Η Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Πρασάρεως (Χαλδίας Πόντου)
Επί μεμονωμένου υψηλού βράχου, επιχαρίτως δίκην φυσικού φρουρίου εν μέσω κατάφυτων συνοικιών από κλήθρα και λεπτοκαρυές της Πρασάρεως ανηγέρθη μικρός ναός αλλά κομψός στην πολιούχο των μερών εκείνων της Θεομήτορος. Η Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Πρασάρεως (Χαλδίας Πόντου)
Στον ιστορικό και μαγευτικό τούτο βράχο ο οποίος έχει ευρύ ορίζοντα συχνά αναπτύσσεται διαφανής πέπλος πυκνής ομίχλης, ο οποίος διαχωρίζει εν είδει νησίδων τις κορυφές των γύρω ορέων. Πάνω στον πέπλο αυτό πλήθος ποικίλων πτηνών αρμονικά και απαράμιλλα αινεί και δοξολογεί την Δέσποινα του Κόσμου πάντοτε. Εν χορδαίς και οργάνοις τέσσερις φορές το χρόνο αθρόα συρρέει πλήθος προσκυνητών στη Θεία Μεταμόρφωση του Κυρίου, στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού ιδιαιτέρως και της Ζωοδόχου Πηγής από τα περίχωρα Κουλάκ Καγ͜ι͜ά, Κερασούντας, Πουλαντζάκης, ακόμη κι από τη Νικόπολη. Τα έσοδα που προέκυπταν από τα πανηγύρια αυτά πλην μικρών εξαιρέσεων που διατίθεντο για το σχολείο της Πρασάρεως τα υπόλοιπα μοίραζαν μεταξύ τους και άρπαζαν μέχρις εσχάτων οι κατά καιρούς επίτροποι, έξαρχοι και δη ιερείς των γύρω χωριών σε σημείο σφοδρή να δημιουργηθεί διαπάλη μεταξύ των περίοικων οι οποίοι διεκδικούσαν δικαιώματα κληρονομικά και περί ιδιοκτησίας επί του παρεκκλησίου. Το ζήτημα αυτό έτεινε να εκτυλιχθεί απαράλλακτα προς εκείνο της εν Κυζίκω “Φανερωμένης” και να λάβει ίδιες διαστάσεις εάν η σύνεση και ορθοφροσύνη της Μητροπόλεως Χαλδίας δεν ανεκήρυττε προ διετίας προς περιστολή των σκανδάλων το ιερό τούτο παρεκκλήσιον ως Ενοριακήν Μονήν με τη σύμπραξη του εξοχότατου δημάρχου Κερασούντας κ. Γεωργίου Κωνσταντινίδη και του θερμού εις πάν έργον αγαθό συναντηλήπτορος κ. Ευθυμίου Στεφανίδη. Έτσι λοιπόν, διορισθέντος εκεί ηγουμένου και διαχειριστού του πανοσιωτάτου αρχιμανδρίτου κ. Ιακώβου, του εν τη Ιερά Μονή Γουμεράς έχοντος τη μετάνοια του, δόθηκε ένα τέλος στις κλοπές και καταχρήσεις και βαθμηδόν σχηματίσθηκε κάποιο χρηματικό αποθεματικό για την ίδρυση επι του μοναδικού τούτου βράχου (ο οποίος πλέον παρουσιάζει γυμνά ερείπια) και θα χρησίμευε ως πολεμικό ορμητήριο Κεντρικής Σχολής με οικοτροφείο όπου θα γαλουχούνται οι παίδες και ιδιαιτέρως τα ορφανά των πέριξ περιοχών.
