Λαογραφικά Γλωσσικά Σύμμεικτα Φάτσας - Φαδίσανης
Άλλ' εφόρ'ναν παπούτσια, άλλ' εφόρ'ναν τσαρούχια. Τα παπούτσια έλεγαν 'ατα γεμενία, τσάπουλας, και κουντούρας. Τα γεμενία έσανε χωρίς κότζια και τα κουντούρας είχανε κότζια. Επεκεί απάν' εφόρ'ναν ορτάρια.
Από απέσ' εφόρναν σαλβάρια, έδεναν 'ατο σα γόνατα με το ραφίδ'. Και σην μέσεν πα είχεν ραφίδ', έλεγαν 'ατο βρακοζών'. Εκείνα πά γύρω-γύρω 'ς σο βρακοζών' έλεγαν άτα ζουζάκια τη βρακί. Πρώτα εφόρ'ναν από πάν' το καμίσ', και από πάν' το γελέκ', κι από πάν' εφόρ'ναν την ζουπούναν. Το ύφασμα κιαδή έλεγαμε, αλλά και χάσια (χασές), ότι καλό έτον. Ύστερα ας ση ζουπούνα απάν' εφόρ'ναν φοτάν μεταξωτόν. Επεκεί απάν' σο κιφάλ' εφόρ'ναν μαντίλ'. Από πάν' ας ση ζουπούνα εφόρ'ναν κοντέσα γούνας. Σην γούλαν ατουν εβάλ'ναν σταυρόν, 'σ σα χέρια 'τουν δαχτυλίδια. Τα κορίτσια υπάντρευαν δεκατέσσερα, δεκαπέντε χρονών. Εγώ υπάντρεψα δεκατέσσερα κι ο άντρα μ' δεκαεφτά. Καταγραφή Δέσποινας (Δεσποίνης) Παντελίδου το γένος Τοπαλίδη, ετών 67, το 1967. H Φαδίσανη - Φάτσα του Πόντου.
Οι γυναίκες εφόρ'ναν τσαρούχια, άσπρα ορτάρια, καθημερινώς άσπρα εφόρ'ναν. Αλλά άλλοτε εφόρ'ναν και πλουμιστά. Κάτ' εποίν'ναν ατα και εφόρ'ναν κ' έδεναν ατα αδά 'ς σο γόνατον ατουν κέσ'. Ποίος επόρ'νεν ,εφόρ'νεν γεμενία. Τα γεμενία έταν μισό τακούν', και άλλ' ποίος είχαν, εφόρ'ναν κουντούρες με μεγάλο τακούν' ολόκληρο τακούν'. Εκείνα έτανε, άλλ' πα φορούν τσαρούχια, 'πη 'κ' επόρ'νανε. Εφόρ'νανε ύστερα από πάν' η φορεσία τουν, το σαλβάρ'. Αποίν'ναν και καμίσ' μακρύν καμίσ', τα καμίσια μακρέα ως τα γόνατα, και 'ς σο καμίσ' απάν εφόρ'νανε, ντο έλεγαν ισλίχ - ένα αστραρλούκ - σαν φόρεμα. Ύστερα εφόρ'νανε το γιαχαλούκ εκεί 'ς σο ισλίχ απάν', απάν' καικά εσκέπαζεν την καρδίαν ατουν, ας λέγομε. Ύστερα εφόρ'νανε ζουπούνας. Εφόρ'νανε τη σειράς ζουπύνας, εφόρ'ναν και καλά ζουπούνας. Τη σειράς, έραφταν ατα οι ίδιοι. Τα καλά εδίν'ναν ατα 'ς σο ράφτην με τα γκαϊτάνια και επαίρ'ναν ατα απ' αδά άλλα (ήντανε αφκά) 'ς σο ισλίχ απάν' γιαχαλούχια, δεν 'κ' εγνωρίουταν, αν είχαν καρδίας ή όχι. Εζώσκουνταν κ' έναν καλόν πα ζωνάρ' ( α τσαπαρλάβα ) το ζωνάρ' και κεί απάν σο ζωνάρ' εζώσκουνταν φοτάδες, που τουρκικά έλεαν ατα πισταμπάλια. Είχαν Τραπεζούντας ( τριανλία ), ματαξωτά. 'Σ σο ζωνάρ εκρεμάουτουν έναν πισκίλ'. (πισκούλιν -Οινόη, πισκίλιν - Κερασούντα, πισκίλ' - Σάντα, Τραπεζούντα, Χαλδία, από το τουρκικό puskul = η φούντα του φεσιού). 'Σ σο κιφάλ'ν ατουν καλά μαντίλια εσκεπάουταν. Παραγωγή ας σο Τοχάκ ( Τοκάτη ), και ας σην Κωνσταντινούπολη. Οι νυφάδες εφόρ'ναν τάπλας με φουλουρία. Καταγραφή: Κωνσταντίνου Βασιλειάδη ετών εβδομήντα εφτά, το 1967. Λαογραφικά Φάτσας - Φαδίσανης. Η γυναικεία ποντιακή ενδυμασία στη Φάτσα του Πόντου & Η ανδρική και γυναικεία ενδυμασία στη Φάτσα του Πόντου & Παναγιώτης Τοκατλίδης Φάτσα Πόντου 1800 περίπου - Ανδρικές ενδυμασίες περασμένων αιώνων.
Ποντιακή Ιστορία & Λαογραφία - Βασίλειος Β. Πολατίδης - www.kotsari.com