έτη προ του θανάτου του το 1873, παραιτηθείς την ποιμαντορίαν της Αρχιεπισκοπής Κολωνίας ήλθε ενταύθα και διαβίωσε το υπόλοιπο του βίου του στη Μονή όπου και απέθανε το 1874 και ετάφη. Σώζεται δε και ο τάφος του εν τη Ιερά ταύτη σκηνή. Γενικά η Μονή αυτή αλλά και το εν αυτή εκπαιδευτήριον επί των ημερών του ήταν σε ακμή και αληθινή πρόοδο. Όταν όμως αυτός εγκατέλειψε τα επίγεια και η Mονή αυτή έλαβε την προς τα κάτω ρέπουσα οι εν τη Μονή μονάζοντες μοναχοί μετέβησαν άλλοι μεν στη Ρωσία, ενώ άλλοι σε άλλες Μονές. Τα κτήματα αυτής κατασχέθηκαν από τvν πέριξ οθωμανών και συνελόντι ειπείν το Ιερόν τούτο Σεμενίον κατάντησε σε αξιοδάκρυτον κατάσταση. Μόνο δε ένας ιερομόναχος, ονόματι Πορφύριος ενταύθα μονάζων κατόρθωσε μέχρι του τέλους του βίου του να διατηρήσει τη Μονή εν ενεργεία. Αλλά και τούτου το 1887 μακαρισθέντος, η Μονή για να μη μείνει κλειστή διορίστηκε ως επιστάτης της από την Ιερά Μητρόπολη Χαλδίας, έτερος τις Πορφύριος εκ του χωρίου Μάλαχας ή μάλλον ειπείν ενορίας της κώμης Άτρας. Παρέμεινε δε ιδιώτης αυτός ενταύθα μέχρι το τέλος της ζωής του, καλλιεργώντας τις διάφορες γαίες της Μονής και επιστατών επί της τύχης τους. Και τούτου το 1897 μεταλλάξαντος βίου η Μονή έμεινε χωρίς μοναχό μέχρι το σωτήριο έτος 1902, όταν η εν Γάρατσα έδρα των Χεριάννων Ελληνική παροικία πρωτοστατούντων των δυο Αργυροπολιτών κ.κ. Θεοδώρου Χ” Αηδονοπούλου και Χαραλάμπους Ι. Χρυσοχόου, εμπόρων, έλαβε πρόνοια υπέρ της παλινορθώσεως της Μονής και επί τούτω με αναφορά προς την Ιερά ημών Μητρόπολη και την Δημογεροντία της Αργυρουπόλεως εξέθηκε την κατάσταση αυτής της Μονής και ζήτησε την άμεση συνδρομή της για το περίβλεπτο τούτο Ιερό μνημείο. Ο σεπτός ημών Μητροπολίτης τέως Χαλδίας, κυρ. † Γερβάσιος και η Δημογεροντία Αργυρουπόλεως μετά από πολλές συσκέψεις αποφάσισαν να βρεθεί κατάλληλο πρόσωπο και δραστήριο για τη διακυβέρνηση αυτού του μοναστηριού. ‘Ετυχε εδώ τότε να έλθει στην περιφέρεια Χεριάννων να επαιτήσει υπέρ της εν τη επαρχία Κολωνίας Μονής της Θεοτόκου Καγιατιπί κάποιος μοναχός Σωφρόνιος, ανήρ δραστήριος. Αυτόν τον απέστειλε η Κοινότητα Χεριάννων στην Ιερά Μητρόπολη όπου ζήτησε την ως επιτρόπου της εν λόγω Μονής επικύρωσιν του εξ αυτής. Η Μητρόπολις εκ του σύνεγγυς εξετάσασα τον μοναχόν και ιδούσα την αξία του τον προχείρισεν σε ιερομόναχο κατά τον Οκτώβριο του 1902 γενομένης της χειροθεσίες του στον Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Γεωργίου της Αργυρουπόλεως, υπό του θεοφιλεστάτου βοηθού επισκόπου της Ιεράς ημών Μητροπόλεως Ναζιανζού κ. Γερβασίου Σαρασίτου και τον εφοδίασε διά των καταλλήλων συστατηρίων γραμμάτων και τον απέστειλε εις την μονή ως Επίτροπον αυτής. Ελθών ενταύθα ο μοναχός Σωφρόνιος κατόρθωσε με τη δραστηριότητα και την