Έτσι λοιπόν και επι τούτω, σε μοναδική κάλλους τοποθεσία και σε ωριαία απόσταση από τη Νικόπολη σε αμαξιτό δρόμο εξάωρης απόστασης από την Κερασούντα συστάθηκε το Μονύδριον στο οποίο απεριόριστο σέβας τρέφουν οι πλησίον οικούντες ευσεβείς Κερασούντιοι, οι Πουλαντζακινοί και οι Νικοπολίτες καθώς τούτο παρέχει ασφαλές εχέγγυο για την μελλοντική απρόσκοπτη δράση του. Με αυτές τις λίγες εμβριθείς σημειώσεις του ο σεβαστός θείος Ανέστης Οικονομίδης εμφαντικώτατα ζωγράφισε τα κατά τη Μονή ταύτη, αλλά και σ’ εμάς επιτρέπεται να σημειώσουμε και να προσθέσουμε κάποια αναγκαία στοιχεία ώστε να συμπληρώσουμε τη σκιαγραφία μας περί του ιερού τούτου καταγωγίου. Είναι αλήθεια ότι όταν το 1902 μετέβη στη Μονή αυτή ο νεοεκλεγείς ηγούμενος κ. Ιάκωβος Γουμεριώτης ο εκ Χόψι͜ας κατελήφθη στην αρχή από απογοήτευση και κάποια απληστίας, όταν περιεγρασθείς την επί υψηλότατου και μεμονωμένου βράχου ευρισκόμενη και θαυμάσιας καλλονής Μονή είδε ότι κανένα από τα υφιστάμενα οικήματα δεν ήταν κατοικήσιμο αλλά όλα ήταν ετοιμόρροπα. Δεν απέβαλλε όμως το θάρρος του αλλά ως ευθαρσής του Χριστού στρατιώτης διέθεσε την υπομονή και επιμονήν του, τα δύο αυτά προτερήματα εντός του χριστιανού και ζήτησε το έλεος των ομογενών, από τους οποίους προπάντων οι Κερασούντιοι συνέδραμαν στον ιερό αυτό σκοπό και ευτύχισαν να δούν τον τόσο λαμπρό εξωραϊσμό της Μονής και την ανθηρά της κατάσταση, το νεόκτιστο ηγουμενείο, τα νεόκτιστα δωμάτια (κελιά), τους νέους κήπους και τους καλλιεργημένους αγρούς, τους γλυκούς καρπούς της σχολής δηλαδή τα δυστυχή ορφανά των πέριξ της Μονής περιοχών, την προστασία και κηδεμονία των ορφανών, τη διατομή του απόκρημνου και επικίνδυνου ατραπού, την ισοπέδωση και διάνοιξη νέας ασφαλέστερης οδού για την άνοδο στην κορυφή του υψίκρημνου εκείνου βράχου πάνω στον οποίο βρισκόταν το πανάρχαιο και ιστορικό παρεκκλήσι, αλλά και πλείστα όσα αξιόλογα έργα. Πραγματικά είναι αξιέπαινος ο κληρικός αυτός καθώς σε διάστημα λίγων χρόνων κατόρθωσε να εκτελέσει τόσο πολλά και δύσκολα έργα και εγγυάται να εκτελέσει κι άλλα ακόμη όπως η ίδρυση κατά το 1903 ξακουστού νηπιαγωγείου στο οποίο φοιτούν μαθητές πέντε και δέκα (ήτοι δεκαπέντε).
Σημείωση: Την εμβριθή αυτή πραγματεία την οφείλουμε στον σεβαστό διδάσκαλο μας κ. Ανέστη Κ. Οικονομίδη εξ Αργυρουπόλεως, ο οποίος πρώτος τη δημοσίευσε στις εφημερίδες. Αντίγραφα της έδωσε και στους κ.κ. Νικόλαο Π. Λουκά και Ιωάννη Π. Ελευθεριάδη, οι οποίοι τη δημοσίευσαν στα πνευματικά τους πονήματα (όρα Νικολ. Π. Λουκά, Ημερολ. “Αυγή του Πόντου” έτος Α’ 1904, Αθήναι, σελ. 167-168. Ιστορικόν Σχεδίασμα περί της επαρχίας Χαλδίας, Αθήναι 1903, σελ. 141-142). Ο πρώτος όμως καταχρασθείς της εαυτού τιμής εδημοσίευσεν αυτήν ανωνύμως. Ενημερωθείτε περισσότερο και για άλλες Ιερές Μονές αφιερωμένες στην Ζωοδόχο Πηγή (την Κυρία Θεοτόκο) στον Πόντο: Η Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής (της Θεοτόκου) Αμπρικάντων Χαλδίας Πόντου & Η Ιερά Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Ζωοδόχου Πηγής της Αληθινής του Πόντου
Η Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Πρασάρεως. Πηγή: Το Προσκυνητάριον ήτοι Ιστορία των κατά την Χαλδία Θείων, Ιερών και Σεβασμίων Μονών του αειμνήστου διδασκάλου κ. Γεωργίου Κανδηλάπτου Κάνεως
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία – Βασίλειος Β. Πολατίδης – www.kotsari.com
