Δύο Μύθοι του χωρίου Σταυρίν του Πόντου
‘Σ ση χαρά πα ξύλα θα κοβαλώ. (Πρώτος μύθος)
Το λεοντάρ’ θ’ εγυναίκιζεν και ελάλεσεν ΄ς σην χαράν όλα̤ τη ‘ης τα τετράποδα και τα πετούμενα. όλα̤ τα πλάσματα εφόρεσαν κι’ ενέλλαξαν και εχπάσταν ‘ς σην χαράν. Ο γάϊδαρον μοναχόν ξάϊ ‘κ̌ ’εσυνωρθάεν. Εφορτώθεν το σεμέρ’ ν΄ατ’ και εδέβεν πλάν. ΄Σ ση στράταν είδεν ατόν αλεπόν και ερώτεσεν ατόν.
Νέπρε, γαϊδάρ’ υιέ, ΄ς σην χαράν πα με το σεμέρ’ θα πάς ;
Έ ! χανούμ ! είπεν ο γάϊδα̤ρον , εγώ εξέρω, ΄ς ση χαράν πα αν πάω, για νερόν, για ξύλα θα κοβαλώ
Να μη ευτάγ’νε σε ‘σώγαμπρον (Δεύτερος μύθος)
Είναν αλεπόν έγδειραν ατον ζωντανόν και εφέκαν ατον να φεύ. Σίτα̤ έτρεχ̌εν είδεν ατον είνας ‘σώγαμπρος και ερώτεσεν ατον.
Αλεπέ, άλεπε ! ντ’ έπαθες και τρέεις αέτσ΄;
Το χάλι μ’ ‘κ̌ ‘ ελέπ΄ς ; είπεν αλεπόν μερδελιχτά.
Μέτα, ατό τιδέν πα ‘κ̌ ‘ έν’, είπεν ο ‘σώγαμπρον, οφύγον να μη ευτάγ΄νε σε ‘σώγαμπρον
Λεξιλόγιο :
Γυναίκιζω = βρίσκω γυναίκα για παντρειά
αλεπόν = αλεπού
χαράν = γάμος
σώγαμπρος = γαμπρός που κατοικεί στα πεθερικά του
Μέτα – γαμέτα (ιδιωματισμός). Κλητική προσφώνηση σε πρόσωπο οιουδήποτε γένους : γαμέτα – αμέτρα̤ - μέτρα̤ = καλέ, καημένε. Παραδείγματα : Γαμέτα κι εσυ εθάρεσες κάτ’ εποίκες. Γαμέτρα̤ λάλα. Μέτρα̤, εσύ τιδέν ‘κ̌΄εξέρτς. Μέτα μάνα ! Μέτα, ντ’ εφτάς. Όταν προφέρεται μόνο του το μέτα σημαίνει Μάνα. Αλλού εμφανίζεται ως ουσιαστικό, μέτα = γυναίκα - σύζυγος
Μερδελιχτά = μουρδουλιχτά = τραυλίζω, ψελλίζω / καλατζεύ μερδελιχτά
Πηγή : Συλλογή Δ.Κ.Π. (Σταυριώτη), Χρονικά του Πόντου τεύχη 23-24ον Αθήνα 1946