ενέργεια του να επαναφέρει τη Μονή σε κάποια οδό προόδου μέσον δε κατάλληλης διοικήσεως έλαβε και επανέφερε υπό την κτίση του μοναστηριού τα υπό των πέριξ οθωμανών κατασχεθείσας γαίας, επιδιόρθωσε τα κακώς κείμενα εν τη Μονή και εν γένει δια της αξιαγάστου αυτού πολιτείας πιστεύεται ότι θα επαναφέρει τη Μονή στην αρχαία αυτής εύκλεια. Από εκπαιδευτική άποψη η Μονή αυτή εξεταζόμενη δηλούμεν ότι το εν αύτη υπό του Ιερεμίου Γεωργιάδου συστηθέν Σχολείον επί των ημερών του λειτουργούσε πολύ καλά. όταν όμως αυτός απήλθε του κόσμου τούτου και η Μονή έκλεισε τις θύρες της, και αυτό έμεινε μέχρι σήμερα κλειστό. Είχε δε αυτή η Μονή και μεγάλη βιβλιοθήκη συσταθείσα υπό του επισκόπου τούτου δια της περισυλλογής των εν τοις Ναοίς των Χεριάννων χειρογράφων και των αρχαίας εκδόσεως βιβλίων, εκκλησιαστικών και μη, αλλά και αυτή μετά την αποβίωση του, ιεροσυλήθηκε και δεν διασώζει παρά μόνο 13 χειρόγραφα και κάποια άλλα εκκλησιαστικά συγγράμματα σκωληκόβρωτα και τοποθετημένα πάνω σε σκονισμένα ερμάρια. Η μονή όπως είπαμε ετιμάτο επ’ ονόματι του Αγίου Γεωργίου, ούτος ο ναός είναι μοναδικός για τη μεγαλοπρέπεια του. Μονάζει δε ενταύθα ένας και μόνος μοναχός ονόματι Σωφρόνιος επιστατών επί της Μονής και των κτημάτων της, τα οποία ανέρχονται σε 1200 κοτών περιοχής γαιών. Ουδέν, άξιον σπουδής από αρχαιολογική άποψη μνημείον κέκτηται η Ιερά αυτή σκηνή ειμή τον τάφο του μνησθέντος επισκόπου Ιερεμίου. Άξιον σημειώσεως είναι και αυτό ότι σε ωριαία από τη Μονή απόσταση βρίσκεται και το τουρκικό χωριό Μπαϊνίκ, η αρχαία Φαϊνίκη η υπό του διαδόχου του Μεγάλου Αλεξάνδρου ανιδρυθείσα, διασώζουσα ερείπια αρχαίου μοναστηριού γυναικών, καθώς λέγει ή τοπική παράδοση. Αυτός είναι ο βίος του Ιεού τούτου σκηνώματος. Είθε δε ο τους ταπεινούς ανυψών Ύψιστος επαναφέρει αυτή τη Μονή εις την αρχαία της περιοπήν. Ο επί του Ιουλίου του 1905, διορισθείς αρχιεπίσκοπος Χαλδίας Λαυρέντιος Παπαδόπουλος ο Βαρεναίος (εκ της Βαραινού) εφάνη προστάτης του ιερού τούτου Σεμνείου, τακτοποίησε τα της Μονής και διόρισε ηγούμενο αυτής τον αρχιμανδρίτη Ιωάννην Δαμ. Παπαδόπουλον εκ του χωρίου των Χεριάννων Μαυρολίθ και όρισε το μέρος τούτο έδρα της Σχολής Χεριάννων ως και αρχιερατικό Επίτροπο τον κληρικόν τούτον. Για τον Αϊ-Γιώργη και τον Προφήτη Ηλία. Ποικίλα γλωσσικά εξ Οινόης Πόντου.
(*) κότια̤ = αρχ. Κοτύλη = μέτρο μέτρηση υγρών, αλλά και ξηρών καρπών (δοχείο-ξύλινος τενεκές) χωρητικότητας 40 χιλιόγραμμα
Η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου Κελώρη (Κελώρια Χαλδίας Πόντου) Β΄ Μέρος. Πηγή: Το Προσκυνητάριον ήτοι Ιστορία των κατά την Χαλδία Θείων, Ιερών και Σεβασμίων Μονών του αειμνήστου διδασκάλου κ. Γεωργίου Κανδηλάπτου Κάνεως.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
