Μοναστήρια στον Πόντο που εξέλιπον. Ιερά Μονή Φωτοβόλων περιφέρειας Κιουρτούν

Written by Πολατίδης Βασίλειος. Posted in Μονές

Είναι γνωστά τα μοναστήρια της Χαλδίας του Πόντου, τα οποία αναφέρονται σε μονογραφίες αλλά και στο Γεωγραφικό λεξικόν του κ. Γεωργίου Κανδηλάπτη (Κάνεως). Αναγράφουμε τα γνωστότερα.

Ανδρικά ήταν: Μονή Γουμερά στην Τσίτε (Τσίτη), Χάρσερας, Αγίου Γεωργίου του Χαλιναρά, Δεβρεντζή, Αγίου Γεωργίου του Χουτουρά και Κελώρια. Ενώ γυναικεία (καλογραιών) ήταν: Ζανταέρτς στη Μούζαινα, Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στην Ίμερα και της Παναγίας στην Κάτω Χαβίανα και στου Αμπρικάντων. Υπήρχαν και άλλες αρχαιότερες μονές που διαλύθηκαν εκ των υστέρων και σώζονταν τα ερείπια τους, όπως η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής η επονομαζόμενη «Τ’ οπίσ’ η Παναγία» στην Άδυσσα, & η Μονή του Αγίου Ιωάννη στην Αυλίανα, κτλ. Η προφορική παράδοση αναφέρει όμως κι άλλη Μονή που βρισκόταν πάνω σε βουνό της περιφέρειας Κιουρτούν με το όνομα Φωτόβολα. Στην εποχή μας δυστυχώς ούτε ερείπια σώζονταν αλλά και το όνομα της Μονής ήταν παντελώς άγνωστο σ’ εμάς. Στο Κιουρτούν όμως, και ιδίως μεταξύ του τουρκικού πληθυσμού σωζόταν το όνομα της Ιεράς Μονής και σύμφωνα με την παράδοση, αναφέρεται ότι ήκμασε και μόναζαν σ’ αυτήν πολλοί μοναχοί. Αναφέρει σχετικώς ο μακαρίτης Κωνσταντίνος Ορφανίδης (Κωστάκη εφένδης) εκ Κορούτζης ο οποίος αποβίωσε το 1949 σε ηλικία άνω των ογδόντα ετών. Αυτός, διέμενε πολλά χρόνια στην Τσαερά που ήταν έδρα υποδιοίκησης (ναχιέ) του Κιουρτούν όπου εμπορευόταν και κατάφερε να συγκεντρώσει αξιοσημείωτη περιουσία, ιδίως σε κτήματα και απολάμβανε του σεβασμού και της εκτίμησης τόσο απ’ τους Έλληνες όσο κι απ’ τους τούρκους. Διηγήθηκε λοιπόν ότι κατά την τοπική προφορική παράδοση, υπήρχε άλλοτε στο Κιουρτούν, πλουσιότατο Μοναστήριον με το όνομα Φωτόβολα το οποίο διαλύθηκε ίσως πριν το 1800. Οι τούρκοι διηγούνταν ότι τελευταίος ηγούμενος της Μονής ήταν ένας γέρων ο οποίος λόγω του γήρατος του δεν μπορούσε να κουβαλά τις ελεημοσύνες των χριστιανών στο ανηφορικό μέρος όπου βρισκόταν η Μονή και μάλιστα είχε στην υπηρεσία του μια εξημερωμένη αρκούδα την οποία χρησιμοποιούσε ως υποζύγιο. Αυτά τα ολίγα μπόρεσα να συλλέξω ως πληροφορίες για την Ιερά Μονή των Φωτοβόλων του Κιουρτούν στον Πόντο.